Dennis Mons Gezondheid 11 aug 2022, 18:12

Leestijd: 4 minuten

Mentaal dipje? Dat zou zomaar eens door de hittegolf kunnen komen

Onderzoek heeft aangetoond dat wij niet bepaald goed gedijen in een extreme hittegolf. Sterker nog; we krijgen soms mentale problemen of bestaande klachten worden behoorlijk slechter. Hoe dat komt? Dat leggen we je in onderstaand artikel uitgebreid uit.

We hebben wereldwijd last van extreme hittegolven. Over de exacte definitie van een hittegolf wordt wetenschappelijk nog wel eens gesteggeld, maar de (redelijke) consensus is nu dat de temperatuur dan minstens vier dagen lang hoger is dan 99 procent van het landelijke klimaatgemiddelde.

Meer kapot dan je lief is

Los van het feit dat je eitje gebakken wordt tijdens een hittegolf (we doelen op je hoofd, hoewel je waarschijnlijk daadwerkelijk een ei kunt bakken in de zon) heeft extreme hitte een groter effect op je functioneren. We worden onbedoeld traag en spreken zelfs wartaal, en dat heeft deels te maken met het feit dat we veel vocht verliezen en uitdrogen. Ook neemt agressie toe vanwege een hormoonschommeling.

Natuurlijk is het deels gewenning: mensen die bijvoorbeeld in Zuid-Europa, Zuid Amerika, Australië en Afrika wonen weten niet beter als het gaat om extreme hitte, maar zelfs zij trekken die hittegolven niet meer. Wennen aan hitte in combinatie met mentale problemen is vooralsnog helemáál onbegonnen werk. En die warmte kruipt steeds verder naar ‘boven’. Komt dat door klimaatverandering? … Vast niet. Toch?

Opvlammende mentale klachten tijdens een hittegolf

Extreme hitte zorgt volgens onderzoek van (onder andere) Science Direct voor ernstige, geestelijke problemen. Temperaturen boven dertig graden Celsius zorgen voor een wereldwijde stijging van 2,2 procent qua geestelijke gezondheidsproblemen. Wanneer de temperatuur met één graad stijgt neemt de kans op zelfmoord of zelfmoordpogingen zelfs met 0,9 procent toe. In Engeland was dat, naar onderzoek uit 2007, zelfs 3,8 procent bij een stijging van een graad boven de 18 graden Celsius.

Vaak zijn het mensen die sowieso moeten dealen met bijvoorbeeld een bipolaire stoornis, of andere mentale problemen. Volgens cijfers uit 2017 blijkt dat (toentertijd) 792 miljoen mensen hiermee moesten kampen.

„In recente jaren wordt er steeds meer onderzoek gedaan naar het effect van extreme hitte en of het de situatie van mensen met mentale klachten verslechtert”, stelt Dr. Laurence Wainwright van de Universiteit van Oxford in een interview met de Engelse krant The Guardian.

„We hebben ook bewijs dat slecht of korter slapen de situatie erger maakt”, aldus Wainwright. „Een paar van die nachten kan de trigger zijn voor een depressie.”

Don’t do drugs, mmkay?

Medicatie voor dat soort problemen zorgen er sowieso voor dat hitte je hersenbol op hol laat slaan. Gek genoeg zorgt extreme hitte er zelfs voor dat die medicatie minder helpt om met mentale problemen te dealen. Het kan er daarnaast juist voor zorgen dat je medicatie de situatie verslechtert. Het is dan ook een goed idee om in de bijsluiter te duiken, of even de dokter te bellen om navraag te doen.

„De antipsychotica die we gebruiken voor mensen met schizofrenie of bipolaire stoornissen verstoren de perceptie van dorst”, zegt Wainwright. „Ons lichaam geeft aan wanneer we dorst hebben, maar door de medicatie wordt dat signaal verstoord.”

Het moge duidelijk zijn dat drugs (zoals bijvoorbeeld MDMA en XTC), geen goed idee zijn in deze hitte. Het zorgt ervoor dat mensen vergeten dat ze veel vocht moeten innemen. En dat is met je kop in de volle zon op een dancefestival een extreem slecht idee.

De (inmiddels uitgekauwde) tip is dan ook: drink veel water. Een koud biertje is zeker fijn als het warm is, maar blijf beseffen dat alcohol je uitdroogt. Je zweet meer en gaat vaker naar de wc, waardoor je heel veel vocht verliest.

De hersenen trekken een hittegolf sowieso slecht

In een recent onderzoek door een universiteit in Boston bleek al snel één ding: we functioneren per definitie niet goed als het té warm is, ook zonder mentale problemen. Tijdens de test bleek dat dertien procent van de geteste personen een reactietijd had dat letterlijk dertien procent trager was dan normaal.

We kunnen wel stellen dat we een uitdaging hebben. Naar onze bescheiden mening: als we zo doorgaan met het negeren van klimaatproblematiek neemt depressie, zelfmoord, criminaliteit en agressie alleen maar toe vanwege (onder andere) de toename in temperatuur. Het is niets voor niets dat men stelt: houd je hoofd koel, drink water.

Probeer ook alles zo mogelijk in een lager tempo te doen. Experts stellen dat een deel van de mentale problemen ook veroorzaakt wordt doordat mensen zich druk maken. Voornamelijk omdat ze denken dat ze véél minder productief zijn. En je druk maken is het laatste wat je moet doen tijdens een hittegolf.

Warme nachten? 9 manieren om beter te slapen tijdens een hittegolf