Redactie Metro Gezondheid 23 okt 2020, 14:46

Leestijd: 3 minuten

Nachtbraker of gek op een middagdutje? Welk ‘slaapdier’ ben jij?

Slapen.. Het liefst acht uur per nacht. Wellicht ben je een ochtendmens? Of toch een nachtbraker? Volgens slaapexperts zijn er vier ‘slaap-chronotypes’ gesymboliseerd met een dier. Ben jij de dolfijn, leeuw, beer of wolf?

Het slaapgedrag van mensen kan enorm verschillen. De Amerikaanse slaapexpert Michael Breus schreef het boek The Power of When over de nachtelijke verschillen onder de mens. Volgens hem kun je aan de hand van de vier slaap-chronotypes bepalen wanneer je je moe voelt en wanneer je juist productief bent.

De chronotypes

Dolfijn – Dit zijn lichte slapers. Dolfijnen hebben de neiging om bij een beetje geluid al wakker te worden. Ze hebben moeite met in slaap vallen, maar worden daarbij net zo moeilijk wakker. Dolfijnen zijn vaak een groot deel van de dag moe en voelen zich in de avond vaak behoorlijk onrustig. Ongeveer 10 procent van de mensen valt in deze categorie.
Leeuw – Leeuwen worden vaak vroeg wakker. In de prehistorie waren deze slapers vaak de mensen die de groep moesten bewaken in de ochtend. De leeuw is geneigd om gedurende de dag energie te verliezen. Ze kiezen er daarom liever voor om op tijd naar bed te gaan. Ongeveer 15 procent van de mensen heeft de leeuw als slaap-chronotype.
Beer – Beren zijn het meest productief bij daglicht. Hun energiecyclus is afgestemd op zonsopkomst- en ondergang. Dat betekent dat ze tegen zonsopkomst wakker worden. In de middag hebben ze een energiedip en aan het eind van de dag zijn ze moe. Ongeveer 50 procent van de mensen is een beer.
Wolf – Je raadt het al, dit zijn de nachtbrakers. Wolven blijven lang op en slapen laat. Vaak takelen de wolven pas af, wanneer de leeuwen wakker worden. Een wolf kan niet makkelijk vroeg wakker worden. Ze krijgen vaak laat op de dag een energiestoot. ‘s Nachts kunnen ze het beste nadenken. Ongeveer 15 procent van de mensen valt onder deze groep.

Biologische klok

Breus vertel dat het begrijpen van je chronotype helpt bij het ontdekken van jouw ideale slaap- en waaktijden. Zo kun je bijvoorbeeld ontdekken wanneer jij het beste productief kunt werken.

Vanuit de wetenschap van circadiaan-ritme (de slaap-waak cyclus van je hersenen) wordt onze biologische klok beïnvloed door de aanwezigheid van licht en meer specifiek de productie van melatonine. Maar niet iedereen valt in slaap als de zon ondergaat. De theorie van Breus verklaart waarom de een ‘s avonds nog een opdracht er doorheen ramt en de ander om 21:00 uur uitgeteld op de bank ligt. Volgens de auteur en slaapexpert is het chronotype afhankelijk van genetische, omgevings- en leeftijdsgebonden factoren. We kunnen ons chronotype niet actief veranderen, maar de types kunnen wel veranderen naarmate ons lichaam ouder wordt. Dat verklaart waarom sommige nachtbrakers, later vroege vogels worden.

Tips per chronotype

Slaapexpert en oprichter van WhyeSleep, Joanna Kippax, vertelt bij ieder chronotype wat zij het beste wel en niet kunnen doen om hun slaap te optimaliseren.

Beer – Pas op met cafeïne ! Het beste is om te stoppen met koffie drinken vanaf lunchtijd. Verder helpt een vast tijdstip van wakker worden goed voor de Beer.
Wolf – De wolf functioneert juist goed op cafeïne. Vooral in de ochtend hebben ze iets meer cafeïne nodig. In de avond moet de wolf geen cafeïne nuttigen omdat dit de slaap vertraagt. Verder helpt naar buiten gaan en daglicht zien bij het opstartproces van deze personen. Wolven zijn geneigd om ‘s avonds meer te eten, maar dit kun je beter vermijden. Licht en beweging is een goede combinatie voor de wolf om goed te slapen.
Leeuw – De leeuw wil graag een dutje doen in de middag. Dit kun je idealiter voor 15:00 uur doen, ongeveer twintig minuten. Maar je energievoorraden laad je het beste op met een goede nachtrust.
Dolfijn – Rust in je hoofd is belangrijk voordat je gaat slapen. Eerst het hoofd, dan het lijf. Pas op met het checken van late e-mails of het gebruik van je telefoon of laptop. Ook donkere gordijnen, oordopjes, een slaapmasker of een warm bad voor bedtijd, helpen de dolfijn bij het slapen.

Welterusten dan maar!

Ben je vergeetachtig? Ons geheugen heeft het zwaar door de pandemie