Het ‘lipstick effect’ is weer in opmars: ‘Een tijdelijk oplapmiddel’
Een lipstick van een paar euro, een goedkoop kledingstuk of een afgeprijsde chocoladereep: het zijn allemaal kleine uitgaven die direct zorgen voor een dopamine-hit, maar uiteindelijk ook terug te zien zijn op je bankrekening. Het zogeheten ‘lipstick effect’ lijkt onschuldig, maar dat is het lang niet altijd.
Wanneer het slecht gaat met de economie – zoals we in de laatste jaren hebben gemerkt – is het niet heel aanlokkelijk om een dure designertas of dure schoenen te kopen. Maar een goedkope, maar mooie, lipstick blijft wel binnen handbereik. Want dat is immers maar een paar euro, toch? „Iets kleins, maar luxueus kopen, zoals een lippenstift, heeft dan een dubbele functie”, legt budgetcoach Djennah Van Nieuwenhove uit aan HLN.
„Enerzijds kan dat zo’n rush van dopamine geven en een gevoel van vrijheid. Anderzijds voelen we weer wat controle. En het idee dat we toch nog wat geld kunnen en mogen spenderen aan onszelf, geeft ons meer eigenwaarde. Nog mooi meegenomen: dankzij de lippenstift zie je er beter uit, wat maakt dat je je beter voelt.”
Lipstick effect
Het ‘lipstick effect’ is niet nieuw: na 9/11 in 2001 merkte de voorzitter van beautymerk Estée Lauder Leonard Lauder een boost in de verkoop van kleine luxeartikelen, zoals lipstick. „Het heeft een psychologische verklaring. In tijden van financiële stress hebben mensen vaak het gevoel dat ze helemaal niets meer mogen, waardoor ze zich bijna automatisch minder goed in hun vel voelen. Ze verliezen ook hun gevoel van controle. Dat brengt heel wat onzekerheid met zich mee”, vervolgt Van Nieuwehove. Het kopen van een lipstick, hoe klein misschien ook, kan toch weer wat controle met zich meebrengen.
Maar dat is volgens de budgetcoach slechts schijn: „Je koopt maar een tijdelijk oplapmiddel. En door de opeenstapeling van kleine bedragen geef je vaak meer geld uit dan wanneer je jezelf één grote aankoop zou gunnen.”
Sociale druk
Vooral jongere generaties krijgen te maken met het lipstick effect. „Jongere mensen leven vaker in het hier-en-nu. Kleine, duurdere uitgaven zoals etentjes met vrienden, een nieuw make-upproduct of een lekker drankje krijgen prioriteit.” Sociale media spelen hier ook een grote rol in, aldus de budgetcoach: „Jongere mensen laten zich vaker meeslepen door sociale druk. Mensen op leeftijd zijn meer bezig met investeren in een appeltje voor de dorst of zaken die ze kunnen nalaten aan hun kinderen. Zij zullen eerder een duurder keukentoestel te kopen, terwijl jonge mensen liever elk jaar investeren in een nieuwe iPhone.”
Daarmee wil Van Nieuwenhove niet zeggen dat we onszelf helemaal niet meer mogen verwennen met cadeautjes. „Alleen moet het wel doordacht zijn”, benadrukt ze. „Wees je ervan bewust dat als je twee à drie van zulke producten koopt, je ook al aan een aanzienlijk bedrag komt. En doordat het je zo goed doet voelen op het moment, wil je het steeds vaker doen. Pas daarvoor op.”
Het helpt bijvoorbeeld om alle kleine aankopen bij elkaar op te tellen. „Op welk bedrag kom je uit?” Daarnaast is het belangrijk om ook te kijken naar zaken die je leuk vindt of die jou gelukkig maken en die geen geld kosten.
Rover: NS en ProRail onder ‘streng toezicht’ totdat prestaties verbeteren
Jeff Bezos weer de rijkste persoon ter aarde, Elon Musk op nummer twee