Erik Jonk Lifestyle 28 feb 2025, 15:06

Leestijd: 6 minuten

In huis de schoenen uit, kun je dat zomaar vragen? Etiquette-expert geeft advies

Schoenen uit, schoenen aan… Je staat daar vast niet altijd bij stil of handelt misschien uit gewoonte. Er zijn echter genoeg mensen die heel graag willen dat de schoenen uit gaan, als iemand op visite komt. Alleen: het kan een beetje ongemakkelijk zijn om dat te vragen, laat staan te eisen. Metro vraagt een etiquette-expert om advies.

Deze expert is Anne-Marie van Leggelo van Het Etiquette Bureau. Deze dame, werkzaam vanuit Wassenaar, is ook coach, adviseur, presentatrice, dagvoorzitter, spreker en tv-gezicht (Dames in de Dop). Van etiquette weet zij alles, van de ongeschreven regels over gedrag tijdens de kerstdagen tot het versturen van Tikkies (Metro sprak Anne-Marie daar al eens over). En de expert kan ons absoluut ook bijpraten over schoenen uit, schoenen aan.

Schoenen uit is sowieso een tip

Op één of andere manier zijn wij in Nederland behoorlijk goed (of slecht, net hoe je het bekijkt) in zomaar met je maatje 40 naar binnen banjeren. Dat is in veel landen wel anders, bijvoorbeeld in de Scandinavische landen en China. Daar geldt ‘schoenen uit’ als je op bezoek gaat als een vorm van netheid en beleefheid. In Korea geldt schoenen uit als je ergens binnengaat als plicht, zoals we dat ook – maar dan gaat het om respect voor het geloof – van moskeeën kennen.

De schoenen uit als je je eigen huis of dat van een ander binnenstapt, is sowieso een tip als het om hygiëne gaat. Je sloft namelijk heel wat bacteriën mee je mooie tapijtje op, die vervolgens door je woning dwarrelen en heel ongezond kunnen zijn (Metro schreef eerder over ‘de ellende’ die schoenen-aanlaters onder de zolen mee naar binnen nemen).

Etiquette over schoenen uit of schoenen aan

Bestaat er eigenlijk een etiquette-code over schoenen uit, dan wel schoenen aan?

Anne-Marie van Leggelo: „Eigenlijk wel. We hebben het dan over omgangsvormen, die kunnen verschillen per cultuur, per situatie en per moment. Het zijn dan ongeschreven regels, ook voor schoenen uitdoen. In Nederland hebben we er geen vaste etiquette voor, dus geen vaste regels, maar we hebben natuurlijk wel onze omgangsvormen. Het is een kwestie van een beetje aanvoelen en dan een keuze maken, zo heb je al snel de juiste etiquette te pakken.”

Mensen vinden het misschien wat moeilijk om te vragen of iemand zijn of haar schoenen uit wil trekken. Hoe kun je het een beetje netjes vragen?

„Als je dat graag wilt, besef dan dat anderen het niet altijd gewend zijn. Dat verschilt zelfs per gebied. In Brabant en het noorden – zeg maar het platteland – is schoenen uit in huis gebruikelijker dan in de stad. Maar je kunt het gewoon vragen hoor. In Nederland kunnen we nu eenmaal lekker direct zijn. Je hoeft het niet eens heel subtiel te omschrijven, maar gewoon zeggen dat je het prettig vindt als iemand z’n schoenen uit doet. Maar wellicht kun je er een reden bij geven. Dat je bijvoorbeeld een heel mooi tapijt hebt liggen of je huis graag schoon wilt houden. Als je het brengt als dat je het heel fijn zou vinden, dan nemen mensen daar meestal wel genoegen mee. Wat anderen er verder over denken, is natuurlijk een tweede.”

In onderstaande video vraagt Metro mensen naar hun mening over de kwestie schoenen aan/uit:

Mandje met sloffen bij de deur

„Non-verbaal kun je het ook aangeven. Je kunt bijvoorbeeld iets neerzetten, wat het ‘liever schoenen uit’ duidelijk maakt. Denk aan een schoenenrek en daarbij ook een mandje met sloffen bij de voordeur. Ik vind dat mensen die dat doen gelijk hebben hoor, je neemt anders toch allemaal viezigheid van buiten mee naar binnen. Bij boerderijen zie je toch ook vaak een rek bij de deur staan met allemaal laarzen en laarsjes erop? Je kunt zelfs een bordje met de vraag ophangen, als je het lastig vindt om het zelf te zeggen.

Het is trouwens ook de kunst om te kijken hoe iemand reageert, want het kan best zo zijn dat je bezoek zich opeens heel ongemakkelijk voelt. Misschien heeft hij of zij een lichamelijk ‘iets’ waardoor het niet prettig is om de schoenen uit te doen. En wie weet heeft iemand wel z’n allersmerigste sokken aan met gaten erin die hij niet wil laten zien. Met goede sokken ergens naartoe gaan is natuurlijk altijd een goed idee. In sommige landen is het ronduit een belediging als je met gaten in je sokken aan komt zetten.”

Als iemand geen zin heeft om de schoenen uit te trekken, wat kun je dan doen?

„Twee dingen. Je kunt aangeven ‘laat maar’. Of je kunt direct zijn en zeggen dat je het toch heel fijn zou vinden als die persoon de schoenen uit doet. Het is jouw huis en het zijn jouw regels. De etiquette-regel in het algemeen is namelijk: de gastheer of -vrouw zet de toon, die bepaalt de regels. Je kunt je bij een bezoek vooraf natuurlijk al afvragen naar wat voor type woning je gaat. Of naar wat voor soort mensen, uit welke cultuur komen zij? Maar de host bepaalt wat er gebeurt.

Nogmaals, in Nederland zijn we heel tolerant en we vinden gastvrijheid belangrijk. Dus als iemand z’n schoenen echt niet wil uittrekken, zijn we ook wel weer in staat om een uitzondering te maken.”

Respectvol zijn kan op een duidelijke manier

De moraal van het verhaal is: los het gewoon een beetje vriendelijk op?

„Ja, de boodschap is dat je een beetje respectvol moet zijn. Maar respectvol zijn kan ook op een duidelijke manier. Volgens tradities of religies is dat natuurlijk wel duidelijk, maar een flinke regendag kan ook betekenen dat jij liever wilt dat iemand de schoenen uittrekt. Of je wilt je huis verkopen en hebt een kijkersdag. Dan is het niet zo gek om te vragen, als zoveel mensen je woning binnen stappen en er nog meer zullen volgen. Een ander kan altijd nog beslissen om niet binnen te komen, dat is dan zijn of haar keuze. Maar zover komt het zelden.”

Hoe is de schoenen-etiquette in huize Van Leggelo?

„Van mij mag iedereen de schoenen aanhouden, daarom heb ik een heel leuke en mooie mat voor de deur liggen. Een dikke pluizige, om even de schoenen te vegen. Dat is een grote hint. Op de mat staat in grote letters ‘welkom’ natuurlijk, dat is ook belangrijk. Mensen als loodgieters of tuinmannen trekken meestal uit zichzelf de schoenen binnen al uit. Dat valt me op en vind ik heel netjes.”

Een leven vol geluk en focus: expert Ernst-Jan Pfauth legt uit hoe je intentioneel leeft

Opgebiecht: ‘Ik vind het heerlijk als mijn vriend de deur uit is’

Reacties