Mirte Vreemann Eten & drinken 24 nov 2022, 08:03

Leestijd: 6 minuten

Kookboeken van BN’ers een trend: ‘Ik verkoop ze liever niet’

Menig bekende Nederlander waagt zich de afgelopen tijd aan het schrijven van een kookboek, soms met ghostwriter, soms helemaal zelf. Hun fans lijken er maar wat dol op te zijn, maar zijn de boeken wel te hachelen? Karin Richter, beter bekend als mevrouw Hamersma door haar steun en toeverlaat in de voormalige Parool-rubriek van haar echtgenoot Harold, is eigenaar van de gelijknamige kookboekwinkel in de Amsterdamse Pijp en slaat deze boeken liever af. „Tja, ik verkoop ze liever niet, misschien zegt dat al genoeg.”

Over de populariteit van kookboeken valt niet te twisten. De culinaire uitgeverijen draaien overuren en de vraag naar gastronomische titels blijft stijgen. Want ja, wie heeft er dit jaar geen kookboek op het verlanglijstje staan? „Ik denk dat 80 procent van de boeken hier de deur uitgaat als cadeau”, vertelt Richter. „Toen ik deze winkel in 2015 overnam van Juliet Deijmann dacht ik dat ik voornamelijk aan een oudere doelgroep zou verkopen, het tegendeel is bewezen. Naast ouderen vinden ook jongeren koken steeds leuker. En daar horen boeken bij.”

De boekenwinkel van mevrouw Hamersma

Destijds nam Richter alle boeken van de vorige eigenaresse over. Dat waren er zo’n 3000. De boeken die nog niet verkocht zijn worden tot op de dag van vandaag bewaard. „Ik noem die kast het moderne antiquariaat.” Boeken wegdoen gebeurt in huize Hamersma absoluut niet. „Zo was er laatst een jonge vrouw op zoek naar een kookboek voor de snelkookpan. Daar zijn er niet zoveel van, maar ik wist direct, ik heb nog zo’n boek, in dat kastje.”

Het was een Engels boek, eind jaren 60-stijl met primaire kleuren, het had geen foto’s, maar af en toe een tekeningetje, iets wat een gemiddelde kookboekwinkel snel uit de collectie zou halen. Maar Richter doet dat niet: „De jonge vrouw was helemaal blij. En ik ook, dit maakt mijn werk zo leuk. Het boek stond er misschien al 14 jaar, zo vinden alle boeken uit mijn winkel uiteindelijk een baasje.”

De collectie? Vooral nattevingerwerk

Een uit de hand gelopen hobby zou Karin het willen noemen. „Van een kookboekwinkel kan een mens niet leven en dat hoeft bij mij ook niet. Als ik dit echt serieus zou moeten doen, zou ik er heel nerveus van worden. Ik nam die winkel over en ik had natuurlijk in het begin geen idee. En eigenlijk heb ik dat nog steeds niet, ik koop in wat ik leuk vind en als het niet loopt in de winkel, dan houd ik het boek zelf. Misschien totaal niet zakelijk, maar wel hoe ik het doe en blijf doen.”

En het werkt, de winkel van Karin is enorm populair en staat bij velen bekend om de persoonlijke service en uitgebreide collectie. Scrollen door de site van de kookboekwinkel kan ook en resulteert in maar liefst 11814 titels. Het is een gigantische collectie met genres van foerageren tot aan wild en vegan. Hoe ze die collectie bepaalt? Naast het volgen van de hitlijsten van The New York Times heeft ze een andere aanpak: „Mijn collectie komt – naast mijn eigen voorkeuren – tot stand door de vraag van mijn klanten. Ik ken heel veel mensen in het culinaire circuit. Chefs komen hier en vragen naar boeken waar ik nog nooit van heb gehoord, dus die bestel ik dan.”

Nattevingerwerk noemt ze het ook wel. Het is geen collectie gebaseerd op regels, maar beïnvloedbaar is Richter zeker. „Twee uitgevers komen op z’n ouderwets nog steeds langs met hun nieuwste boeken. Dat vind ik nou leuk, van die uitgeverijen neem ik dus ook altijd boeken af.”

