Hendriëlle de Groot Lifestyle 19 sep 2024, 14:09

Leestijd: 4 minuten

De mentale schijf van vijf, hoe zit dat en waarom is het belangrijk?

Voldoende bewegen, rust nemen, over je problemen praten, investeren in sociale contacten en niet te veel op je telefoon zitten. Het lijkt zo vanzelfsprekend, want al die dingen zijn goed voor je mentale gezondheid. Toch doen veel mensen het niet of te weinig. Daarom schreef psychiater Esther van Fenema het boek De mentale schijf van vijf.

Veel mensen hebben moeite om te gaan met stress en mentaal fit te blijven. „Ik vind dat veel mensen de handleiding van hun hoofd verwaarlozen”, zegt Van Fenema. „Bijvoorbeeld: hoe ga je om met stressregulatie?” Ze voelt een grote behoefte om haar kennis met anderen te delen, vanuit wat zij weet over de menselijke psyche. „Daarbij is het ook zo dat veel mensen kampen met psychische problemen. De GGZ is niet altijd in staat daar wat aan te doen.”

De mentale schijf van vijf is nadrukkelijk geen zelfhulpboek, zegt Van Fenema. „Ik ben zelf anti zelfhulpboeken, in plaats daarvan is het eerder een nuchter boek, waarin ik op een rij zet hoe je hoofd werkt, aan de hand van vijf thema’s, die ik als kapstok gebruik.”

Voldoende bewegen en rust nemen

Die thema’s zijn bewegen, voldoende rust nemen, investeren in sociale contacten, de telefoon minder vaak gebruiken en praten over je problemen. „Voldoende rust plannen is een belangrijke, net als matig zijn met je telefoongebruik”, aldus de schrijfster. „Via je telefoon komen allerlei prikkels binnen, je ziet dat vooral jonge mensen last hebben van ‘fear of missing out’.” Ook investeren in sociale contacten is een belangrijke pijler in deze geïndividualiseerde samenleving.

Investeer in sociale contacten

Voldoende bewegen is essentieel voor ons psychisch welzijn, legt Van Fenema uit. „Dat is gezond voor ons. Bij een lichte depressie is een van de belangrijkste stappen de rol van voldoende bewegen, een uur per dag.” Beweging heeft dus een positieve invloed op je stemming. Wat ook aan de orde komt in het boek, is praten over je problemen. „Als je je problemen met andere mensen deelt, leidt dat tot een betere mentale conditie.” In haar boek gaat ze ook in op de oorsprong van emoties: waar komen die vandaan? „Hoe moeten we overleven met elkaar, vanuit evolutionair perspectief? Het is verhelderend om te weten waar dat vandaan komt.”

Eenzaamheid is een van de grootste problemen in onze maatschappij. Investeren in sociale contacten is dan ook belangrijk om ons goed te voelen. „We hebben veel online contact met elkaar, dat zie je ook bij jongeren. Maar dat echte sociale contact is zo wezenlijk, als je kijkt naar de sociale stofjes die dat activeert.” Eenzaamheid is funest voor je mentale gezondheid. „Eenzaamheid is zelfs ongezonder dan een pakje sigaretten roken per dag.” Ook dit is goed te begrijpen vanuit evolutionair perspectief. „Het risico op overleven is groter als je goed verbonden bent met elkaar.” Van Fenema moedigt aan om je problemen met anderen te delen, zodat je elkaar leert begrijpen.

De druk vanuit de maatschappij is ‘killing’

De mentale schijf van vijf is op een toegankelijke manier geschreven en richt zich vooral op jongeren. „Het accent ligt op jongeren, want millennials hebben de grootste mentale problemen. Dat heeft ook te maken met de druk in de maatschappij, de externe maatstaf waar je niet aan voldoet. Dat is echt killing.”

Er is een veelheid aan zelfhulpboeken te vinden in de winkel of bibliotheek. Waarin onderscheidt De mentale schijf van vijf zich dan van zelfhulpboeken? „Dit is heel nuchter en down-to-earth geschreven”, zegt Van Fenema. „Het boek gaat ook erg in op hoe je hoofd werkt en hoe je voor een goede mentale conditie zorgt. Het is toegankelijk geschreven. Er is veel onderzoek over wat wel en niet werkt, ik hoop dat mensen daar echt iets mee gaan doen.”

Belangrijkste tips

Tot slot licht de psychiater een aantal belangrijke tips uit haar boek toe. „Het is goed om bij jezelf na te gaan wat de functie van je telefoon in je leven is. Als je je telefoongebruik problematisch vindt, vraag jezelf dan af: wat zou ik kunnen veranderen?” Dat geldt ook voor sociale contacten. „Je hebt daarin een aantal ringen”, legt Van Fenema uit. „Bijvoorbeeld de intieme sociale contacten, zoals familie en vrienden, en dan nog de contacten op je werk. Vraag je af: ben je daar tevreden over? Plan ook voldoende rust, die bij je past.”

Een andere tip is om na te gaan hoe je met iemand praat over je problemen en wat daarin je grenzen zijn. Tenslotte benadrukt Esther van Fenema het belang om elke dag aandacht te besteden aan alle facetten van de mentale schijf van vijf. Dat betekent echter niet dat je rigoureus meteen je hele levensstijl moet omgooien. „Ik geloof zelf niet in één keer een grote verandering, doe het dus stapsgewijs”, adviseert ze.

Bijna de helft van de Nederlanders heeft angst- en depressiegevoelens, hoe komt dat?

Jongeren worstelen met mentale gezondheid, hoe ga je om met zo’n gesprek? ‘Drempel is hoog’

Reacties