Hendriëlle de Groot Gezondheid 14 nov 2024, 12:30

Leestijd: 6 minuten

Restitutiepolis verdwijnt: ‘Ik kan geen honderden euro’s bijbetalen, voel me hopeloos’

De restitutiepolis verdwijnt uit het zorgverzekeringspakket. Dat betekent dat er geen volledig vrije zorgkeuze meer is. GGZ-belangenbehartiger MIND spreekt van een zorgelijke situatie. Roos Steen (39) en Suuz (48)* kunnen daardoor geen traumabehandeling meer volgen voor hun dissociatieve identiteitsstoornis (DIS). „Als wij geen hulp krijgen, is de samenleving alleen nog maar duurder uit.”

We spreken Roos en Suuz over hun behandeling en waarom de restitutiepolis voor hen juist zo belangrijk is.

Wat is de restitutiepolis?

Een restitutiepolis is een type zorgverzekering waarbij je als verzekerde de vrijheid hebt om zelf je zorgverlener te kiezen. Dit type polis vergoedt de kosten van zorg volledig, ongeacht of de zorgverlener een contract heeft met de zorgverzekeraar.

Het grootste voordeel van de restitutiepolis is dat je volledige vrijheid hebt als het gaat om zorgverleners. Ook worden de zorgkosten in principe volledig vergoed (binnen redelijke tarieven). Nadeel is dat de premie vaak hoger is dan bij bijvoorbeeld een naturapolis. Soms moet je zelf de kosten voorschieten en deze daarna declareren.

Waarom verdwijnt de restitutiepolis?

De restitutiepolis verdwijnt of wordt schaarser, omdat zorgverzekeraars de kosten willen beheersen en de zorg efficiënter willen inkopen. Dit helpt om zorgkosten te beheersen en stabiele premies te bieden. Bij een restitutiepolis moeten zorgverzekeraars vaak de volledige kosten vergoeden, dus ook als deze binnen het marktconforme tarief vallen.

Ook brengt een restitutiepolis meer administratieve rompslomp met zich mee: zorgverzekeraars moeten de zorgkosten van niet-gecontracteerde zorg controleren en vergoeden. Deze hogere kosten kunnen leiden tot hogere premies voor verzekerden. Ook is de vraag naar de restitutiepolis relatief klein: een groot deel van de verzekerden vindt het voldoende om naar gecontracteerde zorgverleners te stappen, zoals bij een naturapolis het geval is.

Wat zijn de gevolgen?

De gevolgen van het verdwijnen van de restitutiepolis zijn aanzienlijk. Het treft zowel individuele verzekerden als het zorgsysteem in het geheel. Het grootste gevolg is dat de keuzevrijheid sterk wordt verminderd. Mensen zijn genoodzaakt te kiezen voor zorgverleners die contracten met hun zorgverzekeraar hebben afgesloten. Nu de restitutiepolis verdwijnt, kunnen ze niet altijd terecht bij de specialist of het ziekenhuis van hun voorkeur, als deze geen contract heeft.

Ook moeten ze mogelijk een groot deel van de kosten zelf betalen, wat een drempel is voor mensen die specifieke zorg nodig hebben. Een ander gevolg is dat het verdwijnen van de restitutiepolis zorgt voor ongelijkheid in de toegang tot zorg. Mensen die meer geld hebben en het zelf kunnen betalen, kunnen wel uitwijken naar zorg die nu buiten de vergoeding valt. Terwijl anderen, met een minder dikke portemonnee, het met het aanbod binnen het netwerk van de verzekeraar moeten doen. Dit kan leiden tot een tweedeling in de zorgtoegang.

‘Zorgelijke situatie voor de GGZ’

GGZ-belangenbehartiger MIND spreekt van een zorgwekkende situatie en vraagt minister Fleur Agema van Volksgezondheid om snel in te grijpen. De verwachting is dat het verdwijnen van de restitutiepolis leidt tot een sterk gereduceerd aanbod van niet-gecontracteerde ggz, wat grote druk zet op de toegankelijkheid van de sector.

GGZ-patiënten die aangewezen zijn op niet-gecontracteerde zorg, moeten aanzienlijk meer betalen. Vooral voor cliënten met complexe psychische klachten, is het verdwijnen van de restitutiepolis desastreus, verwacht MIND. Dat betekent dat alleen mensen met hogere inkomens toegang hebben tot alternatieve zorg. Ook benadrukt MIND dat de gelijke toegang tot zorg is vastgelegd in de Grondwet. De belangenorganisatie laat weten dat het uitsluiten van ggz-patiënten van de vrije artsenkeuze, discriminatie vormt ten opzichte van patiënten met andere gezondheidsklachten. Om deze reden dringt MIND aan op het verplicht aanbieden van een betaalbare restitutiepolis voor GGZ.

