Sharon van der Werf Gezondheid 16 jun 2022, 20:42

Leestijd: 2 minuten

Het hooikoortsseizoen is in volle gang: wat gebeurt er eigenlijk als we niezen?

Je merkt het op kantoor, als je op de trein staat te wachten, als je een lange wandeling maakt en als je door de stad loopt: het hooikoortsseizoen is begonnen. Om je heen hoor je steeds vaker ‘hatsjoe’, met daaropvolgend een ‘gezondheid’ door een collega of willekeurige voorbijganger. Maar waarom niezen we eigenlijk, en wat gebeurt er dan in ons lichaam?

Pak de zakdoekjes er maar bij, want we duiken in de wereld van de nies.

Waarom niezen we?

Niezen overkomt je – je doet er niets aan en je kunt het niet op commando. Het is een reflex van het lichaam dat optreedt wanneer jouw neusslijmvlies wordt geprikkeld.

Toch doen we het niet voor niets: met een nies reinig je jouw neus en longen. We niezen dan ook vaak bij een neusverkoudheid. Tijdens zo’n verkoudheid ervaart jouw neusslijmvlies namelijk meer irritaties door de virusinfectie. Daarom nies je met zo’n verkoudheid vaker. Hetzelfde geldt voor een allergie, zoals hooikoorts.

Wat gebeurt er in je lichaam als je niest?

Een nies wordt dus veroorzaakt door een reflex van het lichaam. Het niesreflex zorgt ervoor dat je een flinke hap lucht inademt. Die lucht wordt vervolgens even opgesloten in de longen, omdat je jouw stembanden en strotklepje op slot zet.

Daarna spannen verschillende uitademingsspieren zich aan. Dit zijn bijvoorbeeld jouw buikspieren. Hierdoor gaan in één klap het strotklepje en de stembanden open, waardoor je niest. De lucht kan hierdoor met een hoge snelheid door jouw neus en mond naar buiten razen.

Je kunt een nies voorkomen door in je neus te knijpen als je de nies aan voelt komen. Dit kan echter alleen vóór je die flinke hap lucht hebt ingeademd. Als je de nies wilt voorkomen, moet je er dus vroeg bij zijn.

Waarom zeggen we gezondheid?

Als er iemand niest, dan is het ‘gezondheid’ zeggen de standaard. Vaak gebeurt het al zonder dat je er erg in hebt. Waar komt deze gewoonte eigenlijk vandaan?

Volgens Quest hebben we deze gezondheidswens te danken aan paus Gregorius I. Toen hij in 590 aan de macht kwam, heerste de pest in Rome. Niezen werd in deze tijd als een zeer besmettelijk symptoom van de pest gezien, omdat er na een nies speekseldeeltjes in het rond vliegen (denk maar aan de angst rondom hooikoorts die ontstond in tijden van corona).

Hoorden de priesters op straat iemand niezen? Dan werd de Griekse spreuk Kyrie eleison uitgesproken, wat ‘heer, ontferm u’ betekent. Op die manier beden de omstanders dat ze niet besmet werden met de pest door deze plotselinge nies.

In Engeland merk je deze oorsprong overigens nog steeds. Hier wordt vaak bless you gezegd, wat vrij vertaald ‘wees gezegend’ betekent. Een leuk weetje voor op een volgend verjaardagsfeest!

Tropisch weekend in aantocht: fabels en feiten over zonnebrandcrème