Erik Jonk Lifestyle 22 okt 2021, 07:01

Leestijd: 12 minuten

Wereld Stotterdag: Frank kon geen woord zeggen, maar is nu stottercoach

Het is vandaag Wereld Stotterdag. Al grappend zou je kunnen zeggen: ‘Dus stotteren maar!’. Maar nee, deze dag is serieus natuurlijk. Zeker nu duidelijk is dat de coronapandemie zelfs invloed heeft op het aantal stotteraars. Om aandacht aan deze dag te geven, deelt Metro een persoonlijk verhaal over stotteren van Frank Loomans uit het Gelderse Lent.

Aandacht (en meer begrip) voor stotteren moet blijven en daarom is het vandaag Wereld Stotterdag.

Stotteren accepteren of overwinnen

Soms wordt het stotteren niet overwonnen. Zangeres Sanne Hans (Miss Montreal) is zo iemand. Ze heeft haar spraakstoornis geaccepteerd en steekt er ook regelmatige de draak mee. Dat was deze week nog te zien in het tv-programma Volle Zalen van Cornald Maas. Binnen de logopedie heerst over het algemeen de opinie dat je met stotteren moet leren leven.

In Nederland stotteren zo’n 175.000 mensen. Het genoemde instituut zag het afgelopen jaar echter een flinke groei in aanvragen naar stottertherapie. Uit onderzoek van het Emma Kinderziekenhuis Amsterdam UMC blijkt dat de mentale gezondheid van jongeren tijdens de coronacrisis achteruit is gegaan. Een van de problemen die daaruit is voortgekomen is een stijging in het aantal mensen dat stottert. Een beetje aandacht voor het probleem is dus op Wereld Stotterdag wel op z’n plaats.

View this post on Instagram

A post shared by Del Ferro (@delferro.method)

Frank stotterde, maar is nu stottercoach

Frank Loomans heeft flink gestotterd. De 50-jarige inwoner van Lent laat in een persoonlijk verhaal zien dat je stotteren kunt overwinnen. Wat heet: hij is nu stottercoach. „Als zelfstandig stottercoach breng ik mensen die stotteren dezelfde holistische methode bij waarmee ik mijn eigen stotterprobleem heb overwonnen.” Loomans vraagt met zijn verhaal aandacht voor Wereld Stotterdag en stotteren in het algemeen en Metro deelt dat op deze dag.

Frank Loomans: „Het gemak en vertrouwen waarmee ik tegenwoordig in vrijwel alle situaties spreek, is niet te vergelijken met hoe moeizaam het door mijn stotterprobleem vaak daarvoor ging. Waar ik mij steevast druk maakte vóór, tijdens en na allerlei spreeksituaties, lukt het mij nu wel om ontspannen en zonder na te denken te zeggen wat ik wil. Op een natuurlijke manier spreken zonder gebruik van adem- of spreektechnieken of met allerlei trucjes die ik mij in de loop der jaren eigen had gemaakt. En ook al wordt deze manier van spreken steeds normaler voor mij, toch sta ik er nog regelmatig versteld van hoe zorgeloos en gemakkelijk deze spreeksituaties mij nu afgaan. Situaties die voor de meeste mensen heel gewoon zijn: een gezellig praatje met iemand op straat, iets vragen in de winkel, werkoverleg met collega’s, jezelf introduceren tijdens een voorstelrondje, even snel een telefoontje plegen, een verhaaltje voorlezen aan je kind of je favoriete koffie bestellen.

Volledig mijzelf kunnen zijn en zeggen wat ik wil zonder me druk te maken geeft een heerlijk bevrijdend gevoel wat ik iedereen die ook stottert van harte gun!

Stotteren als rode draad

Stotteren heeft zolang ik mij kan herinneren als een rode draad door mijn leven gelopen. In mijn vroege kinderjaren fietste ik volgens mijn moeder altijd vrolijk door onze buurt, zwaaiend naar alle mensen. Maar die spontaniteit ben ik ergens verloren in de tijd dat ik naar de basisschool ging. Ik moest nu gaan presteren, waarbij ik steeds meer in de gaten kreeg dat ik moeite had met praten. Ik stotterde. Iets wat andere kinderen in mijn klas niet deden en ik wel. Ik was anders. En hoewel ik het geluk had dat ik er nooit om gepest ben, trok ik mij steeds verder terug. Ik zei zo min mogelijk, omdat ik wist dat ik dan niet hoefde te stotteren met alle ongemakkelijke emoties van dien. Maar op het moment dat ik een leesbeurt kreeg of, nog erger, een spreekbeurt, liep de spanning zo hoog op dat ik volledig blokkeerde.

