Roos Ravensbergen Lifestyle 5 mei 2024, 08:02

Leestijd: 7 minuten

Leven op z’n kop: Lenneke zit in een euthanasietraject

In onze rubriek Leven op z’n kop gaan we in gesprek met mensen die iets hebben meegemaakt wat de koers van hun leven drastisch veranderde. Een tragisch ongeluk, afkicken van een verslaving of het verlies van een kind. Deze week: Lenneke, die bezig is met een euthanasietraject.

Naam: Lenneke
Leeftijd: 34
Gebeurtenis: na meerdere diagnoses en moeilijkheden met behandelaars, is ze een euthanasietraject gestart
Motto: je kunt beter je hart volgen met het risico dat het gebroken wordt dan doen alsof je helemaal geen hart hebt

Leven op z’n kop: Lenneke is bezig met euthanasie

Als ik Lenneke via de telefoon vraag hoe het met haar gaat, antwoordt ze dat ze „aan het struggelen is, heel erg”. Afgelopen week was ze in gesprek met Jochem Vrugt, parlementaire beleidsmedewerker VWS van de BBB. Het is voor Lenneke namelijk belangrijk dat er iets verandert omtrent de geestelijke gezondheidszorg in ons land. Want zij heeft zelf, naar eigen zeggen, te veel nare dingen meegemaakt met behandelaars.

„Toen ik geboren werd, stond ik al 2-0 achter”, vertelt ze. „De verloskundige liet mij steeds terugschieten, waardoor mijn hersens beschadigd raakten en ik een asymmetrisch gezicht had. Als baby was ik heel erg vaak ziek, maar ik huilde nooit. Omdat mijn ouders daardoor niet genoeg mijn behoeften herkenden, ontwikkelde ik hechtingsproblematiek.”

Meerdere diagnoses

Maar dat is niet de enige diagnose waarmee Lenneke te maken krijgt. Autisme, ADHD, persoonlijkheidsstoornis, PTSS, chronische depressie en een angststoornis: ze heeft nogal wat op haar bordje gekregen. Ook is ze regelmatig suïcidaal en heeft ze een aantal zelfmoordpogingen gedaan. Inmiddels is haar verzoek voor euthanasie, vanwege ondraaglijk lijden, in behandeling. Een arts heeft ondraaglijk lijden vastgesteld, nu moet een tweede arts goedkeuring geven voor de euthanasie. Toch knaagt er iets.

„Ik kan er niet tegen als anderen pijn of verdriet hebben”, begint Lenneke. „Daarom overweeg ik om een opleiding tot advocaat te volgen, zodat ik mensen in een soortgelijke positie pro deo kan helpen.” Lenneke’s behandelaar heeft haar, naar eigen zeggen, namelijk laten vallen. Omdat hier geen goede uitleg over kwam en dit niet in overleg ging, is ze in crisis geraakt.

Na een klachtenprocedure kreeg ze gedeeltelijk gelijk: haar behandelaar had haar onterecht de schuld gegeven van het beëindigen van de behandeling. „Ik overweeg nu om het leven toch nog één kans te geven, om mensen in zulke posities te helpen met bijvoorbeeld zo’n procedure. Veel mensen weten niet precies waar ze moeten zijn met klachten of hebben het geld er niet voor. Ik zie het wel als mijn roeping om hen bij te staan.”

‘Er kwam geen hulp’

De afgelopen acht maanden heeft Lenneke zes keer in het ziekenhuis gelegen na een suïcidepoging. Als ze aan de bel trok bij haar psychiater, kreeg ze de deksel op de neus. „Ik gaf meermaals aan: ik red het niet meer, ik heb hulp nodig. Maar die hulp kwam niet, waardoor ik steeds meer in crisis raakte.” BBB’er Vrugt had na het gesprek met Lenneke aangegeven dat hij mogelijk Kamervragen wilde stellen over deze gang van zaken, maar daarvoor blijkt het toch te vroeg. Toch blijft ze zich inzetten voor deze zaak.

Al twintig jaar klopt Lenneke voor hulp aan bij psychologen, maar haar autisme en hechtingsproblematiek maken het lastig om een behandelaar te vertrouwen. Haar eerste ervaring was slecht, in gesprek met een andere behandelaar werden mensen met autisme „aliens” genoemd. „Dat is niet een stempel die je wil krijgen”, is Lenneke resoluut. Dus gaat de zoektocht verder: waar is passende hulp? Als ze in 2020 bij GGZ Oost-Brabant terechtkomt, is er wél een klik met een individueel behandelaar. „Toen merkte ik voor het eerst: hé, deze persoon kan met mij omgaan, het klikt, het gaat goed. Ik kreeg vertrouwen dat ik deze keer misschien wel geholpen zou worden. Misschien ga ik het wel overwinnen, dacht ik.”

Maar na een tijdje gaat het toch mis. „Op een gegeven moment raakte ik in crisis. De communicatie vanuit de behandelaren was weg, maar ik had echt duidelijkheid nodig. Omdat ik zo laag zat, wilden ze meer hulp op mij forceren, vijf dagen per week therapie, met telkens een andere therapeut. Maar ik heb autisme, ik heb consistentie nodig. Ik kan dat niet aan, gaf ik aan. Ik heb gesmeekt, gehuild, omdat ik wist dat het fout zou gaan. Maar toch werd het doorgezet.”

