Sharon van der Werf Gezondheid 18 mrt 2022, 18:34

Leestijd: 4 minuten

Voeding onder de loep: we eten (bijna) allemaal te veel zout, wat is het risico daarvan?

In de rubriek Voeding onder de loep delen we een wetenschappelijke kijk op voeding en gezondheid. Het internet staat vol met claims over deze twee brede onderwerpen, maar klopt de info wel? Met behulp van verschillende experts bieden we duidelijkheid. Met vandaag: we eten bijna allemaal te veel zout. Wat is daar het risico van?

Ontbijten met roerei, een broodje kaas met de lunch en een portie zoute frietjes als avondeten omdat het vrijdag is. Zag jouw dag er vandaag ongeveer zo uit? Dan kan het zomaar dat je te veel zout hebt binnengekregen. Welke risico’s brengt dat met zich mee? Metro vroeg het aan Iris Groenenberg, expert op het gebied van voeding en gezondheid bij het Voedingscentrum.

Het begrip zout wordt volgens Groenenberg overigens vaak door elkaar gehaald met natrium, omdat zout de belangrijkste bron van natrium in de voeding is. „Als we het over zout hebben, bedoelen we meestal keukenzout. Algemeen wordt aangenomen dat wanneer het gaat over de gezondheidseffecten van zout, het vrijwel altijd gaat over de effecten van het natrium. Voor de uniformiteit spreken we zoveel mogelijk over zout.”

Maximaal 6 gram zout per dag

„De Gezondheidsraad adviseert volwassenen om dagelijks niet meer dan 6 gram zout te nemen”, laat Groenenberg weten. Dit staat volgens de voedingsdeskundige gelijk aan 2,4 gram natrium. Voor kinderen ligt het maximale advies lager. Ook laat Groenenberg weten dat ongeveer 80 procent van de Nederlandse bevolking meer binnenkrijgt dan de maximale aanbevolen hoeveelheid. „Gemiddeld eten volwassenen 7,8 gram per dag. Mannen eten gemiddeld 8,9 gram per dag, vrouwen 6,6 gram per dag.”

Meer dan driekwart van de Nederlanders eet dus op dagelijkse basis te veel zout. Waarom is het dan zo belangrijk dat we minder zout gaan eten? „Het verminderen van de zoutinname verlaagt het risico op een hoge bloeddruk, en dat vermindert dan weer het risico op hart- en vaatziekten.”

Brood en kant-en-klaar maaltijden

Als je minder zout wilt eten, dan is het volgens Groenenberg niet voldoende om de zoutmolen te laten staan. „Naar schatting voegen we slechts zo’n 20 procent van de hoeveelheid zout die we binnenkrijgen zelf toe aan ons eten. De andere 80 procent komt uit het keukenzout dat fabrikanten toevoegen aan producten als brood en kant-en-klaarmaaltijden.” Fabrikanten doen dat bijvoorbeeld om smaak, houdbaarheid of de structuur te verbeteren.

Bij welke voedingsproducten moet je volgens de voedingsdeskundige opletten? „Hoge zoutgehaltes vind je in kant-en-klaarmaaltijden, pizza’s, soepen, sauzen, brood, vleesproducten, kaas en hartige snacks.” Ook laat ze weten dat sommige medicijnen kunnen bijdragen aan de inname van natrium.

Waarom je wel een beetje zout wilt blijven eten

Helemaal geen zout meer eten is volgens Groenenberg overigens ook geen goed idee. „Ons lichaam heeft het nodig om de hoeveelheid vocht in het lichaam te regelen. Natrium is belangrijk voor het regelen van de vochtbalans in het lichaam, het regelen van de bloeddruk en voor een goede werking van spier- en zenuwcellen.” Het komt volgens de voedingsdeskundige overigens niet vaak voor dat mensen te weinig zout binnenkrijgen. Hoeveel we precies nodig hebben, is volgens haar moeilijk te zeggen. „Dat hangt af van de hoeveelheid zout die je verliest met plassen of zweten, en hoe actief je bent.”

„Ongeveer 98 procent van het zout dat we via de voeding binnenkrijgen wordt door het lichaam opgenomen. Dit gebeurt zowel in de dunne darm als in de dikke darm. De nieren regelen de hoeveelheid natrium in het lichaam. Zo’n 95 procent plas je vervolgens weer uit. Een klein deel verdwijnt via ontlasting en via de huid middels zweet.”

Zo let je op je dagelijkse zoutinname

Wil je na het lezen van dit artikel letten op de hoeveelheid zout die jij dagelijks binnenkrijgt? De onderstaande tips van Groenenberg gaan je daar bij helpen:

1. Himalayazout, zeezout, Keltisch zout, het is allemaal gewoon zout. In alle soorten zit ongeveer evenveel natrium en geen jodium. Wie minder zout wil eten, gebruikt hiervan dus zo min mogelijk.
2. Kook meer zelf. Maak zelf sauzen, marinades, dressings of soep, dan bepaal je ook zelf hoeveel zout je toevoegt.
3. Geef je eten op een andere manier smaak. De andere 20 procent van het zout dat we eten, voegen we zelf toe bij het koken of aan tafel om het eten smaak te geven. Verdiep je eens in andere, gezondere smaakmakers zoals verse kruiden. Wil je toch een beetje toevoegen? Gebruik dan geen zoutmolen.
4. Check het etiket. Soep, sauzen, bewerkt vlees, kant-en-klare vleesvervangers, kant-en-klaarmaaltijden en pizza’s bevatten vaak veel zout. Door etiketten te vergelijken kun je voor minder zoute varianten kiezen.
5. Hou een (online) eetdagboek bij want wanneer je weet wat je eet, krijg je meer inzicht in je zoutgebruik. Dit kan bijvoorbeeld met de Eetmeter van het Voedingscentrum.

Benieuwd naar het antwoord op andere vragen over voeding? Dan verwijzen we je graag door naar dit artikel vol interessante informatie van experts: 21 feiten én fabels over jouw voeding en een gezonde levensstijl uitgezocht. Veel leesplezier!