Madelon de Goffau Gezondheid 5 okt 2023, 14:39

Leestijd: 3 minuten

Programma Dit Is De Kwestie: ‘Moeten mensen met overgewicht meer zorgpremie betalen?’

In Dit Is De Kwestie stond gisteravond een opmerkelijk gedachte-experiment rond overgewicht centraal: moeten dikke mensen meer zorgpremie betalen? Met die vraag trok het programma het land in. Spoiler: alle sprekers waren het met elkaar eens.

In 2021 had de helft van de Nederlanders overgewicht, berekende het CBS. Daarvan kampte 14 procent met ernstig overgewicht, 36 procent met matig overgewicht. Volgens het EO-programma Dit Is De Kwestie lukt het Nederlanders maar niet om de overgewichts-problematiek op te lossen en kampt Nederland met een ‘kolossaal overgewichts-probleem’, met grote gezondheidsgevolgen.

Daarnaast loopt het Nederlandse zorgsysteem steeds meer vast. Combineer die twee problemen en je krijgt een opmerkelijke vraag: zou het een oplossing zijn als mensen met overwicht meer zorgpremie betalen? Een standpunt dat Jort Kelder dit voorjaar nog verdedigde in zijn column in Het Financiele Dagblad.

Volgens Arie Dijkstra, hoogleraar Gezondheidspsychologie, is het verband tussen de hoge druk op de zorg en het hoge aantal mensen met obesitas niet te leggen. Wie gezond en lang leeft, is duurder dan iemand die ongezond leeft, maar korter. Het gaat om de duur van de ziekteperiode, stelt hij. „Puur naar de berekeningen kijkend, moet je zorgen dat mensen zo lang mogelijk fit blijven, kort ziek zijn en dan overlijden.”

Kun je de rekening neerleggen bij mensen met overgewicht?

Volgens hem is het ‘bijzonder onrechtvaardig’ om de rekening van de hoge zorgkosten neer te leggen bij mensen met overgewicht. „Als je zegt: we willen vooral de premie verhogen bij mensen die risico lopen, dan zijn er nog een heleboel groepen. Het zou bijzonder onrechtvaardig zijn om daar precies obesitas uit te pikken. Wat dacht je van sporters? Er zijn tienduizenden sportblessures per jaar. Moeten die ook meer premie gaan betalen?”

Volgens hoogleraar Psychologie Anne Roes is het juist ‘heel bijzonder’ dat je binnen de huidige leefomgeving niet te dik wordt. „Dik worden door ongezond eten is een natuurlijke respons op een heel onnatuurlijke leefomgeving”, stelt ze. „Er kunnen allerlei redenen zijn dat je geen weerstand kunt bieden aan al die verleidingen. Dan is het wel makkelijk om te zeggen: dat is je eigen verantwoordelijkheid. Want we richten de hele leefomgeving heel ongezond in.”

Ze is dan ook zeker geen voorstander van het verhogen van de premie. „Als je zo’n maatregel gaat invoeren wordt het enorme stigma op obesitas alleen maar groter. En in mijn ogen is het mensen een straf geven voor iets dat veroorzaakt wordt door een heel ongezonde leefomgeving, die we met zijn allen voort laten bestaan.”

‘Moeten mensen met overgewicht meer zorgpremie betalen?’

Vrijwel alle sprekers in het programma erkennen dat overgewicht vooral een probleem is met maatschappelijke wortels en dat niemand er wat aan heeft dat mensen daar op individueel niveau voor ‘gestraft’ worden. „Financiële prikkels kunnen werken”, zegt Dijkstra. „Maar van de 100 mensen met een BMI van 40 zouden er misschien twee, drie hun gedrag veranderen. En dat zijn de mensen die het toch al van plan waren.”

Daarnaast komt overgewicht het meest voor bij groepen met een lage sociaaleconomische status. „Dan zou je precies de mensen die al weinig geld hebben, extra belasten, terwijl het maar voor een heel klein deel werkt.”

Gezonde levensstijlkeuzes zouden toegankelijker gemaakt moeten worden, benadrukt Roes. „Geef mensen korting als ze aan kunnen tonen dat ze drie keer in de week sporten. Alles wat bijdraagt dat gezonde keuze de makkelijke keuze is, dat zou je moeten doen.”

Europees Parlement vindt het prima als Wopke Hoekstra Eurocommissaris wordt

Reacties