Klachtencommissie

Ze wordt uiteindelijk opgenomen met suïcidale neigingen nadat haar behandelaar haar telefonisch laat weten haar niet meer te kunnen behandelen. Ze zou haar overdragen aan een andere therapeut. „Vanwege mijn hechtingsproblematiek kwam dat enorm hard aan”, herinnert Lenneke zich. „Ik kwam in een neerwaartse spiraal terecht, mede omdat er geen uitleg was over waarom deze keuze was gemaakt. Er was amper communicatie, alleen een beslissing.” Over dit handelen dient Lenneke een klacht in bij de klachtencommissie, waarna ze gedeeltelijk gelijk krijgt: de commissie gaf aan dat Lennekes behandelaar haar onterecht de schuld gaf van het beëindigen van de behandeling.

Verder dan deze uitspraak komt het echter niet, er zijn naar Lennekes weten geen gevolgen voor de behandelaar. „Als ik als cliënt iets verkeerd doe, krijg ik dat meteen te horen. Maar als een behandelaar over de schreef gaat, gebeurt er niks.”

Reactie GGZ Oost-Brabant

De GGZ Oost-Brabant laat weten dat ze over individuele zaken en patiënten geen uitspraken kunnen doen, maar er wel een protocol rond ingediende klachten is. „Ondanks de grote betrokkenheid waarmee onze zorgverleners zich inzetten om onze cliënten de meest optimale zorg te bieden, kan het helaas voorkomen dat iemand minder tevreden is over de behandeling of behandelaar”, zegt Nicole Daemen – Den Haan, woordvoerder van GGZ Oost Brabant tegen Metro.

„Als cliënten hun ontevredenheid aan ons kenbaar maken, dan nodigen we hen uit om met ons in gesprek te gaan over hun ervaring. We vinden dat het meest effectief, dat het rechtstreeks met de eigen hulpverlener gebeurt, het kan ook met een leidinggevende. We zoeken dan naar een oplossing in het gezamenlijk belang, wat heeft de cliënt nodig in zijn of haar zorgvraag? Komen we er niet uit? Dan is het voor cliënten ook altijd mogelijk om hun ervaring voor te leggen aan onze klachtencommissie. Daar hebben ze recht op. Bij ieder proces bekijken we of we eruit kunnen leren en onze zorg kunnen verbeteren.”

En hoe zit het precies met de klachtencommissie? Volgens de woordvoerder is dat een onafhankelijke commissie, de leden zijn niet werkzaam binnen GGZ Oost Brabant. „De klachtencommissie beoordeelt of een klacht ontvankelijk is, en zo ja, verklaren zij de klacht gegrond of ongegrond. Indien een klacht geheel of gedeeltelijk gegrond wordt verklaard, bespreken we de uitspraak intern en op basis van de klacht stemmen we verbetermaatregelen af. De afgelopen periode zijn alle gegronde klachten van de klachtencommissie via deze route gelopen.”

Ondraaglijk lijden

Voor Lenneke is de afwijzing van haar behandelaar de druppel: ze diende een verzoek in voor euthanasie, er is ondraaglijk lijden vastgesteld. De hoop om beter te worden en het leven nog een kans te geven, slonk. „Mijn man staat zeker niet positief tegenover mijn beslissing”, vertelt ze. „Hij is, net zoals mijn ouders, heel nuchter. Hij zegt vaak dat dit traject niet nodig is en ik gewoon door moet gaan. Maar ik ben al zo’n twintig jaar bezig met psychologen, ik lijd elke dag.”

Wel ziet Lenneke nog een mogelijkheid: erkenning krijgen van de behandelaar die haar heeft geschaad. „Vaak zeggen mensen dat als iemand met psychische problemen erkenning krijgt voor hun pijn, ze het soms nog één laatste kans geven. Ik wil een antwoord op mijn vragen en daar rust in vinden, maar ook dat zulke dingen niet meer gebeuren. Van lotgenoten hoor ik soortgelijke verhalen, maar zij durven hun verhaal niet openbaar te maken. Daarom doe ik dat wel, om ervoor te zorgen dat er hierin iets verandert.”

Hulp voor mensen in soortgelijke situaties

Mede daarom trok Lenneke aan de bel bij de Tweede Kamer, en is haar roep om hulp gehoord. Ze zet zich nu in om dit soort zaken meer aan het licht te brengen. Ook wil ze dat mensen in een soortgelijke situatie de nodige hulp krijgen.

De woordvoerder van GGZ Oost-Brabant noemt suïcidepreventie „een belangrijk thema” binnen de organisatie. „Hierbij wordt de multidisciplinaire richtlijn gehanteerd. Bij een goede diagnostiek brengen we beschermende factoren en risicofactoren in kaart en zetten we daar acties op uit”, aldus Daemen – Den Haan.

„Om de kennis en vaardigheden omtrent dit thema goed te borgen, hebben we een meerjarenbeleidsplan opgesteld. Middels meerdere bouwstenen werken we aan het versterken van onze kennis en vaardigheden met als doel het zo veel mogelijk voorkomen van suïcides. Het afgelopen jaar hebben we alle zorgmedewerkers hierin opnieuw geschoold.”

Denk jij aan zelfdoding? Je bent niet alleen. Neem contact op met 113 Zelfmoordpreventie via www.113.nl of bel 113 (lokaal tarief) of 0800-0113 (gratis).

Leven op z’n kop: Hayeda vluchtte als 12-jarig meisje uit oorlogsgebied en klom omhoog

Leven op z’n kop: ‘Na mijn vijf diagnoses draaide mijn leven 180 graden’

Reacties