Annelieke van den Oord Gezondheid 6 apr 2025, 11:01

Leestijd: 4 minuten

Je mond kan mogelijk voorspellen of je dementie krijgt, zo zit het

Dementie is een van de meest voorkomende ziekten in ons land – maar liefst één op de vijf Nederlanders krijgt ermee te maken, waarvan één op de drie vrouwen. Met de toenemende vergrijzing lijken deze cijfers alleen maar verder te zullen stijgen. Nu hebben onderzoekers aan de University of Exeter mogelijk een nieuwe stap gezet in het begrijpen en bestrijden van dementie. 

Eerder schreef Metro over wetenschappelijke bevindingen die het risico op dementie zouden kunnen verlagen. Recent onderzoek uit het Verenigd Koninkrijk biedt nu nieuwe perspectieven en hoop voor de toekomst. Wetenschappers aan de University of Exeter hebben namelijk ontdekt dat veranderingen in de bacteriën in je mond (ook wel het oraal microbioom genoemd) niet alleen invloed kunnen hebben op je tanden en tandvlees, maar mogelijk ook verband houden met een hoger risico op geheugenproblemen zoals dementie.  

Deze week bleek overigens dat de vaccinatie voor gordelroos de kans op dementie kan verlagen.

De link tussen mondbacteriën en dementie 

Tijdens het onderzoek analyseerden onderzoekers de bacteriesamenstelling in het speeksel van 115 volwassenen van vijftig jaar en ouder. Van deze groep had 52 procent een gezonde hersenfunctie, terwijl 48 procent te maken had met milde cognitieve achteruitgang.  

Onderzoekers ontdekten dat mensen met bepaalde ‘goede’ bacteriesoorten in hun mond hoger scoorden op cognitieve testen. Zij bleken een beter geheugen en een langere aandachtsspanne te hebben tijdens complexe opdrachten. Deze mondbacteriën helpen bij het afbreken van nitraat, een stof die bijvoorbeeld in nitraatrijke groenten als spinazie en rode bieten zit. Daarbij komt een andere stof vrij, koolstofmonoxide, die de bloedcirculatie naar je hersenen beïnvloedt. Met andere woorden: een dieet met voldoende nitraatrijke groenten kan niet alleen zorgen voor gezonde mondbacteriën, maar heeft mogelijk ook een positieve impact op je brein.  

Bij de mensen met lagere testresultaten vonden onderzoekers juist meer ‘slechte’ bacteriesoorten. Deze bacteriën zijn mogelijk gelinkt aan een minder goede hersenfunctie. Zo wordt een van deze bacteriesoorten vaak geassocieerd met tandvleesontstekingen en wordt de andere soort in verband gebracht met een verminderde aanmaak van koolstofmonoxide. Dit laatste heeft, zoals hierboven werd uitgelegd, direct invloed op de bloedcirculatie naar de hersenen. Bovendien kwam deze bacteriesoort ook vaker voor bij mensen met een genetisch verhoogd risico op Alzheimer.

Dr. Joanna L’Heureux, leider van het onderzoek aan de University of Exeter, stelt dat deze bevindingen de vraag opwerpen of tandartsen in de toekomst routinechecks kunnen gaan uitvoeren om vroege signalen van dementie te ontdekken. „Mondgezondheid wordt vaak over het hoofd gezien. Toch suggereert steeds meer onderzoek dat een goede mondhygiëne een veel grotere impact op de algehele gezondheid heeft dan eerder werd gedacht”, vertelt L’Heureux aan Metro.  

Zo houd je je mond én brein gezond 

Hoewel dit onderzoek geen bewijs is dat een slechte mondgezondheid de directe veroorzaker is van ziektes als Alzheimer, laat het wel zien dat er een verband kan zijn. Dit ondersteunt eerdere studies waarin is aangetoond dat mensen met tandvleesproblemen en een slechtere mondgezondheid vaker last krijgen van cognitieve achteruitgang. Wat dit nieuwe onderzoek echter uniek maakt, is dat er specifieke bacteriën worden aangewezen die mogelijk bijdragen aan dementie. Daarmee opent het de deur naar nieuwe manieren om cognitieve achteruitgang te vertragen, bijvoorbeeld door aangepaste mondverzorging of veranderingen in het dieet.

„Er is steeds meer bewijs dat ons dieet invloed heeft op de soorten bacteriën in de mond, die kunnen helpen bij het beschermen tegen ziekten. Voedingspatronen die rijk zijn aan fruit en groenten worden in verband gebracht met een betere mondgezondheid en hebben ook gunstige effecten op het hart en de cognitieve functies. Aan de andere kant kunnen vetrijke diëten, suiker en alcohol juist een negatief effect hebben”, zegt L’Heureux.

Ze vervolgt: „Met de kennis van nu, is de beste manier om een gezond oraal microbioom te behouden een gebalanceerd dieet met voldoende groene bladgroenten. Daarnaast is een goede mondverzorging essentieel, zoals regelmatig tandenpoetsen en flossen. Ook is het niet verstandig om tandartscontroles over te slaan. Daarnaast kunnen roken en vapen schadelijk zijn voor de bacterieflora in je mond.” 

Wat brengt de toekomst? 

„Het orale microbioom blijft een relatief onderbelicht gebied in vergelijking met het darmmicrobioom. Daardoor valt er nog veel te ontdekken over de rol ervan in gezondheid en ziekte”, stelt L’Heureux. „We onderzoeken nu of nitraatrijk bietensap de hersenfunctie bij oudere volwassenen kan verbeteren door bacteriën in de mond te beïnvloeden.”

Of cognitieve achteruitgang uiteindelijk voorkomen kan worden door gerichte mondverzorging en een nitraatrijk dieet, zal verder onderzoek moeten uitwijzen. De ontdekkingen tot nu toe tonen echter wel aan dat onze hersenen op de lange termijn op zijn minst profiteren van dagelijks flossen en het eten van voldoende groene bladgroenten.  

In deze artikelen lees je alles over de gezondheid van je mond en tanden:

• Laat jij je tandenborstel ook altijd slingeren op de wasbak? Dat is slecht voor je gezondheid.
• Dit kan de staat van je mond en gebit zeggen over je gehele gezondheid.
• Zelf je tanden bleken? Hier moet je op letten.
• Tandarts deelt opvallende vervanger voor kauwgom tegen slechte adem.
• Je kunt relatief makkelijk hart- en vaatziekten voorkomen via je mond, zo doe je dat.

Reacties