Terugtrekken en vermijden

Dat het stotteren steeds meer een probleem werd bleef niet onopgemerkt en ik werd naar een logopedist gestuurd waar ik wekelijks heen ging om te oefenen met het hardop uitspreken van klanken, letters en woorden. Daar ging mijn praten altijd goed, zonder stotteren, maar zodra ik weer buiten stond kwam dat stottergevoel gelijk weer helemaal terug. Zo werd ik me dus al vroeg bewust dat er iets mis was met mijn praten en dat dit verholpen moest worden. Terugtrekken en vermijden, wat ik als kind als oplossing had bedacht om met mijn stotteren om te gaan, leek een uiterst effectieve strategie en ik nam dat mee mijn tienerjaren in. Al had ik wel een paar vaste vriendjes in de buurt, op school maakte ik om die reden maar moeilijk contact met klasgenoten. Zo rolde ik door de schooljaren heen met de diepe wens dat ooit op een dag mijn stotteren zomaar plots verdwenen zou zijn. Maar dat deed het natuurlijk niet.

Terug bij af, wéér stotteren

Na het voortgezet onderwijs koos ik voor een administratieve opleiding omdat ik had bedacht dat dit ongeveer het enige was wat ik met mijn stotteren zou kunnen doen. Dat bleek een totaal verkeerde keuze want mijn interesse lag absoluut niet bij boekhouden. Na 2,5 jaar MEAO stopte ik daarmee en besloot in de tussentijd maar wat uitzendbaantjes te gaan doen. Ook in het bedrijfsleven bleek het lastig te zijn om mij daar met mijn stotteren staande te houden. Met name bij contacten met een leidinggevende of met collega’s tijdens de lunch, speelde mijn spreekangst weer op en ik hield me dus zover het kon op de vlakte. Lang hield ik het daarom ook nergens uit.

View this post on Instagram

A post shared by De Stottercoach (@destottercoach)

De hoop dat mijn stotteren ooit vanzelf wel een keer over zou gaan was inmiddels wel verdwenen en daarom besloot ik een intensieve stottertherapie te gaan doen. Door tien dagen lang te oefenen met een ademtechniek, zou je controle krijgen over je middenrifspier en daardoor over je ademhaling. Zo zou je het spreken, wat gebeurt op een gelijkmatige uitademing, ook kunnen controleren. Het werkte. En hoe! Ik kon eindelijk zeggen wat ik wilde en kletste in mijn thuisomgeving iedereen de oren van het hoofd. Maar al na een paar weken kwamen de eerste barstjes. De angst om te stotteren kwam langzaam maar zeker terug. En daarmee de ongecontroleerde stotters. Zoals die keer in de supermarkt dat ik vroeg om een p-p-p-p-pppppppppplastic tasje. Ik blokkeerde volledig en was in één klap weer terug bij af.

Over een andere boeg

Maar leven met stotteren was ook geen optie en vastberaden om mijzelf van het stotteren te bevrijden besloot ik een andere stottertherapie te gaan doen. Deze methode ging uit van het principe dat je niet stottert terwijl je zingt. Ik leerde dus op een zangerige manier spreken, wat inderdaad prima werkte in de therapieomgeving waar medecursisten ook zo praatten. Maar daarbuiten bleek de schaamte om deze techniek te gebruiken toch te groot. Ik herinner me die keer dat ik alle moed bijeen had geraapt om op deze zangerige manier bij mijn bakker een bestelling te doen, aangezien er op dat moment ook geen andere klanten in de winkel waren. Al tijdens de eerste zin proestte het meisje achter de toonbank het uit. Ze dacht waarschijnlijk dat ik een grapje maakte. Hoe kon zij ook weten dat ik zo raar praatte om maar niet te hoeven stotteren? Maar de zin en de moed om deze spreektechniek vaker te gebruiken was daarmee natuurlijk wel weg.

