Julia Osendarp Gezondheid 19 mei 2023, 19:32

Leestijd: 3 minuten

Je lichaam werkt diëten tegen en dat verklaart waarom dieetpogingen floppen

Keto, Weight Watchers, intermittent fasting, koolhydraatarm, paleo, Sonja Bakker. Er zijn er nogal wat, dieetvormen. Maar afvallen door een dieet, blijft toch nog steeds een dingetje. Want ons lichaam werkt het afvalproces bij diëten klaarblijkelijk tegen. Maar hoe werkt dat?

Wie zich weleens aan een dieet heeft gewaagd, herkent het vast en zeker. Aan het begin van het afvalproces gaan de eerste kilo’s er vrij snel af. Maar overige kilo’s eraf krijgen of op gewicht blijven, dat is andere koek. En het komt toch regelmatig voor dat iemand uiteindelijk weer op het oorspronkelijke gewicht zit óf meer aankomt. En daar ontstaat een oneindige strijd met kilo’s.

Waarom diëten zo moeilijk is

Het wetenschappelijke tijdschrift Quest legt uit hoe dat werkt. Mocht jij in eerste instantie 90 kilo wegen, kost het meer brandstof om dat lichaam van energie te voorzien, dan dat je 70 kilo weegt. Kort door de bocht betekent het dat een dikker persoon meer calorieën verbruikt dan een magere lat. Daalt je gewicht, dan neemt je energiebehoefte dus af.

Hoe dat werkt met diëten? Je voedt of vult je lijf minder, waardoor je lichaam minder brandstof krijgt. Daardoor val je af. Maar na een tijdje verlaagt ook jouw energiebehoefte, waardoor je lichaam alles wat je eet ook daadwerkelijk nodig heeft. Dat betekent dat je nog minder moet gaan eten om meer kilo’s af te vallen. Maar dat is natuurlijk niet altijd even gezond.

Lichaam bij afvallen op spaarstand

Ook verbranden mensen die afvallen minder energie, dan mensen die geen dieet volgen. Bij de afvallers spaart het lichaam namelijk energie op om ‘voedselgebrek’ te hanteren. En daar zit evolutionair gezien best een slimme gedachte achter. Want vroeger kon het zo zijn dat er minder voedsel beschikbaar was. Het lichaam is dan dus in staat om weinig energie te verspillen.

Maar die evolutionaire aanpak werkt bij een afvalproces dus tegen. Je lichaam werkt dan op de spaarstand. Je hebt minder calorieën nodig en je energiebehoefte is verminderd omdat je minder weegt. Die zogenoemde spaarstand kan maanden aanhouden.

Quest concludeert dat je bij het afvallen de strijd aangaat met een ‘dubbele vijand’. Een dunner lichaam heeft een lagere energiebehoefte dan je eerdere lijf. Daarnaast gaat een lichaam dat gewicht verloor, ‘zuinig’ om met die energie.

Anti-diëten

Eerder vertelde antidieet-diëtiste Celien Rombouts tegen het Belgische Het Nieuwsblad dat het grote deel van de dieetpogingen faalt. „Uit studies weten we dat 95 procent van de diëten faalt en dat 80 procent van de mensen die door een dieet flink gewicht verliezen, na vier à vijf jaar terug op hun oude gewicht zijn of zelfs zwaarder dan ervoor. Mocht een medicijn maar 5 procent effectief zijn, zou niemand het slikken, toch? Waarom blijven we dan toch diëten?”

Volgens Rombouts moeten we terug naar het intuïtief voeden. Waarbij we eten wanneer we honger hebben en stoppen wanneer we vol zitten. Ze vergelijkt het met het eetgedrag van een baby, die precies weet wanneer die wel of niet moet eten. En je kinderen dwingen om een fruithapje helemaal op te eten? Of constant praten over eten, diëten en gewicht thuis? Niet doen, volgens Rombouts. Haal de focus van het gewicht af, zet de weegschaal in de kast en laat onrealistische doelen los. Zij pleit voor een focus op een gezonde leefstijl dat past bij jouw lichaam. En nee, de lichamen op social media of het schoonheidsideaal van maatje S of M, zijn daarin niet de maatstaf.

Trainers onthullen populaire fitness-oefeningen die ze zelf nooit doen (en waarom)