Roos Ravensbergen Gezondheid Vandaag, 13:01

Leestijd: 7 minuten

Chili maakt afvallen makkelijker door zwarte stickers, dit kun jij ervan leren (en welke producten in de supermarkt je misleiden)

Overgewicht, vet en suiker zijn een paar van de grootste bedreigingen van de moderne wereld. Meer dan de helft van de Nederlandse bevolking is te dik en de verwachting is dat we met z’n allen kilo’s blijven stapelen. Diabetes? Er komt volgens het Diabetes Fonds een hele golf van patiënten aan. Wouter Cornet, hij verloor zelf tientallen kilo’s, kwam erachter dat één dieet goed werkt: het Chili dieet.

„Er is nul bewijs dat diëten zouden werken”, stipt hij aan. „Soms vallen mensen af terwijl ze een dieet volgen, inderdaad, maar de vraag is maar net of dat wel door het dieet komt. En 95 procent van de mensen krijgt het gewicht weer terug als ze stoppen met het dieet. Met het Chili dieet is dat anders.”

Stickers in strijd tegen overgewicht

Geen zorgen: het Chili dieet is niet gebaseerd op hete pepers. Sterker nog, het is eígenlijk niet eens een dieet, maar een wet. In Chili was – en is nog steeds wel – de situatie nijpend. Een groot deel van de bevolking had overgewicht en at zich alleen maar zwaarder. „Door deze wet in te voeren, komt de overheid boven de voedingsindustrie te staan. Zo kunnen producenten beteugeld worden, iets wat de Nederlandse overheid niet durft. Hier wordt geprobeerd alles op gelijke voet te regelen, maar dat gaat niet.”

Het begint bij één man: Guido Girardi, een vooraanstaande politicus met een hoge positie, iemand die wetsvoorstellen kon indienen. Het duurde negen jaar, maar in 2016 was de wet die het Chili dieet mogelijke maakte er dan toch. En alles valt of staat met zwarte stickers. Bevat een product te veel suiker? Sticker. Te veel zout? Sticker. Te veel vet? Sticker. Te veel calorieën? Sticker. Te veel van alle vier? Víer stickers. Zo zien consumenten in één oogopslag dat het product waar zij naar reiken, veel te ongezond is.

„In de research voor mijn eerdere boeken kwam ik dit dieet al steeds tegen en maakte ik er een kleine aantekening van, maar ik vond het zo boeiend, dat ik er een heel boek aan wijdde”, legt Cornet (die wij eerder spraken over gewichtsdiscriminatie) uit. „Wat ze in Chili hebben gedaan, kon ik goed afzetten tegen wat er in Nederland gebeurt. Of beter: wat er níet gebeurt.”

Kwart miljoen mensen minder met obesitas

„In Nederland gebeurt er weinig om de bevolking gezonder te maken”, begint de schrijver. „We hebben de nutri-score en het Preventieakkoord, maar dat is niet goed. De nutri-score kan daarnaast misleidend zijn, omdat mensen een groene A zien, die springt in het oog, en ze denken: dat is gezond. Maar voedselproducten kunnen al een betere score krijgen door simpelweg eiwit aan het product toe te voegen. Zelfs een diepvriespizza of zak chips kan een A-label krijgen en zo onterecht gezond lijken.”

In Chili zetten de zwarte stickers zoden aan de dijk: daar begon het met 4000 producten met één of meerdere zwarte stickers. Een jaar later waren dat er nog 3000, wat betekent dat 1000 producten gezonder zijn geworden om van die stickers af te komen. In die producten zit dus, nu nog steeds, minder zout, minder suiker of bijvoorbeeld minder verzadigd vet.

Een meting die van 2016 tot 2021 gedaan werd, liet zien dat een kwart miljoen minder mensen in Chili obesitas heeft. Dat is de omgekeerde trend die in veel andere landen te zien is, daar neemt het aantal mensen met obesitas alleen maar toe. „Mensen in Chili die graag wilden afvallen, maar niet genoeg voedingskennis hebben, zijn met de stickers enorm geholpen”, aldus Cornet. „Het maakt het veel makkelijker voor hen om hun voedingspatroon te verbeteren.”

‘Voeding wordt expres zo verslavend mogelijk gemaakt’

Naast de stickers werden er ook marketingrestricties ingevoerd. Een product met een zwarte sticker mocht niet meer zomaar altijd en overal adverteren. Een bepaald tijdvak op tv was bijvoorbeeld verboden, zoals rond kinderprogramma’s. Cornet: „Dat soort maatregelen zijn voor producenten best ingrijpend en het zorgde ervoor dat ze gezondere producten gingen maken. Dat is natuurlijk precies het doel.”

