Jana Witteman Lifestyle 16 mrt 2023, 07:04

Leestijd: 7 minuten

Dit is waar we massaal bij de (leefstijl)coach naar op zoek zijn

Op zoek naar een coach? De keuze is reuze anno 2023. Je kunt niet alleen naar een loopbaancoach, budgetcoach of lachcoach: ook de leefstijlcoaches zijn in overvloede beschikbaar. Juist die coaches maken – nog steeds – een enorme opmars. Maar wat zoeken we daar nou precies?

Groeien, doorontwikkelen en streven naar perfectie: dat doen we tegenwoordig niet meer alleen met een paar nieuwe hardloopschoenen. Menig mens brengt ook regelmatig een bezoek aan een coach. Tijdig hulp inschakelen als je er zelf niet uitkomt kunnen we natuurlijk alleen maar aanmoedigen. Maar wat ligt er ten grondslag van ons coachbezoek? En kunnen we ook ergens anders – en goedkoper – heil zoeken?

De cijfers op een rij

Coaches zijn alom vertegenwoordigd. Ondanks de krappe arbeidsmarkt, is van krapte in het coachingsvak geen sprake. Waar Nederland in 2017 nog 61.330 coaches rijk was, waren dat er aan de start van 2023 om precies te zijn 104.997, blijkt na opvraag van cijfers bij de Kamer van Koophandel. Een stijging van 71 procent. Specifiek kijkend naar leefstijlcoaches, is de groei in de afgelopen vijf jaar nog veel groter. In 2017 stonden er 1473 leefstijl/lifestyle coaches ingeschreven bij de Kamer van Koophandel. In 2022 waren dat er 5443, blijkt uit onderzoekscijfers van spaarplatform Raisin. Een groei van – hou je vast – een kleine 270 procent in de afgelopen vijf jaar.

Die cijfers zeggen op zichzelf natuurlijk niet alles. In totaal stonden er in 2017 een kleine 1,1 miljoen eenmanszaken ingeschreven bij de Kamer van Koophandel. Aan de start van 2023 waren dit er ruim 1,55 miljoen, blijkt uit cijfers van de Kamer van Koophandel. Een toename van 44 procent. Als we kijken naar bijvoorbeeld diëtisten, zien we in de periode van 2017 tot 2022 een groei van slechts 17 procent. Nemen we bijvoorbeeld personal trainers onder de loep, dan blijkt dat ook zij flink in aantallen zijn gestegen. Waar Nederland in 2017 nog 1746 van dit soort trainers rijk was, zijn dit er in begin 2023 ruim 3500. Een ruime verdubbeling, maar nog altijd niet zo’n grote stijging als onder de leefstijlcoaches.

(G)een maakbare wereld

Waar zijn we zo naarstig naar op zoek? „We streven naar een bepaalde mate van maakbaarheid”, legt Roos Vonk uit, Hoogleraar sociale psychologie aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Al in 2006 spreekt Vonk zich uit over deze maakbaarheid. „Eigenlijk is er weinig veranderd in de afgelopen 15 jaar. Alles wat ‘niet goed’ is, willen we zo snel mogelijk fiksen. We leven in een soort narcistische samenleving”, vervolgt Vonk. „We moeten alles uit onszelf halen en zijn volledig gefocust op persoonlijke groei. En daarbij zou iedereen ook nog overal recht op hebben: recht om je fijn te voelen, recht om geen frustratie te voelen. Alles kan en moet zogenaamd worden opgelost.” Van fillers in je gezicht tot een gelukscoach: we streven naar maakbare perfectie.

Op die manier zien we een cruciaal onderdeel van het leven over het hoofd, legt neuropsycholoog Linde Nieman uit. „Negatieve emoties horen bij mens-zijn”, stelt Nieman. „Men streeft naar toxische positiviteit. Omdat we leven met het idee dat alles wat negatief is – of als negatief wordt bestempeld – moet worden opgelost, kloppen we massaal aan bij een coach. Veel mensen hebben het gevoel dat er iets mis met hen is zodra die gevoelens om de hoek komen kijken.” Ben je even niet gelukkig, niet succesvol, of is je sociale leven niet bruisend genoeg? Dan gaan we zo snel mogelijk op zoek naar de quick fix. En dat kan nog weleens een koude kermis worden.

„Bij coaching leer je juist ook die slechte dagen accepteren”, weet Vonk dankzij haar eigen ervaring als coach. „Beseffen dat moeilijke momenten bij het leven horen, dat verlicht. Niet alles is maakbaar.”

Verslapping van sociale verbanden

Nog een groeiend fenomeen: sociale verbanden worden steeds zwakker, ziet Vonk. „We zijn groepsdieren. Vroeger werden zorgen besproken met de buurvrouw of anderen in je omgeving. Nu worden moeilijkheden vaak niet gedeeld, omdat we de drang voelen een perfect publiek beeld uit te dragen. Veel mensen zijn constant bezig met hun persoonlijke PR: dat maakt het lastig om ergens aan te kloppen als het even niet goed gaat.” Daarbij is de maatschappij steeds meer gericht op het individu. „Daarom gaan mensen op zoek naar iemand om tegenaan te ouwehoeren over wat er dwars zit.” De coach, dus.

