Van wakker naar woke naar Waku Waku, toettoet, bengbeng…

Er was een tijd dat ‘woke’ een nobele betekenis had. Het stond voor wakker zijn, onrecht aanpakken en een helder zicht hebben op de wereld. Je zag iets kroms en dacht: ‘Hé, dat moet anders.’ Het was simpel, doeltreffend en gebaseerd op een gezond bewustzijn.

Maar ergens onderweg heeft woke zijn kern verloren en lijkt het meer op een realityshow waarin iedereen de hoofdrol wil spelen.

Waar woke vroeger over rechtvaardigheid ging, is het nu een wedstrijd ‘Wie voelt zich het meest gekwetst?’. Een grap maken is een mijnenveld, een compliment een risico en zelfs zwijgen maakt je verdacht. Woke is veranderd in een theaterstuk waarin elke opmerking met een vergrootglas wordt bekeken. Neem de rel rond J.K. Rowling: een simpele mening over taal en identiteit veranderde haar van bestsellerauteur in persona non grata. Het laat zien hoe snel een discussie kan veranderen in een veroordeling.

Rel en spel

Taal, ooit bedoeld om te verbinden, is nu een mijnenveld. Zeg je „beste dames en heren”? Fout! Gebruik je ‘hij’ of ‘zij’? Rel! Wat ooit ging over rechtvaardigheid, is veranderd in een spel Wie kan de meeste regels verzinnen?. Het gevolg? Mensen houden hun mond uit angst het verkeerde te zeggen.

En het milieu? Vroeger ging je verstandig om met wat je had. Geen afval in de sloot, een boom in de tuin, fietsen als het kon. Nu moet je je schamen als je vlees eet, een barbecue aansteekt, of, hemel verhoede, een plastic tasje gebruikt. Intussen vliegen klimaathelden naar conferenties op tropische eilanden om te praten over CO2-uitstoot. Hypocrisie verpakt in duurzame marketing.

Samen bouwen

Wat het meest pijn doet, is dat woke ooit een uitnodiging was. Een oproep om samen te bouwen aan een betere wereld. Nu voelt het als een exclusieve club: alleen toegankelijk voor wie de juiste woorden kent en anderen durft te veroordelen. Zoals bij een universiteit in de VS, waar een professor werd geschorst omdat hij een boek voorlas waarin een ongepast woord stond. Geen context, geen nuance, alleen verontwaardiging.

Woke begon met nuchterheid en rechtvaardigheid, maar lijkt nu te zinken in overgevoeligheid. En ik? Ik kijk naar dit alles, en denk: ‘Waar is die gezonde nuchterheid gebleven?’ Wakker ben ik wel, maar bij dit soort woke blijf ik liever in bed liggen, met een boek en zonder woordenboek ernaast.

Reacties