Redactie Metro Gezondheid 17 feb 2018, 10:34

Leestijd: 3 minuten

Dit virus signaleert tumoren en maakt ze kapot

Iedere dag wordt er onderzoek gedaan naar medicijnen tegen kanker. Sinds 2008 is het namelijk de nummer één doodsoorzaak in ons land, per jaar sterven ongeveer 42.000 mensen aan de slopende ziekte. Voor wetenschappers des te meer motivatie om dit te stoppen.

En er is goed nieuws uit dat medische landschap: onderzoekers zijn vrij ver met een virus dat tumoren kan signaleren en verwijderen, schrijft Scientias. Het virus (dat nu al onze held is) draagt de naam Pexa-Vec. Uit eerdere onderzoeken naar Pexa-Vec is al gebleken dat mensen met darm- en leverkanker veel baat kunnen hebben bij het toedienen van dit virus.

Bloedvaten

Een aantal knappe koppen wist het virus zo aan te passen dat het alleen kankercellen en andere snel delende cellen aanpakt. Daarnaast zorgden zij ervoor dat het virus je immuunsysteem een boost geeft: twee vliegen in één klap. Het ‘aanpakken’ van de tumor doet Pexa-Vec door de bloedvaten rondom het gezwel af te breken. En ook dat gezwel heeft net zoals wij bloed nodig om te kunnen leven. Minder bloedvaten? Minder tumor.

Best een knap virus dus! Maar uit recent onderzoek blijkt dat Pexa-Vec nog veel meer kan dan bloedvaten op de juiste plek vernietigen. Het kan je immuunsysteem namelijk ook vertellen dat er een tumor op een bepaalde plek in het lichaam zit. Hierdoor zou het in de toekomst wellicht kunnen dienen als een soort ‘kankervaccin’.

Hoopgevend

Deze hoopgevende ontdekking deden onderzoekers nadat ze het virus inspoten bij muizen. De diertjes zijn zo gekweekt dat zij alvleesklierkanker hebben. Na toediening van het virus zagen de onderzoekers hoe de bloedvaten in de tumoren werden aangevallen, terwijl de gezonde organen met rust werden gelaten. Maar de mooiste ontdekking die zij deden, was dat het immuunsysteem ineens aan leek te slaan. Terwijl het immuunsysteem voordat het virus werd ingespoten niets deed met het gezwel, opende het nu de aanval op de tumor.

Binnen vijf dagen nadat het virus de bloedvaten in de tumor had aangevallen, ruimde het eigen immuunsysteem van de muis de rest op. „Eerst werden kleine delen van de tumor geïnfecteerd, maar toen begon het grootste deel van de tumor te sterven,” vertelt onderzoeker Donald McDonald. „We waren in staat om aan te tonen dat hoewel slechts vijf procent van de cellen door het virus geïnfecteerd werd, meer dan tien keer meer cellen dood gingen.”

Onzichtbaar maken

Ingewikkeld staaltje onderzoek, maar het komt erop neer dat het virus ervoor zorgt dat bepaalde eiwitten worden afgescheiden. Normaal is de tumor een soort ‘undercover’ voor het immuunsysteem, maar de eiwitten die na het virus worden afgescheiden zijn wél zichtbaar. De reactie van het immuunsysteem daarop is: opruimen! En de tumor wordt afgebroken.

Om het allemaal nog net ietsje beter te maken, hebben de onderzoekers geprobeerd een medicijn aan het virus toe te voegen dat de groei van bloedvaten afremt en invloed heeft op het immuunsysteem. Wat bleek? Een nog veel groter deel van de tumor werd gedood dan tijdens experimenten waarbij alleen het virus werd geïnjecteerd. Ook het immuunsysteem reageerde extra op de van de tumor afkomstige eiwitten.