‘Je hoort er niet bij als je geen coach inschakelt’

„Als coach zit je meestal in de rol van degene die alle levenswijsheid heeft. Onbewust kan dat ook het ego van de coach ten goede komen”, stelt Vonk. Dat wil niet zeggen dat goede coaches niet bestaan, benadrukt Vonk. „Maar de kwaliteitsverschillen tussen coaches zijn enorm en niemand heeft de wijsheid in pacht.” Dat is vaak moeilijk te beoordelen voor wie een coach zoekt, maar je kunt afgaan op de klik die je voelt: “Die speelt een grote rol bij het succes van een coachingstraject.”

Het is een belangrijke vraag wáárom er zoveel leefstijlcoaches werkzaam zijn, stelt Nieman. „Daar gaat achter schuil dat veel mensen zich niet goed genoeg voelen. We hebben een afkeer tegen negatieve emoties. Zodra we niet voldoen aan het ideaalbeeld, hebben we het gevoel dat we tekort schieten”, vervolgt Nieman. „Die coaches hebben allemaal werk omdat mensen het gevoel hebben dat ze niet volstaan.”

Waar we nóg meer baat bij zouden hebben? „Zorgen dat onze sociale banden onderling sterker worden”, stelt Vonk. „Wat ons uiteindelijk gelukkig maakt zijn sociale relaties. Mensen bij wie we onszelf kunnen zijn en met wie we onze zorgen kunnen delen. Dat kan pas wanneer je óók je zwakke kant kunt laten zien. We zijn deel van een gemeenschap en moeten het samen doen. Zorg ervoor dat je elkaars vangnet kunt zijn. In plaats van ieder individu centraal stellen, moeten we het met elkaar doen. Want reken maar dat anderen met dezelfde dingen kampen als jij”, zegt Vonk. „Het is belangrijk om kwetsbaar te zijn en vaker het eerlijke verhaal met elkaar te delen”, stelt ook Nieman.

Een dwalende zoektocht

Voor velen is het compleet onduidelijk wat de eigen behoeften eigenlijk zijn, legt Vonk uit. „Uit een impuls denk je méér sociale mediavrienden nodig te hebben, terwijl je eigenlijk op zoekt bent naar verbondenheid. Dat ga je online niet vinden. Of je denkt meer geld te willen verdienen, terwijl je eigenlijk de behoefte hebt om bekwaamheid te voelen. We willen ergens goed in zijn. Als we de verkeerde behoeftes najagen, dan vis je in de verkeerde vijver. Dan heb je constant méér nodig. De behoefte raakt niet vervuld en dat is een race die je niet gaat winnen.

„De prestatiedrang en constant de druk voelen om het goed te moeten doen, is killing“, aldus Vonk. „We zijn gevallen in het idee dat geluk maakbaar is”, bevestigt Nieman. „Het lijkt alsof alles wat wordt bestempeld als negatief, direct gefikst moet worden. Mensen hebben het gevoel dat er iets mis met hen is en dat dat moet worden gerepareerd.” Of het nu gaat om succes op werk, het nastreven van geluk, of een sociaal leven dat meer moet bruisen.

Ontwikkeling versus perfectie

„Het is lastig een harde grens te trekken tussen ontwikkeling en het nastreven van perfectie”, stelt Nieman. Maar het is belangrijk om bij jezelf te rade te gaan wáárom je iets wil oplossen. „Dat uitgangspunt is belangrijk om te begrijpen waar je behoefte precies ligt”, vertelt Nieman. „Veel coaching en therapie is gericht op oplossingen. We zouden er vooral bij gebaat zijn om te leren omgaan met het leven. Pijn en ongemak is nu eenmaal een onvermijdelijk onderdeel.”

„Periodes waarin je je rot voelt, dat hoort bij het leven. Het lijkt soms alsof we dat vergeten. Daarbij moeten we benadrukken dat er natuurlijk altijd een grens is tussen je rot voelen en depressief zijn. Maar voel je je simpelweg even rot? Dan moeten we leren dat gewoon weer te accepteren”, stelt Nieman.

„We zoeken massaal een oplossing voor het zogenaamde probleem dat we ervaren. Een coach kán daarbij helpen, maar de kans is groot dat volgende maand een nieuw probleem opdoemt dat je kunt gaan oplossen. Het is onmogelijk om je altijd goed te voelen. Het allerbelangrijkste?  Beseffen dat je goed genoeg bent zoals je bent. En wil je vanuit daar verder ontwikkelen? Dan is dat prima. Maar je bent al genoeg.”