Julia Osendarp Health & mind 23 mrt 2023, 12:27

Leestijd: 3 minuten

Weten of iemand liegt? Daar blijkt een makkelijk trucje voor

‘Al is de leugen nog zo snel, de waarheid achterhaalt hem wel’, klinkt een bekend spreekwoord. Maar volgens nieuw onderzoek hoef je niet per se te wachten tot de waarheid een leugenaar inhaalt. Nee, er blijkt een simpel trucje te zijn, waardoor je signaleert of iemand liegt.

We kennen natuurlijk de welbekende leugendetector, maar ja, die hebben we niet allemaal thuis staan. Daarnaast denken we bij liegen vaak aan zenuwachtig gedrag, zweten, hartkloppingen of vreemde trekjes. Maar goede leugenaars kunnen met die lichaamstaal behoorlijk rommelen. Overigens toonde eerder wetenschappelijk onderzoek aan dat de meeste mensen eerlijk zijn.

Nieuw onderzoek toont aan hoe je leugen herkent

Hoofddocent forensische psychologie Bruno Verschuere van de Universiteit van Amsterdam (UvA) werkt voor het zogenoemde LeugenLab. Hij ontdekte met zijn onderzoeksteam dat er wel degelijk een specifiek signaal is, waaruit je kunt concluderen dat iemand liegt. De bevindingen publiceerden onderzoekers in het wetenschappelijke tijdschrift Nature en ook Scientias schreef erover.

Hij ontkracht dat je een leugen herkent door op de lichaamstaal te letten. De truc zit hem in de inhoud van het verhaal. Het LeugenLab concludeert namelijk een verrassend simpele en doeltreffende manier om een leugen te herkennen. Wat te doen? Mocht je willen uitvogelen of iemand liegt, blijkt het raadzaam om te focussen op de details van een verhaal. „Het voelt heel contra-intuïtief om alleen te luisteren naar wat mensen zeggen en niet te letten op allerlei andere signalen zoals hoe overtuigend of emotioneel iemand zijn verhaal brengt. Maar mensen die de waarheid vertellen kunnen een rijke beschrijving geven omdat ze de gebeurtenis daadwerkelijk hebben meegemaakt, leugenaars kunnen details verzinnen, maar dit vergroot het risico om gepakt te worden”, aldus Verschuere. Volgens de onderzoeker is een leugenaar best goed in staat om emotie en lichaamstaal te faken. Maar zij houden bewust hun verhaal vaag. Dat verhaal aanvullen met details, blijkt namelijk niet zo gemakkelijk.

Vaststellen dat iemand liegt

Hoe de onderzoekers dit konden vastellen? Voor het onderzoek werd een groep studenten verdeeld in schuldigen en onschuldigen. De schuldigen moesten op school een tentamen uit een kluisje stelen, de onschuldigen deden op datzelfde moment iets anders. Koffie drinken of lezen in de bibliotheek. Zowel de schuldigen als de onschuldigen moesten daarna vertellen wat ze het afgelopen half uur hadden gedaan. Daarna moesten 1445 deelnemers de opnames en verklaringen van de schuldigen en onschuldigen beoordelen.

De deelnemers mochten op allerlei manieren uitzoeken wie nu loog en wie niet. Ze konden de ander in de ogen kijken, letten op nerveus gedrag of hoe emotioneel een verhaal was. Maar daaruit werden de leugenaars maar moeilijk van de waarheidsprekers onderscheiden.

Details onthullen de leugenaar

Een andere groep deelnemers kreeg een nauwkeurig advies voorafgaand. Hen werd uitgelegd dat zij puur en alleen op de hoeveelheid details moesten letten. Bijvoorbeeld op plaats, persoon, tijd of locatie in het verhaal. En wat bleek? Deze deelnemers waren veel beter in staat om de leugenaars eruit te halen.

Dus heb je argwaan bij iemand? Let dan in een gesprek eens op de details die hij of zij vertelt. Ontbreken details? Dan kan het zijn dat er een leugentje om de hoek komt kijken.

Dit lichaamsdeel zegt veel over je gezondheid en zelfs hoe groot kans op sterfte is