Hendriëlle de Groot Gezondheid 27 jun 2024, 10:30

Leestijd: 4 minuten

Keto-dieet: wat is het en is het gezond?

Het keto-dieet is de laatste jaren erg populair. Het dieet bestaat uit voornamelijk eiwit- en vetrijk voedsel en beperkt de koolhydraatinname. Door dit dieet raakt het lichaam in ketose. Hoe werkt het keto-dieet precies en is het gezond? We vragen het Voedingscentrum om raad.

Vroeger werden vetten gezien als dikmakers. Maar inmiddels is dat veranderd en worden koolhydraten gezien als de boosdoener. Zo is het keto-dieet ontstaan, waarbij de inname van koolhydraten wordt beperkt.

Wat is het keto-dieet?

Het keto-dieet (officieel: ketogeen dieet) is een koolhydraatarm dieet, waarbij 60 tot 80 procent van de totale calorie-inname bestaat uit vetten. Zo’n 10 tot 15 procent komt uit eiwitten en minder dan 10 procent uit koolhydraten. Je lichaam schakelt dan over op een andere verbranding en komt in ketose, omdat je de natuurlijke brandstoffen, namelijk koolhydraten, wegneemt.

Wat is ketose?

Ketose wordt bereikt door een lichamelijk proces: ketogenese. Doordat je erg weinig koolhydraten eet, wordt de concentratie ketonen uit het bloed verhoogd door vetzuren af te breken. Ketonen zijn verbindingen die de lever aanmaakt als je bloedsuiker laag is. Ketose zorgt voor de verbranding van opgeslagen vet, in plaats van verbranding van de beschikbare glucosevoorraad. De voordelen zijn: betere fysieke en mentale prestaties, eetlust die betere beheersbaar is en een verhoogde weerstand.

Is een keto-dieet vol te houden?

Als je gezond wilt eten, zou je volgens de Gezondheidsraad 40 tot 70 procent van je dagelijkse calorieën uit koolhydraten moeten halen. Daardoor is het ketogeen dieet een uitdaging. Het wordt ook als een extreem dieet gezien. Het volgen van een keto-dieet is niet zonder risico. Uit onderzoek blijkt dat een keto-dieet kan resulteren in een snel dalende bloedsuikerspiegel. Daarom is het niet geschikt voor mensen met diabetes type 1. Verder bestaat het risico dat je niet voldoende voedingsmiddelen binnenkrijgt. Hiervoor is het advies om met een diëtist of huisarts te overleggen of je supplementen moet innemen.

Waar bestaat het keto-dieet uit?

Als je het keto-dieet volgt, mag je veel producten niet eten, zoals aardappelen, pasta, rijst en brood. Ook veel fruitsoorten zijn niet toegestaan, omdat ze te veel koolhydraten bevatten. Denk bijvoorbeeld aan bananen en mango. Fruit als meloen kun je wel eten, hier zitten niet veel koolhydraten in.

Wat kun je dan wel eten? Als ontbijt zou je bijvoorbeeld yoghurt met noten kunnen eten, als lunch een omelet met veel groenten en als avondeten groenten met vlees.

Is het keto-dieet gezond?

Het keto-dieet brengt behoorlijk wat beperkingen met zich mee, in wat je wel en niet kunt eten. Het wordt om die reden ook gezien als een extreem dieet, dat wel nuttig is voor mensen die leiden aan bijvoorbeeld epilepsie. Voor veel mensen is het niet vol te houden, vanwege de vele beperkingen.

Maar is het ook gezond? Daarover is geen consensus in de wetenschap. Onderzoeken met bijvoorbeeld muizen als proefdieren tonen tegenstrijdige resultaten. Zo is aangetoond dat muizen op een keto-dieet langer leefden en beter scoorden op geheugentesten, terwijl een ander onderzoek uitwees dat muizen obesitas kregen door de hoge vetwaarden in het voedsel.

Of een ketogeen dieet gezond is om te volgen, hangt volgens het Voedingscentrum van verschillende dingen af. Bij gezonde volwassenen lijkt ketose op de korte termijn geen gezondheidsrisico’s met zich mee te brengen. Wel kan het volgen van een keto-dieet klachten geven, zoals vermoeidheid, misselijkheid, hoofdpijn, haaruitval, hartkloppingen, kramp in de benen en verstopping in de darmen.

Wat de lange termijneffecten zijn, is niet bekend. „We kunnen dus niet zeggen of het volgen van een ketogeen dieet voor langere tijd gezond is of niet”, laat het Voedingscentrum weten in een schriftelijke reactie. „Bij een ketogeen dieet mis je wel de positieve effecten op je gezondheid van sommige koolhydraatrijke producten. Zo verlagen volkorenproducten de kans op bepaalde hartziekten.”

Tekorten bij een keto-dieet

Als je overstapt op een ketogeen dieet, ga je vaak meer vetten en eiwitten eten. Die komen vaak uit dierlijke producten en bevatten veel verzadigde vetten, die de kans op hart- en vaatziekten kunnen vergroten. „Daarom geldt ons advies om producten met veel verzadigd vet te vervangen door producten met onverzadigd vet, zoals oliën en noten.”

Koolhydraten zitten in veel gezonde producten, zoals fruit en volkorenproducten zoals volkorenbrood, volkorenpasta, zilvervliesrijst en volkoren couscous. Als je koolhydraatrijke producten laat staan, heb je een grotere kans op tekorten van bepaalde B-vitamines, magnesium, calcium, ijzer, vezels en jodium. „Ook mis je bij een ketogeen dieet de positieve effecten van sommige koolhydraatrijke producten op je gezondheid. Zo verlagen volkorenproducten de kans op hartziekten en een beroerte.”

Begeleiding van een diëtist

Vanwege het risico op tekorten adviseert het Voedingscentrum om het ketogeen dieet alleen te volgen onder begeleiding van een diëtist. „Een diëtist kan inschatten of dit veilig is en of je alle voedingsstoffen binnenkrijgt die je lichaam nodig heeft. Ook kan een diëtist je vervolgens op weg helpen naar een gezond eetpatroon, waarbij je koolhydraten vooral haalt uit volkorenproducten, peulvruchten, fruit en melk.”

Voedingswetenschapper haalt populaire diëten onderuit (dit werkt volgens haar wel)

Reacties