Julia Osendarp Gezondheid 8 jun 2023, 20:36

Leestijd: 5 minuten

Schoonheidsideaal maakt ons té streng over ons lichaam en zo laat je dat los

Oké, eerlijk is eerlijk. We hebben allemaal onzekerheden. Voelen we ons te dik? Te dun? Te weinig spieren? Zijn we ontevreden over onze huid? gebit? neus? We zijn best streng als het om uiterlijk gaat en dat valt te verklaren volgens twee psychologen. Ze leggen uit hoe je minder onzeker kunt zijn over je lichaam en hoe we dat schoonheidsideaal een beetje kunnen laten varen.

‘Jeetje wat is hij aankomen zeg’, ‘Wat ziet haar huid er slecht uit’, ‘Hij heeft echt een kippenborst’ of ‘Zij heeft geen kont’. We zijn als mensen soms bikkelhard voor elkaar als het over uiterlijk gaat. En met de komst van social media, waar de schoonheid-lat bijzonder hoog ligt, worden we daarin alleen maar strenger. Eerder vertelde psycholoog Thijs Launspach aan Metro over de giftige en verslavende functie van social media. Waar als gebruiker niet eens zoveel aan doen.

Bekritiseren van lichamen

Psycholoog en seksuoloog Annelies van den Haute legt tegen het Belgische HLN uit dat sociale media als Instagram het bekritiseren van lichamen juist voeden. „Mensen zijn van nature geneigd om zich met anderen te gaan vergelijken. Een vergelijking die anno 2023 nooit stopt, aangezien er dankzij het internet telkens weer nieuwe figuren zijn om de competitie mee aan te gaan.” En commentaar of kritiek leveren op een ander, is volgens haar een makkelijke manier om je eigen zelfbeeld enigszins op te krikken. „Door het over een ander te hebben, leid je de aandacht af van jezelf.”

Volgens Van den Haute worstelen vrouwen en mannen met hun lichaam, omdat ze niet aan een ideaalbeeld voldoen. En het huidige schoonheidsideaal is aardig hardnekkig en het gros kan daar volgens klinisch psycholoog Femke van den Brink niet aan voldoen. „De algemene teneur is: trends bij lichamen komen en gaan. Maar sinds ‘slank’ meer dan zestig jaar geleden het schoonheidsideaal werd, blijft de focus op ranke lijven terugkeren.”

Slecht zelfbeeld of onzekerheid heeft invloed op seksleven

Van den Brink benadrukt dat vooral vrouwen kritisch zijn naar zichzelf en anderen. „‘Wees slank, dan doe je het goed’, wordt vrouwen van jongs af aan ingeprent. Vanuit dat idee ontwikkelen we een scherpe blik voor ons eigen figuur én dat van anderen.”

En dat blijkt ook nog eens funest voor ons seksueel gedrag, volgens de psycholoog. „Onze innerlijke criticus kan namelijk ons seksuele genot saboteren.” Zij deed onderzoek naar seksualiteit en het lichaamsbeeld. „Mensen die ontevreden zijn over hun uiterlijk raken in seksuele situaties afgeleid door een overmatig bewustzijn van het eigen lichaam. Hun plezier en genot in bed gaan ten koste van al dat gepieker. Daardoor wordt het erg lastig om opgewonden te raken of tot een hoogtepunt te komen.” En ook dit geldt voor zowel mannen als vrouwen. „Dat geldt trouwens ook in de andere richting. Vrouwen en mannen die positief over hun uiterlijk denken en hun lichaam waarderen, zijn actiever in bed en hebben een beter seksleven.”

Wat te doen om minder kritisch te zijn over je lijf?

1. Focus op wat je lijf kan, niet op hoe het eruit ziet

Van den Haute benadrukt dat ons lichaam geen „stuk klei is dat je kan vormen naar een standaard”. Want al voldoet jouw lijf niet aan het schoonheidsideaal, nog steeds kan het geliefd, succesvol en gelukkig zijn. „Ruil bijvoorbeeld bewerkte selfies in voor spontane foto’s waarop je geniet van het leven. Ons lichaam stelt ons in staat tot allerlei geweldigs. Waarom zouden we dan alleen focussen op de buitenkant?”

„Onderzoek wijst uit dat je minder kwetsbaar wordt voor dwingende schoonheidsidealen als je de focus verlegt van hoe je lichaam eruitziet naar wat het allemaal kan”, vult Van den Brink daarover aan.

Psycholoog Jessica Alleva toonde dit eerder aan met een onderzoek. Zij liet tachtig vrouwen met een negatief zelfbeeld drie keer een kwartier lang een tekst schrijven over de krachten van hun lichaam én waarom ze daar blij mee zijn. Deelnemers kregen bijvoorbeeld vragen over de rol van lijf betreft gezondheid, relaties en creativiteit. En wat bleek? Na drie keer voelden de vrouwen zich beter over hun lijf.

2. Succeservaringen in plaats van lichaams-doelen

Wellicht ben je in staat om 5 kilometer te rennen of houd je tegenwoordig een hele sportles vol. „Succeservaringen maken je trots en blijkt het ideale tegengif tegen negatieve gedachten”, aldus Van den Brink.

3.  Zelfliefde en dankbaarheid

Volgens Van den Haute is het raadzaam om iedere dag iets liefs voor jezelf te doen. „Sta ook elke avond even stil bij alles waar je dankbaar voor bent. Zo kom je mentaal tot rust en krijg je zicht op je grote en kleine verwezenlijkingen.”

4. Zelfreflectie

Ook jij hebt kritiek op andermans uiterlijk. „Dat is gebaseerd op de ervaringen en input die we zelf meekregen in onze jeugd”, legt Van den Haute uit. ‘Slank zijn is goed’, ‘Afvallen betekent verbetering’, ‘Dikke mensen zijn lui of eten slecht’ en ‘Te dik in een bikini? Dat is geen gezicht’. Allemaal denkwijzen die wel eens de revue passeren. „Om die geïnternaliseerde boodschappen een halt toe te roepen, is zelfreflectie cruciaal: Waar komt dit idee vandaan? Voel je een gemene opmerking opkomen, stel jezelf dan de vraag waarom je die opmerking wilde geven. Misschien heb je zelf een slechte dag, waardoor je scherper uit de hoek komt?”, aldus Van den Haute.

5. Complimenteer de persoon, niet het uiterlijk

„Is iemand om gezondheidsredenen bijvoorbeeld erg afgevallen? Prijs dan niet het uiterlijke – ‘Volgens mij ben jij wel tien kilo kwijt!’ – maar de prestatie: ‘Je straalt dankzij je nieuwe sportieve levensstijl’”, oppert Van den Brink.

6. Draag wat je wilt dragen

Heb je het idee dat je bepaalde kleding niet kunt hebben? Maar zou je het graag aan willen? Volgens Van den Haute moet je het gewoon proberen. „Voel je dat mensen naar je kijken? Ga er dan niet te snel van uit dat dat uit afkeuring is, maar wel omdat je straalt.”

7. Verruim je zelfbeeld

Tot slot benadrukt Van den Brink dat je minder vatbaar wordt voor kritiek of commentaar van buitenaf als je aan je eigen zelfbeeld werkt. „Wat ben je nog meer, buiten je uiterlijk? Waar ben je blij mee in je leven? Laat je identiteit niet bepalen door je looks, maar door de rollen die je speelt in je leven. Ook naast de spiegel is er vast veel om tevreden over te zijn.”

Zo verander je volgens deze psycholoog je ‘seks-mindset’ en verrijk je jouw seksleven