Iza de Bruin Gezondheid 17 jan 2023, 15:26

Leestijd: 2 minuten

Longkanker komt vaker voor in armere wijken, vooral omdat er meer gerookt wordt

In Nederlandse wijken en gemeenten waar mensen minder te besteden hebben, komt longkanker vaker voor dan in rijkere wijken. Dit komt volgens het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL) vooral door verschillen in rookgedrag. Vandaag heeft het IKNL een zogenaamde ‘kankeratlas’ gepubliceerd waarin je kan zien waar verschillende soorten kanker het meest voorkomen.

De interactieve online atlas toont patronen van hoe vaak bepaalde kankersoorten ergens voorkomen, gebaseerd op waar mensen woonden toen ze de diagnose kregen.

Aantal kankerpatiënten stijgt al jaren

Delen van onder meer Tilburg, Arnhem, Lelystad en het Groningse Finsterwolde kleuren donkerrood op een kaart van longkankerpatiënten in Nederland. In wijken met een sociaaleconomische achterstand krijgen relatief meer mensen de ziekte dan in de rijkere wijken. Het beeld komt overeen met cijfers die de GGD heeft over rookgedrag.

Rookgedrag is met 80 procent de grootste boosdoener bij longkanker. Bij 10 procent van de longkankerpatiënten ligt de oorzaak bij een slechte luchtkwaliteit, bij de andere 10 procent is de oorzaak onbekend. Het IKNL meldde eind vorig jaar nog dat vrouwen de komende tien jaar vaker zullen overlijden aan longkanker. Dit omdat vrouwen later zijn gaan roken en nu de effecten zichtbaar worden.

De Kankeratlas laat ook andere vormen van kanker zien. Zo zie je dat in kustgebieden vaker huidkanker voorkomt dan gemiddeld in Nederland. Waarschijnlijk wordt dit veroorzaakt door blootstelling aan een hoger aantal zonuren en sterkere zonkracht langs de kust. Verder zien we in de atlas verschillen in hoe vaak baarmoederhalskanker voorkomt. Dat komt waarschijnlijk door het al dan niet meedoen aan het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker. In dit bevolkingsonderzoek is een voorstadium van baarmoederhalskanker relatief eenvoudig op te sporen en weg te halen, waardoor baarmoederhalskanker wordt voorkomen.

Voorkomen van kanker

We kunnen dus zelf ook iets doen om het risico op kanker te verminderen, weet onderzoeker Valery Lemmens van het IKNL. „Iedereen weet inmiddels wel dat niet roken of stoppen met roken helpt om de gezondheid te bevorderen en het risico op heel veel verschillende kankersoorten te verminderen”, vertelt Lemmens. De epidemioloog vervolgt: „Huidkanker, de meest voorkomende soort in Nederland, is sterk aan het stijgen.”

„Het is dus van belang ons goed te beschermen tegen de zon. Daarnaast kun je het risico op kanker verminderen door een gezond gewicht te behouden, alcoholinname te verminderen en regelmatig te bewegen. Ook veel groente en fruit en juist weinig bewerkt en rood vlees (van runderen, varkens, schapen en geiten – red) eten, kunnen het risico op kanker verkleinen. Overweeg tenslotte wanneer je een oproep krijgt om mee te doen aan de bevolkingsonderzoeken zoals die er zijn voor darm-, borst- en baarmoederhalskanker.”

Staat voor de rechter gesleept om long covid: ‘Geef zorgmedewerkers compensatie’