Wat is een vette lever en hoe merk je dat je dat hebt?
Je lever is erg belangrijk in het lichaam en zorgt er onder meer voor dat afvalstoffen uit je bloed gehaald worden. Maar hoe bescherm je je lever zo goed mogelijk en wat zijn tekenen van een mogelijke leverziekte? Metro spreekt Henkjan Verkade, hoogleraar kindergeneeskunde en specialist in maag-, darm- en leverziekten, mede over de vraag: hoe merk je dat je een vette lever hebt?
Van prof. dr. Verkade leren we dat je lever onder je borstkas zit, aan de rechterkant. „Als je je hand in je zij zet, maar iets hoger, met de vingertoppen naar je hart gericht, dan zit je ongeveer op het punt waar je lever zit.”
Wat doet je lever in het lichaam?
„De lever heeft enorm veel functies, het filtert onder andere bloed uit de darm en haalt daar veel stoffen uit”, vertelt Verkade ons over het orgaan. „Dat zijn voedingstoffen, maar ook afvalstoffen. Daarnaast maakt de lever allerlei eiwitten die belangrijke functies vervullen in het lichaam, het ontgift allerlei stoffen uit het lichaam zelf, maar ook stoffen die je binnenkrijgt via voeding en drinken. Ook maakt de lever gal, wat nodig is voor de afvoer van stoffen, maar er ook voor zorgt dat voedingsmiddelen goed worden opgenomen.”
Wat is een vette lever?
Tegenwoordig hebben zoveel mensen een vette lever dat je het een epidemie kan noemen, zo omschrijft de hoogleraar het. Dat betekent dat het een groeiend en serieus probleem is in onze maatschappij. Wat is een vette lever precies? „Wat de precieze oorzaak van een vette lever is, dat is nog niet bekend. Het heeft ermee te maken dat het metabolisme niet goed werkt. Er ontstaat dan een disbalans tussen de vetten die de lever opneemt of zelf aanmaakt en de vetten die de lever uitscheidt. Als dat te lang doorgaat en te veel gebeurt, gaat de lever ontsteken en ontstaan er littekens in de lever, ook wel fibrose genoemd. Veel mensen zitten nu in een stadium van alleen nog maar vetstapeling, maar daar blijft het lang niet altijd bij. Bij een deel wordt het wel ernstig, met doorgaande verlittekening en uiteindelijk komen de leverfuncties ook in gevaar.”
Als een vette lever te lang onbehandeld blijft en ernstig verlittekent, wordt er gesproken van levercirrose. Dan is er zoveel littekenweefsel aanwezig in het orgaan, dat de structuur is aangepast. „Dan kan het zo zijn dat de leverfuncties gaan falen, soms zelfs tot het niveau dat je een levertransplantatie nodig hebt.” Volgens Verkade heb je een grotere kans om een vette lever te ontwikkelen als je een slecht dieet aanhoudt en weinig beweging hebt, maar dat is niet een directe oorzaak/gevolg-situatie. Ook mensen met een gezonder dieet kunnen een vette lever ontwikkelen. Het kan zich ook heel goed ontwikkelen bij mensen die helemaal geen alcohol gebruiken, leren we van de hoogleraar.
Hoe merk je dat je een vette lever hebt?
Het lastige van een vette lever, is dat je er aan de buitenkant weinig van merkt. Verkade: „Het is een stille aandoening. Pas als het ernstig wordt en er leverontsteking en verlittekening plaatsvindt, ga je het merken. Dat is precies de ellende, dat het zo lang onopgemerkt blijft en er weinig symptomen zijn.”
Over het algemeen hebben mensen met overgewicht een grotere kans op een vette lever, „maar ook mensen met een ‘normaal’ gewicht kunnen deze aandoening krijgen. Het houdt verband met overgewicht, wat kan komen door een slechter eetpatroon en minder beweging, maar ook door een natuurlijke aanleg. Een vette lever komt dus niet uitsluitend voor bij mensen met overgewicht.”
Naast dat deze aandoening lang ongemerkt blijft, is er ook geen effectief geneesmiddel voor. Althans, nog niet. Volgens Verkade is deze sector van de geneeskunde „heel actief” en wordt er wel hard gezocht naar medicijnen. „Gezond leven en eventueel overgewicht aanpakken is een goede methode om de lever gezond te houden, maar dat is geen zekerheid dat je geen vette lever krijgt. Er wordt hard gezocht naar geneesmiddelen, maar tot nu toe nog met weinig succes.”
Beste moment van de dag om te sporten? Dat is verschillend voor man en vrouw