Roos Ravensbergen Gezondheid 8 sep 2024, 08:02

Leestijd: 4 minuten

Wat kun je doen tegen vaginisme? ‘We noemen het ook wel penetratie-fobie’

Het is een woord – en een aandoening – dat steeds meer bekendheid krijgt: vaginisme. Toch hangt er nog een taboe overheen, zoals bij zoveel klachten en problemen rondom seks en seksualiteit. Maar wat is vaginisme nou precies en wat kun je doen als je er last van hebt? We spreken Astrid Kremers van sexuoloog.nl, zij is geregistreerd als seksuoloog NVVS (Nederlandse wetenschappelijke Vereniging Voor Seksuologie).

„Wij zien vaginisme tegenwoordig als penetratie-fobie. Wanneer iemand last heeft van vaginisme, zijn de bekkenbodemspieren onbewust meer aangespannen dan je zou willen”, legt Kremers uit. „Daardoor is penetratie niet of moeilijk mogelijk. Het kan zijn dat een vrouw dat altijd al had, dan noemen we het primair, maar het kan ook secundair zijn, dan ontstaat het pas later.”

De seksuoloog legt uit dat vaginisme constant aanwezig kan zijn, of alleen in bepaalde situaties of met een bepaalde partner. „Het kan zo zijn dat een tampon inbrengen wel lukt, maar penetratieseks niet. Of dat het bij de ene partner heel moeizaam gaat en bij de ander niet.”

Wat merk je van vaginisme?

Vaginisme kan leiden tot pijn bij penetratieseks of andere soorten penetratie. Het kan er ook voor zorgen dat penetratie helemaal niet mogelijk is. Daarnaast kan het leiden tot problemen met poepen, plassen of pijn in de onderrug. „Als je bij jezelf opmerkt dat je bekkenbodemspieren wel erg gespannen zijn, kun je dat met een compassievolle nieuwsgierigheid onderzoeken”, vertelt Kremers. „Wat zorgt voor die spanning en wat zou jou op dat moment helpen om dat wat los te laten? Misschien helpt het jou om je ademhaling te verdiepen en te vertragen. Je kunt ook kijken hoe je stress in je leven kunt verminderen. Misschien helpt die stressreductie al. Je kunt ook stilstaan bij je angst voor penetratie.”

Een verhoogde spanning in de bekkenbodemspieren kan volgens Kremers ontstaan als reactie op een onveilig beleefde situatie, bijvoorbeeld een traumatische ervaring. Pijn of de angst voor pijn kan ook een factor zijn. „Soms is er een duidelijke aanleiding, bij anderen is die er niet”, legt ze uit. „Het is niet altijd zo dat je weet waar het vandaan komt.”

Pijn en angst als oorzaak

Soms kan vaginisme zich aandienen omdat er een – onterechte – verwachting van pijn is ontstaan. Veel vrouwen wordt verteld dat de eerste keer penetratieseks pijn zal doen. Dat is onterecht, benadrukt Kremers. „Seks hoort nooit pijn te doen. Als je heerlijk ontspannen en opgewonden bent, doet het helemaal geen pijn. Maar heel veel vrouwen zijn de eerste keer dat ze penetratieseks hebben niet helemaal ontspannen en opgewonden, maar gaan toch het doen, omdat ze vinden dat het hoort, of omdat het moet, of om wat voor reden dan ook. Als je pijn verwacht, ga je je bekkenbodemspieren aanspannen.”

Door pijn te verwachten – en misschien ook te ervaren – kun je in een vicieuze cirkel terechtkomen. „Als je de volgende keer dan weer aan penetratieseks begint, verwacht je dat het weer pijn zal doen en gaan de spieren zich weer aanspannen. Het gebeurt ook dat vrouwen wachten tot de huwelijksnacht met seks en dan denken: ‘Nu moet het gebeuren’. Die verwachting en dat gevoel van moeten kan tot verhoogde spanning leiden.”

Wat kun je doen tegen vaginisme?

Als je opmerkt dat je vaak pijn ervaart tijdens het vrijen, of moeite hebt met penetratie, kan het fijn zijn om naar een seksuoloog NVVS te gaan. „Wij zien veel vrouwen die verhoogde bekkenbodemspieren hebben, bijvoorbeeld omdat ze pijn hebben gehad tijdens seksuele ervaringen”, zegt Kremers. Je kunt ook contact opnemen met een bekkenfysiotherapeut. Kremers: „Die kan je leren om je bekkenbodemspieren te ontspannen.”

„Seks gaat niet om doen wat lukt. Seks gaat om doen wat plezier geeft, wat ontspannend en fijn is. Voor veel mensen is seks echter ook een bron van stress, wat zich kan uiten in bekkenbodemspieren die veel zijn aangespannen. Je moet luisteren naar de signalen die je lichaam je geeft. Als iets pijn doet, wil je lichaam je iets vertellen. Dan moet je stoppen met datgene dat pijnlijk is en nieuwsgierig zijn naar wat je lichaam tegen je wil zeggen. Volg geen script, maar doe wat goed voelt en luister naar je eigen lichaam”, tipt de seksuoloog.

Mama gaat op (blind) date: ‘Ineens stond ik oog in oog met een vader van school’

Wat is een fetisj en welke komt het meest voor?

Reacties