Morgen is het wereldstotterdag. Zouden we daar, mede gezien de aandoening, niet beter een hele maand van maken? #stottertober

— Marc van Gestel (@marcvgestel) October 21, 2021

Ondanks deze teleurstellingen had ik het nog niet opgegeven. Ik besloot het over een totaal andere boeg te gooien. Ik beredeneerde dat als ik er niet van af kon komen ik het maar beter kon accepteren en samen met een stottertherapeute ging ik hiermee aan de slag. Probleem was alleen dat ik onbewust mijn stotteren eigenlijk helemaal niet wilde accepteren. Ik wilde net zo makkelijk praten als ieder ander. En je stotteren accepteren met de stiekeme hoop om ervan af te komen werkt niet, heb ik toen geleerd.

Sociaal isolement

Spreken met mijn toenmalige vriendin, vrienden of familie ging in die tijd behoorlijk oké. Maar buiten die comfortzone werd het een totaal ander verhaal en kon ik nog steeds volledig blokkeren. Het patroon van vermijden wat ik mijzelf van jongs af aan had aangeleerd paste ik nog steeds toe, mijn vriendin pleegde bijvoorbeeld vaak lastige telefoontjes voor mij. En inmiddels had ik ook een manier gevonden om via internet mijn geld te verdienen, waarmee ik dacht de oplossing voor mijn stotterprobleem te hebben gevonden. Lekker veilig thuis achter het beeldscherm. Dat mijn wereldje op deze manier steeds kleiner werd en ik in een sociaal isolement terechtkwam, nam ik op de koop toe.

View this post on Instagram

A post shared by De Stottercoach (@destottercoach)

Maar na een paar jaar zo geleefd te hebben begon ik te beseffen dat ik niet gelukkig werd van dit leventje. En toen ook de relatie niet meer bleek te werken zat ik opeens rock-bottom. Zonder plek om te wonen, zonder relatie, opnieuw zonder werk en met nog maar een paar mensen waar ik contact mee had, trok ik tijdelijk in bij mijn zus en haar gezin om mijzelf en mijn leven weer op de rit te krijgen. Ik besefte goed dat ik daar wel vertrouwen in mijn spreken voor nodig had. Door het jarenlang vermijden van spannende spreeksituaties was mijn spreekspanning torenhoog en mijn zelfvertrouwen minimaal. Er zat niets anders op dan mijzelf bijeen te rapen en maar weer een volgende stottercursus te gaan doen, in de hoop dat deze nu wel zou aanslaan. Alleen dan zou ik in staat zijn om mijn leven weer goed op te kunnen opbouwen.

Regionaal directeur stotterprogramma

In september 2009 meldde ik mij aan voor een cursus van een internationaal stotterprogramma door en voor mensen die stotteren. Drie dagen lang oefenen van ‘s ochtends vroeg tot ’s avonds laat met adem- en spreektechnieken. Ook kwamen de mentale en emotionele kant van stotteren aan bod en bleek het ook een soort assertiviteitscursus te zijn. Het resultaat na drie dagen oefenen was geweldig. Vol vertrouwen vertelde ik mijn omgeving en iedereen die het maar wilde horen wat ik op de cursus had gedaan en waarom ik met de technieken sprak zoals ik toen deed. Zelfs sollicitatiegesprekken liepen vlot waardoor ik binnen no time weer een baan had gevonden. Dit keer bij de helpdesk van een hogeschool. Ook nu verschenen binnen een aantal weken de eerste barstjes en ervaarde ik soms weer ongecontroleerde stotters bij collega’s en klanten aan de telefoon. Maar dankzij het goede supportnetwerk belde ik met coaches binnen het stotterprogramma en ging ik elke 2 weken naar een supportavond bij mij in de buurt om daar samen met mede-cursisten de geleerde technieken te onderhouden.

WereldStotterDag 22 oktober 2021: Sta Even Stil Bij Het Praten Van Je Kind by StotterFondshttps://t.co/2Cq9EQYVeC

— Erik van Erne (@Milieunet) October 11, 2021

Door dagelijks gedisciplineerd bezig te zijn met mijn spreken merkte ik een duidelijke vooruitgang in mijn spraak. Ik meldde me toen aan voor de coach- en instructeursopleiding binnen het programma zodat ik op mijn beurt andere mensen die stotteren kon gaan helpen. Na er een aantal jaar actief te zijn geweest, kreeg ik de mogelijkheid om regionaal directeur van de Benelux te worden. Dit greep ik met beiden handen aan en zo kwam het dat ik tussen 2011 en 2017 de leiding kreeg over deze regio. Tijdens die periode heb ik, samen met een prachtig team om mij heen, het genoegen gehad om met honderden mensen die stotteren te werken. We kregen zelfs een eigen 7-delige tv-serie met de naam Sprakeloos op NPO3 waar ik tijdens elke aflevering als coach van de kandidaten in beeld kwam. Een bijzondere en leerzame tijd waar ik veel mooie mensen heb mogen ontmoeten en met dankbaarheid aan terugdenk.

