Joram Bolle Eten & drinken 31 aug 2018, 04:00

Leestijd: 5 minuten

Vloggende veganisten met compassie voor vleeseters

De roep om geen vlees te eten vanwege het klimaat wordt steeds luider. Metro duikt de komende dagen in de wereld van het vlees. Vandaag het laatste deel van de serie: op pad met actievoerende veganisten.

De zon piept net boven boomtoppen uit, bij een nog vochtig landweggetje ergens op de Veluwe. Een groep van zo’n twintig man staat in de berm te wachten, met bedrukte borden, telefoons en camera’s in de aanslag. Je zou kunnen denken dat ze komen voor een popster, maar daar zijn de plek en het tijdstip wat onwaarschijnlijk voor. Nee, de groep is hier in Ermelo voor de eerste eendensave van Nederland, bij slachterij Tomassen Duck-To. Er worden acht miljoen eenden per jaar geslacht.

„Laten we ons uitspreiden over de weg”, zegt Maria du Toit (40), oprichter en voorzitter van de Nederlandse afdeling van Save Movement, een relatief nieuwe beweging van dierenrechtenactivisten die ontstond in Canada. In Nederland voert de groep sinds 2017 vreedzame acties uit, inmiddels met enige regelmaat bij zo’n twaalf slachthuizen. Een man komt vanuit het kantoor van Tomassen aangelopen: „Nog vijf minuten, dan komt de eerste truck.” Hij is ingehuurd om de actie in goede banen te leiden. Het protest vindt plaats in overleg met de slachterij. Afgesproken is dat de activisten tussen 08.00 uur en 11.00 uur ’s ochtends op de weg voor de slachterij mogen komen. Speciaal voor de groep stoppen de vrachtwagens met eenden een paar minuten.

Een save is overigens geen letterlijke redding. Wat de leden van de Save Movement doen, is de dieren vlak voor de slacht bijstaan. Dat kunnen koeien zijn, schapen, varkens, of in dit geval eenden: „Afgelopen week hadden we een varkenssave in Boxtel”, vertelt Maria du Toit. „Dan geven we de dieren water en proberen we ze te knuffelen. Varkens zijn net honden, ze zijn speels en houden ervan te worden geaaid. Bij eenden kan dat niet. Maar wat we wel doen, net als bij alle andere saves, is foto’s en video’s maken en die livestreamen op Facebook. Later verspreiden we die via social media.” Wat de leden voornamelijk willen, is bewustzijn creëren; dat dieren ook individuen zijn, met een eigen karakter, die niet zouden moeten lijden en worden doodgemaakt voor de mens.

’Vleespropaganda’

Rond 08.30 uur klinkt in de verte het geluid van een optrekkende vrachtwagen. Als die dichterbij komt, wordt de draaiende motor bijna overstemd door een eindeloos gekwaak. Opeengestapeld in gele bakken zitten honderden eenden. De ingehuurde medewerker van Tomassen maant de chauffeur te stoppen, de activisten doen met telefoons in opnamestand rustig een stapje richting de truck. Ze geven commentaar bij wat ze zien. „Dit waren geen happy ducks”, zegt Maria du Toit. „Eerder kwam er een Tomassen-vrachtwagen langs met een opdruk van een gezonde grote eend. Dat is vleespropaganda”, vindt Natascha Eijpe (33), die blogt over veganisme en haar verhalen deelt via Instagram. „Deze eenden zijn veel jonger en zagen er vies en onverzorgd uit. Heel heftig.”

Na zo’n vijf minuten komen de wielen van de vrachtwagen langzaam in beweging. Enkele leden van Save Movement omhelzen elkaar, het gekwaak van de eenden maakt plaats voor een zacht gesnik bij sommigen. Ook Gijs Driesenaar (25) is onder de indruk. „We reden in de auto hiernaartoe al achter die vrachtwagen, de stank die daar vanaf kwam…!” Driesenaar is nu zo’n anderhalf jaar veganist. Hij zag filmpjes over misstanden in de vleesindustrie op YouTube en raakte ervan overtuigd dat hij geen dierlijke producten meer moest eten. Nu maakt hij zelf video’s over de omstandigheden waarin hij dieren aantreft tijdens acties. „Ik merk in mijn omgeving dat ik wel bewustzijn creëer. Mijn directe familie is inmiddels ook veganist geworden. Maar je moet het positief insteken, vleeseters niet veroordelen. Zij zijn niet schuldig, het systeem is fout. Elk mens heeft compassie in zich en je moet ook compassie hebben voor vleeseters.”

Dat verhaal vertellen meer leden van de beweging. Het gaan hen niet om de individuele vleeseter, maar om de industrie. Ze willen met hun acties vraagtekens zetten bij de vanzelfsprekendheid van vlees eten. Een papegaai is een vriend, staat op een bord van de activisten, maar een eend is voedsel. Hoe kan dat? En waarom eten we wel varkens, maar geen honden? „We worden van jongs af aan opgevoed met het idee dat vlees eten erbij hoort. Kinderen krijgen helemaal geen keuze en komen dus in dat bestaande systeem terecht”, zegt Marieke van der Staaij (27), die de acties in Nunspeet bij een andere pluimveeslachter gaat coördineren.

Elke maand

Jeroen IJzerman, operationeel directeur van Tomassen, is het met één punt van de activisten eens: er moet meer bewustzijn komen over hoe vlees op een bord terechtkomt: „In de supermarkt is het mooi verpakt en weten mensen niet meer dat dat ooit een dier is geweest. En dat gooien ze dan gemakkelijk weg als ze het niet meer willen. Dat vind ik zonde.” Voor het creëren van meer bewustzijn, ziet hij niet echt een rol voor zijn slachterij. Een open dag om te laten zien hoe de eenden worden behandeld gaat IJzerman bijvoorbeeld te ver: „Dat kan niet vanwege de veiligheid en concurrentieoverwegingen.” Maar de vrachtwagens laten stoppen voor de activisten van Save Movement? Prima. Eén keer per jaar dan, meer niet.

Daar laat Susan Cameron (52), de enige Ermelose bij het protest, het niet bij. „Wij willen hier elke maand een actie houden.” Als Tomassen niet mee wil werken, gaan ze met hun borden en vlaggen zelf langs de kant van de weg staan. Dat doen ze vaker bij slachterijen die nee zeggen. „We vragen de chauffeurs dan of ze toch willen stoppen”, zegt Maria du Toit. Verder dan dat gaan ze niet.

Iets na tienen rijdt de eerste vrachtwagen het terrein van Tomassen weer af. Dit keer klinkt alleen het geluid van de motor. „Oh, kijk die lege truck!” zegt Natascha Eijpe geschrokken. „Ongelooflijk hoe snel ze zoveel dieren doden. Ik ben ervan overtuigd dat we het over honderd jaar absurd vinden hoe we met dieren omgingen.” Nog geen tien minuten later mengt motorgeronk zich in de verte opnieuw met steeds harder gekwaak.