Aan de ene kant hielp deze wet dus omdat producenten hun producten gezonden maakten, om maar van die sticker af te zijn, aan de andere kant is het voor mensen veel makkelijker om zelf in te schatten wat wel en niet gezond is. „Het is geen betutteling, want je mag alles kopen en eten dat je wil, maar het helpt mensen op weg naar een gezonder leven. Veel mensen willen namelijk wel, maar voedselproducenten maken het ze moeilijk”, benadrukt Cornet.

„Veel voedingsproducten zijn in laboratoria met neurowetenschappers expres zo verslavend mogelijk samengesteld, precies genoeg suiker, precies genoeg vet en zout, zodat je er maar van blijft eten. Het heeft echt een verslavende werking en heeft ook invloed op leptine, het hormoon dat ervoor zorgt dat je een verzadigd gevoel krijgt. Dat gevoel neemt flink af of verdwijnt zelfs. Iedereen weet dat als je een zak borrelnoten of chips openmaakt, het heel moeilijk is om ‘m weg te leggen.”

‘Nederland durft de voedingsindustrie niet aan te pakken’

Ook in andere landen, bijvoorbeeld Zuid-Amerikaanse landen, Mexico, Israël, is deze wet inmiddels overgenomen. In totaal hebben dertig landen eenzelfde systeem. Maar het is geen kwestie van ‘even overnemen’. De wet heeft invloed op de winstgevendheid van voedselproducenten, die het er niet zomaar bij laten zitten. Ze spannen rechtszaak na rechtszaak aan, om er maar voor te zorgen dat ze hun gang mogen blijven gaan.

Cornet: „Ik ga er eigenlijk vanuit dat de Nederlandse overheid dit niet gaat invoeren, omdat we de nutri-score hebben en omdat ze de voedingsindustrie niet durven aan te pakken. Er is eigenlijk geen een Nederlandse politicus die zich hier hard voor maakt. Daarom is het belangrijk om zelf te leren van de Chileense voedingswet. Iedereen die gemotiveerd is om gewicht te verliezen, kan heel veel leren van het chili dieet.”

Zo beschrijft hij in zijn boek het Chili Dieet acht psychologische processen die succes bij gewichtsverlies kunnen verklaren. „Daar kunnen mensen in Nederland dus ook van leren, ook al hebben wij die stickers niet”, legt Cornet uit. „De mate van voedingskennis is bijvoorbeeld heel belangrijk. Als mensen die kennis missen, weten ze niet wat er in zo’n product zit, of ze kunnen de ingrediëntenlijst niet lezen, en dus maken ze ongezondere keuzes. Het is volstrekt onlogisch wat er bijvoorbeeld in een blik soep zit. Als je de ingrediëntenlijst kunt lezen, ben je daar weerbaarder voor.”

Misleidende producten zorgen voor overgewicht

Dat een zak chips, pak koekjes of snoep niet goed voor je is, dat weet iedereen wel. Maar er zijn een paar ‘sluipmoordenaars’, die de reputatie van een gezond product hebben, maar helemaal niet gezond zijn. „Onbewerkt voedsel is natuurlijk de beste keuze, maar het grootste effect van de stickers vond plaats bij de onverwachte producten”, weet Cornet.

„Een zak soep, zuivel met een smaakje, maaltijdsalades: allemaal een stuk ongezonder dan veel mensen denken. Op Chilidieet.nl leer je hoe je vrij eenvoudig een ingrediëntenlijst kunt aflezen om bepaalde waardes te checken. Zo kun je zien welke producten misschien wel vier zwarte stickers zouden krijgen. Dan weet je dat je beter ergens anders voor kunt gaan.”

Meer weten over gezondheid? In deze stukken helpen we je op weg:

• Volgens een klinisch neuropsycholoog is een geneesmiddel voor Alzheimer nog lang niet in bereik. Wel tipt hij dingen die je kunt doen om het risico op dementie te verlagen.
• Soms eet of gebruik je jarenlang een product, waar je ineens een allergie of intolerantie voor ontwikkelt. Hoe kan dat?
• Er zijn apparaten waarmee mensen, ook zij die kerngezond zijn, 24/7 hun bloedsuiker kunnen meten. Heb je daar iets aan?
• Iedereen is tegenwoordig moe. Misschien jij ook wel, misschien zelfs meer dan normaal. We spraken een expert over de oorzaken van (toenemende) vermoeidheid.

Reacties