Jana Witteman Health & mind 5 mei 2023, 15:42

Leestijd: 2 minuten

Slecht geheugen? Al na twee seconden laat je brein je in de steek

Was zijn trui nu blauw, of toch groen? Je hebt iemand een paar minuten geleden nog gezien, maar toch kun je het je niet meer herinneren. Geen paniek: je bent namelijk niet de enige, blijkt uit wetenschappelijk onderzoek.

Dat er af en toe wat vervormingen ontstaan in ons langetermijngeheugen, is al sinds de jaren 30 bekend. Wetenschappers van de Universiteit van Amsterdam zijn nu tot een verrassend nieuw inzicht gekomen: na slechts twee seconden lijken herinneringen in ons brein al te vervormen.

Verrassend onderzoeksresultaat

Nederlands neurowetenschapper Marte Otten doet samen met collega’s onderzoek naar ons geheugen en het opslaan van herinneringen. Dat onderzoek heeft verrassende resultaten opgeleverd, waarna het onlangs werd gepubliceerd in wetenschappelijk tijdschrift Plos One.

De uitkomsten van het onderzoek zijn onder andere gebaseerd op een experiment met zo’n 400 proefpersonen. Zij kregen steeds verschillende letters of symbolen te zien. Vervolgens werd hen de simpele vraag gesteld wát zij hadden gezien. Wat blijkt? De helft van de mensen die zeker was van zijn of haar zaak, wat zij nét hadden gezien, zat ernaast.

Zintuiglijke illusie of geheugen illusie

Er zijn twee manieren waarop je brein dingen verkeerd kan opslaan. Of de waarneming klopt niet, waardoor je brein ook iets opslaat dat niet klopt: dat is de zintuiglijke illusie. Of je registreert iets wel op de juiste manier, maar in de hersenen wordt het direct verkeerd opgeslagen: dat is de geheugen-illusie.

In dit onderzoek kregen de onderzoekskandidaten soms direct de vraag wat zij hadden waargenomen, maar soms werd die vraag na twee seconden ‘pas’ gesteld. Wat bleek? Als de vraag na twee seconden werd gesteld, dan werd deze veel vaker niet goed beantwoord. In die twee seconden is de herinnering al in het brein vervormd.

In dit onderzoek kregen de participanten letters of symbolen op een juiste manier te zien, of omgekeerd. Waarom ons brein na zo’n korte tijd de herinnering al verkeerd opslaat, heeft volgens de wetenschappers waarschijnlijk te maken met verwachtingen. Omdat je gedurende je leven waarschijnlijk veel vaker een letter K hebt gezien op de gebruikelijke manier, zal je brein een gespiegelde K snel omvormen. Je herinnert dan een doodnormale letter K, terwijl je vlak daarvoor toch echt iets anders hebt waargenomen.

Geen zorgen, je zult waarschijnlijk niet meteen hele gesprekken op een verkeerde manier in je geheugen opslaan. Wanneer gebeurtenissen of gesprekken plaatsvinden in een herkenbare context, is de kans kleiner dat je ze op een compleet andere manier zult herinneren.

We drinken minder bier en wel hierom (nee, niet door inflatie)