Speech is a river

Toch merkte ik bij mijzelf dat ik wat betreft het spreken tegen het plafond zat. Ik had alles gedaan wat het programma adviseerde maar kwam er niet meer verder mee. Binnen mijn comfortzone had ik meestal wel controle over mijn spraak. Daarbuiten was dat zeker niet altijd het geval en voelde ik nog geregeld de spreekangst. Ook het constant bezig moeten zijn met de technieken en je spreken begonnen mij steeds meer tegen te staan. Het voelde niet vrij. Het diepe verlangen in mij om mijzelf nog vrijer te voelen in spreeksituaties was er nog altijd. Al had ik op dat moment nog geen idee hoe en waar ik dit voor elkaar moest krijgen. Ik besloot mijn functie neer te leggen en ander werk te gaan doen.

Marije’s kinderen stotteren: ’Ze hoeven niet vloeiend te spreken’

– premium – #stotteren https://t.co/14ijiRQAf4

— VROUW (@VROUW) October 20, 2021

Rond die tijd kwam het boek Speech is a river van de Amerikaanse Ruth Mead op mijn pad. Hierin beschrijft zij hoe het haar gelukt was om, na jarenlang hevig gestotterd te hebben, zich binnen enkele maanden te bevrijden van haar stotterprobleem. Door niet meer met haar spreken/stotteren bezig te zijn maar te gaan praten vanuit zichzelf met zelfvertrouwen en flow. Haar verhaal klikte meteen bij mij en ik besloot het een kans te geven. Alle controletechnieken die ik die jaren ervoor geleerd had, heb ik toen aan de kant geschoven. Dit bleek in de dagelijkse praktijk nog niet altijd zo eenvoudig. Op sommige momenten kwam de angst om te stotteren en daarmee de stotters weer flink terug. Maar ik was vastbesloten om door te zetten om de onderliggende oorzaak van mijn stotteren aan te pakken, die, wist ik inmiddels, binnenin mijzelf te vinden was.

Spreken op automatische piloot

Zo begon ik het pad van persoonlijke ontwikkeling te bewandelen. Verslond het ene na het andere boek en meldde mij aan voor allerlei trainingen en methodes waarvan ik dacht dat die mij verder zouden kunnen helpen. Zo pelde ik steeds meer lagen van aangeleerd geconditioneerd gedrag af. Het stotteren werd steeds minder belangrijk en de druk van het dagelijks met spreken bezig te moeten zijn viel weg. Ik ervaarde meer rust en ontspanning, en als gevolg daarvan was mijn spreken steeds vaker vloeiend en ging meer als vanzelf op automatische piloot, zonder erbij na te hoeven denken.

Spreeksituaties waarover ik me normaal gesproken altijd druk maakte waren niet meer zo spannend waardoor ook daar het spreken voor mij steeds gemakkelijker ging.

Ook in mijn leven ontstond er steeds meer flow. Ik ontmoette mijn huidige vriendin Maartje en we gingen samenwonen. Inmiddels zijn we een paar jaar gelukkig samen en genieten elke dag volop van onze twee prachtige zonen Morris en Felix. Vanuit het verlangen om in mijn dagelijkse leven meer betekenisvol bezig te kunnen zijn ontstond het idee om de inzichten en methodieken die ik de afgelopen jaren had opgedaan en op mijzelf had toegepast te gaan delen met anderen die ook graag verdere stappen willen maken met hun stotteren. Ik geloof dat de kracht van mijn methode ligt in de eenvoud ervan. Een totaalaanpak waarbij goed wordt gekeken naar het individu, waardoor er effectieve en duurzame veranderingen kunnen plaatsvinden.”

https://www.metronieuws.nl/in-het-nieuws/binnenland/2016/06/stotteren-verbroedert-in-het-cafe/