‘Mijn klanten komen voor een écht kookboek, geen fancy cover’

Maar tussen die gigantische collectie van Richter prijken slechts enkele kookboeken van bekende Nederlanders. En dat heeft een reden. Culinair journalist Mara Grimm deelde begin 2021 het volgende in Het Parool: „Het was met stip de stomste trend in kookboekenland van de afgelopen jaren: kookboeken van BN’ers. Eigenlijk waren ze vooral geschikt om je even lekker kapot te ergeren. Van Yvon Jaspers die een gerookte zalm knuffelt tot Tooske Ragas die in een Ramones-T-shirt poseert op de cover van een van de truttigste kookboeken ooit.”

Karin begint te lachen na het voorlezen van de quote, knikt en verduidelijkt: „Tja, ik verkoop ze liever niet, misschien zegt dat al genoeg.” Ze vult aan dat er in de winkel ook geen vraag naar is. En gek vindt ze dat niet. „Mijn klanten komen voor een écht kookboek, geen fancy cover.”

View this post on Instagram

A post shared by de Mayee (@mataydemayee)

Kookboeken van BN’ers

Klakkeloos een kookboek uitbrengen als bekende Nederlander heeft volgens Karin vooral met het versterken van het imago te maken. „PR en financiën zijn voor een BN’er soms belangrijker dan het koken en de recepten.” Op de vraag of recepten een minder grote hoofdrol spelen in een kookboek van een bekende Nederlander is ze dan ook heel duidelijk: „Veel van die auteurs hebben vast een ghostwriter en dat is natuurlijk een beetje volksverlakkerij.”

Maar ervoor uitkomen is geen probleem, vindt ze. „Ik heb het zelf ook gedaan. In mijn kookboek Mevrouw Hamersma verzamelde ik recepten bijvoorbeeld. Ik mag de recepten dan wel verzameld hebben, maar mijn echtgenoot heeft de kopij geschreven. Ik schrijf mijn eigen nieuwsbrieven niet eens, ik kan niet schrijven.”

Imagoversterkers

Maar helemaal geen kookboeken van bekende Nederlanders verkopen zal ‘mevrouw Hamersma’ niet doen. Lekker Fred van rapper Freddy Tratlehner (Vjeze Fur) kun je er namelijk gewoon kopen. Er zit volgens Richter ook een verschil in. „Je hebt bekende Nederlanders die altijd al iets met koken of eten deden en je hebt imagoversterkers”, verduidelijkt ze. Zo schittert actrice Fajah Lourens op de cover van ‘haar’ boek Killerbody. Na wat zoekwerk blijkt dat dit boek geschreven is door auteur Nanneke Schreurs, en niet volledig door Fajah zelf. „Tja, dat is zo’n imago-versterker”, bevestigt Richter.

„Maar zo heb je het kookboek Koken met Shane van Shane Kluivert. Daar vond ik eerst ook niks van, maar toen ben ik naar zijn kookfilmpjes gaan kijken en dacht ik, dit is makkelijk, uniek en kinderen gaan erdoor koken, ik bestel het boek ook. Het boek verkocht uiteindelijk supergoed.” Het hoeft dus zeker niet altijd fout te zijn, bij Freddy Tratlehner gaat het bijvoorbeeld wél goed. Dat ze hem persoonlijk kent, weegt misschien zwaarder in de overweging of het een plekje in de collectie krijgt, maar volgens ‘mevrouw Hamersma’ is hij een uitstekende (amateur)kok en woordkunstenaar.

Een kookboekencollectie uitkiezen is dus overduidelijk maatwerk. Al helemaal op de manier van Richter, die kiest wat zij zelf leuk vindt. Misschien maakt dat de winkel wel zo leuk en populair; je kunt het zien als haar eigen boekenkast die openbaar is en waar we allemaal onze kookboeken willen kopen. En dat moet zeker lukken met de duizenden titels. Zelfs als je een BN’er-kookboek op je wishlist hebt, dan knijpt Karin vast een oogje toe.

https://www.metronieuws.nl/eten-drinken/2022/11/sinterklaasetentje-culinaire-inspiratie/