Guus Rothuizen Gezondheid 6 apr 2025, 09:31

Leestijd: 3 minuten

Psychosomatisch therapeut: dit is de relatie tussen lichaamsbeweging en stress en wat je zelf kunt doen

Een volle agenda, deadlines of persoonlijke omstandigheden kunnen ervoor zorgen dat ons lichaam in een constante staat van paraatheid verkeert. Maar wanneer wordt stress écht een probleem? En hoe kan lichamelijke beweging, zoals wandelen, helpen om lichaam en geest weer in balans te brengen? 

Psychosomatisch fysiotherapeut Mathias van Son legt uit wat stress met ons doet en waarom een dagelijkse wandeling wonderen kan doen.

Wat gebeurt er in je lichaam bij stress?

Stress is in feite een alarmsysteem van je lichaam. Zodra je hersenen een situatie als spannend of bedreigend zien, geven ze een seintje aan de hypothalamus – dit hersengebied is een soort regisseur die je lichaam voorbereidt op actie. Dit leidt tot de aanmaak van het stresshormoon cortisol.

„Cortisol is een soort superkracht”, legt Van Son uit. „Het verhoogt je hartslag en bloedsuikerspiegel, zodat je alert en energiek blijft. Tegelijkertijd stopt je lichaam tijdelijk met minder essentiële functies, zoals de spijsvertering en het immuunsysteem.”

Normaal gesproken daalt je cortisolniveau zodra de stressvolle situatie voorbij is. Maar wanneer stress langdurig aanhoudt, blijft je lichaam in een verhoogde staat van paraatheid. Dit kan leiden tot uitputting en gezondheidsproblemen.

Wanneer wordt stress ongezond?

Volgens Van Son is stress op zichzelf niet schadelijk, maar kan het problematisch worden als je lichaam geen tijd krijgt om te herstellen. Signalen van chronische stress zijn onder andere:

• Vermoeidheid en slaapproblemen;
• Hoofdpijn en spierpijn;
• Een opgejaagd gevoel en moeite met concentreren;
• Prikkelbaarheid, somberheid of angstgevoelens.

Op de lange termijn kan aanhoudende stress bijdragen aan een verhoogde bloeddruk, een hoger risico op hart- en vaatziekten en chronische pijnklachten.

De kracht van wandelen tegen stress

Gelukkig is er een eenvoudige én effectieve manier om stress te verminderen: bewegen. „Lichaamsbeweging verlaagt het stresshormoon cortisol en stimuleert de aanmaak van endorfine, het hormoon dat zorgt voor een gelukkig en ontspannen gevoel,” zegt Van Son. „Bovendien helpt regelmatig bewegen bij een betere nachtrust en vergroot het de belastbaarheid van het lichaam.”

Wandelen is hierbij een erg goede optie. Het is laagdrempelig, toegankelijk en heeft geen hoge intensiteit nodig om effectief te zijn. Van Son: „Uit onderzoek blijkt dat een uur wandelen, vooral in de natuur, leidt tot aanzienlijke stressvermindering. Het gebied in de hersenen geassocieerd met stress was duidelijk minder actief na een uur bewegen in de natuur. Hetzelfde onderzoek toont ook aan dat wandelen in een drukke stad geen duidelijk effect heeft op stressvermindering. Ga dus op zoek naar een rustige omgeving in de buurt waar er weinig prikkels zijn.” 

Hij vervolgt: „Verder kan een regelmatige wandeling in de natuur niet alleen zorgen voor directe stressvermindering, maar ook helpen om de hersengebieden geassocieerd met stress in het dagelijks leven minder snel te activeren. Wandelen in de natuur is dus niet alleen symptoombestrijding, maar ook het aanpakken van de onderliggende oorzaak.”

Andere praktische tips om stress te verminderen

In de behandelkamer geeft Van Son ook andere tips aan zijn patiënten om bewust om te gaan met stressklachten:

• Check in bij jezelf: word je bewust van je stressoren en neem regelmatig een moment om te voelen hoe het met je gaat.
• Leg je telefoon weg: vermijd continu prikkels en gun je brein rust.
• Verlaag de lat: je hoeft niet overal perfect in te zijn. ‘Goed genoeg’ is écht goed genoeg.

Kortom, stress hoort bij het leven, maar het is belangrijk om je lichaam de kans te geven om te herstellen. Een dagelijkse wandeling kan al een groot verschil maken – en het mooie is: je hebt er niets voor nodig buiten een beetje tijd en een goed paar schoenen.

Meer weten over gezondheid? In deze stukken helpen we je op weg:

• Volgens een klinisch neuropsycholoog is een geneesmiddel voor Alzheimer nog lang niet in bereik. Wel tipt hij dingen die je kunt doen om het risico op dementie te verlagen.
• Soms eet of gebruik je jarenlang een product, waar je ineens een allergie of intolerantie voor ontwikkelt. Hoe kan dat?
• Er zijn apparaten waarmee mensen, ook zij die kerngezond zijn, 24/7 hun bloedsuiker kunnen meten. Heb je daar iets aan?
• Iedereen is tegenwoordig moe. Misschien jij ook wel, misschien zelfs meer dan normaal. We spraken een expert over de oorzaken van (toenemende) vermoeidheid.

Reacties