Hendriëlle de Groot Gezondheid 8 okt 2024, 19:26

Leestijd: 5 minuten

Slaapproblemen kunnen je leven flink ontregelen, maar wat doe je ertegen? ‘Door medicatie raak je van de regen in de drup’

Slaapproblemen kunnen je leven flink ontregelen. Een goede nachtrust is belangrijk voor je lichaam en geest, maar steeds meer mensen hebben moeite om voldoende slaap te krijgen. Wat kun je doen tegen al die slapeloze en gebroken nachten? We spreken met slaapexpert Floris Wouterson.

Slaapproblemen kunnen bestaan uit slapeloosheid, moeite met inslapen, regelmatig wakker worden gedurende de nacht of niet uitgerust zijn bij het ontwaken. Er zijn veel factoren die kunnen bijdragen aan slaapproblemen. Stressvolle situaties op je werk, persoonlijke zorgen of financiële problemen kunnen ervoor zorgen dat je moeilijk in slaap valt. Chronische stress of angststoornissen kunnen je lichaam in een langdurige staat van paraatheid houden, wat het vermogen om te ontspannen en in slaap te vallen, belemmert.

Oorzaken van slaapproblemen

Een andere veel voorkomende oorzaak van slaapproblemen is een slechte slaaphygiëne. Hierbij kun je denken aan onregelmatige bedtijden of veel schermgebruik vlak voor het slapengaan, bijvoorbeeld scrollen op je telefoon. Soms ligt er ook een medische oorzaak ten grondslag aan het slaapprobleem, zoals slaapapneu, het ‘restless leg-syndrome’ of chronische pijn. Leefstijl heeft ook invloed op onze nachtrust: zo verstoort alcohol of cafeïne onze nachtrust. Ben je dus gewend om de hele dag door koffie te drinken? Dan kan dat ook zijn weerslag hebben op je nachtrust. Verder spelen mogelijke hormonale veranderingen een rol. Te veel slapen is overigens ook niet goed voor je.

Gevolgen van slecht slapen

Slecht slapen kan een grote impact hebben op zowel het lichamelijke als het geestelijke welzijn. De gevolgen van slaapgebrek zijn zowel op de korte als de lange termijn merkbaar en kunnen variëren van lichte vermoeidheid tot schadelijke gezondheidsproblemen. Slaap is bijvoorbeeld essentieel voor het goed functioneren van de hersenen. Mensen die slecht slapen, kunnen kampen met concentratieproblemen en geheugenproblemen. Ook speelt slaap een cruciale rol in het omgaan met emoties. Mensen die slecht slapen, hebben last van prikkelbaarheid, stemmingswisselingen en een verhoogd risico op angst en depressie.

Ook op ons lichaam heeft het effect. Denk bijvoorbeeld aan het risico op gewichtstoename (slecht slapen verstoort het honger- en verzadigingssysteem) en een verhoogd risico op een hoge bloeddruk en hart-en vaatziekten. Als je niet goed bent uitgerust, vergroot dat bovendien het risico op verkeersongelukken, omdat je reactievermogen kan worden beïnvloed. Ook ben je slechter in staat om beslissingen te nemen op je werk.

Wat kun je doen tegen slaapproblemen?

Floris Wouterson is slaapexpert. Zelf kampte hij ruim drie jaar met forse slaapproblemen, daarna is hij zich gaan verdiepen in het onderwerp. Hij heeft het boek Superslapen geschreven en heeft een opleiding voor slaapcoaches ontwikkeld. „Slaapproblemen zijn een enorm onderkend probleem op de werkvloer”, zegt Wouterson. „Je ziet het vooral in bedrijven met onregelmatige werktijden, vroege en late nachtdiensten. Daar moet serieuzer naar worden gekeken.” Slaapproblemen eisen zo hun tol: werknemers zijn minder creatief en maken fouten op het werk. Ook is er een groter risico op verkeersongelukken.

Veel mensen die slecht slapen, kloppen op enig moment aan bij hun huisarts, met de vraag of ze slaappillen kunnen krijgen. Wouterson raadt dat af, omdat je daarmee van de regen in de drup raakt. „Slaappillen onderdrukken de symptomen en zijn eerder een ‘quick fix’ dan een duurzame oplossing. De vraag is of je wel een snelle oplossing moet willen. Bovendien zijn benzodiazepinen erg verslavend.”

Bij andere middeltjes, zoals Droomsap, heeft hij zijn bedenkingen. „Droomsap is inmiddels alleen op recept verkrijgbaar voor maximaal twee weken, omdat dit redelijk slecht is voor de lever. Het maakt je slaperig en suf, maar het is superverslavend. Je slaapprobleem los je er niet mee op. Langdurig gebruik van dit soort middelen verhoogt zelfs het risico op dementie met 54 procent.” Wouterson verwijst hierbij naar in een studie die in 2015 is gepubliceerd in medisch vakblad JAMA Internal Medicine.

Melatonine slikken heeft ook niet altijd zin: slechts bij 2 procent van de mensen met slaapproblemen is dat effectief. „Je zit eigenlijk aan je biologische klok te morrelen, met als risico dat het ontregeld raakt.”

Wat helpt tegen slapeloze nachten?

Veranderingen, zoals niet meer snoozen en meteen je bed uitstappen, zijn voor veel mensen moeilijk, vanwege onze eigen ‘innerlijke saboteur’. „Al weet je cognitief dat het gezond en zinvol is om te slapen, dat stemmetje doet er alles aan om het te voorkomen.”

De oorzaken van slaapproblemen zijn heel verschillend en dat geldt daarom ook voor de oplossingen. Toch heeft Wouterson een paar algemene tips, die voor iedereen van belang zijn voor een goede nachtrust. Namelijk: vaker naar buiten, meer bewegen en meer zonlicht opvangen. „Je moet ervoor kiezen om je levensstijl om te gooien. Naar buiten gaan, in de zon, is belangrijk om een aantal hormonale processen in werking te zetten, zoals het feel good-hormoon serotonine, de voorloper van melatonine. Ga het liefst in de ochtend naar buiten.”

Voldoende zonlicht en beweging

We zijn vaak mentaal moe door de hoeveelheid informatie die we de hele dag moeten verwerken tijdens onze kantoorbanen. Als het gaat om mentaal moe zijn, valt er nog heel wat winst te behalen volgens de slaapexpert. „De meeste Nederlanders zijn Europees Kampioen zitten. We zitten veel te veel, dat is slecht voor ons immuunsysteem. Je lichaam gaat energie stelen van andere organen. Je wordt er slaperig en suf van. Het is belangrijk om de hele dag door te bewegen, dus niet alleen ’s ochtends. Combineer werken met bewegen, wandelen met de hond, zwemmen of joggen.” Je wordt daar fysiek moe van, dus is de kans groot dat je ’s avonds eerder in slaap valt.

Veroorzaakt wat je eet jouw slaapproblemen? Zo gebruik je eten in je voordeel

Dit is waarom je niet té veel moet slapen

Reacties