‘Ik heb drie jaar en acht maanden gewacht op behandeling’

Suuz (48) was erg emotioneel toen ze hoorde dat haar behandeling niet langer wordt vergoed, vanwege het verdwijnen van de restitutiepolis. „Ik heb drie jaar en acht maanden gewacht op deze behandeling, voor DIS en trauma.” DIS stond vroeger ook wel bekend als de meervoudige persoonlijkheidsstoornis. „Maar dat is een foute term”, zegt Suuz. „Je hebt een persoonlijkheid, die in stukken is afgesplitst. Deze delen dragen trauma. Het is een controversiële discussie, sommige behandelaren geloven er niet in.”

Ze vergelijkt het ook wel met een vaas. „Mijn vaas is op de grond gedonderd, ik weet niet hoeveel stukken er zijn en waar ik ze moet zoeken. Elk stukje bepaalt wel mijn leven. Ik heb herbelevingen, die ik mij niet kan herinneren. Dat is heel heftig. Daar heb ik behandeling voor nodig.” Ze heeft naar eigen zeggen ‘dertig jaar in de GGZ rondgedoold’. „Het voelt zo wrang dat ik na dertig jaar eindelijk de juiste diagnose, behandeling en het juiste team heb. Eindelijk heb ik gevonden waarnaar ik al vanaf mijn zestiende op zoek was. Ik moet anderhalf uur reizen. En dan wordt alles onderuit gehaald.”

‘Als je mij niet behandelt, kost ik alleen maar meer geld’

Bij het centrum Trauma en Transitie in Doorn, waar Suuz haar behandeling volgt, zijn cliënten, maar ook behandelaars, erg ontdaan door het nieuws. „Zorgverzekeraars zijn ‘cherry pickers’ geworden, zij varen vooral op kortdurende behandelingen. Maar als je mij niet behandelt, kost ik alleen maar meer geld”, zegt Suus.

„Ik ben regelmatig op straat gevonden, in herbelevingen. Dat kost klauwen met geld. Het is penny wise, pound foolish wat ze doen. En het is niet dat het geld er niet is”, benadrukt Suuz. „Dat ligt gewoon op de plank.” Ze heeft een combinatie van WIA en Wajong, haar inkomsten zijn dus minimaal. „Ik kan niet honderden euro’s per maand bijbetalen”, zegt ze. „Op dit moment voel ik heel veel hopeloosheid. Ik kan geen andere hulp krijgen, anders ben ik uitbehandeld.” Ze benadrukt dat ze haar verhaal doet omdat het veel breder speelt. „Het is groter dan ik, het treft veel cliënten.”

‘Samenleving is uiteindelijk veel duurder uit’

Roos Steen (39), schrijfster van het boek Tegelijkertijd: hoe kanker me helpt bij het herstellen van DIS, heeft haar behandeling in de specialistische ggz voor DIS afgerond, maar bleek toch restklachten te hebben. Nu heeft ze een vrijgevestigde PMT’er (Psychomotore Therapie) gevonden, waarvoor ze tachtig euro per week moet betalen. Ze heeft veel contact met cliënten die het kind van de rekening dreigen te worden door het schrappen van de restitutiepolis. De behandeling voor DIS is namelijk multidisciplinair: er zit een psycholoog, psychiater, vaktherapeut en verpleegkundig specialist in het team. „Gisteren sprak ik een vriendin, die zei dat ze rekeningen van 6000 euro moet betalen. Of dat per maand of kwartaal is, werd mij niet duidelijk, maar het wordt in elk geval niet vergoed. Vooral psychiaters en psychologen zijn duur.”

„Als we geen hulp krijgen, is de samenleving ook duurder uit”, benadrukt ze. „We zijn vroeger niet gezien, iedereen kijkt weg als het gaat om hevig misbruik. Dan heb je eindelijk de goede zorg gevonden, moet je weer weg. Dus nu gebeurt eigenlijk precies hetzelfde: we voelen ons niet gezien.”

*Suuz wilde niet met haar achternaam genoemd worden, daarom houden we alleen de voornaam aan.

Niet overstappen van zorgverzekering? Dan loop je mogelijk 433 euro mis

Zorgpremies stijgen: dit ga jij betalen per maand

Reacties