Welkom in de memocratie

Welkom in de memocratie, waar het enige belangrijke talent is dat jij reacties kan uitlokken op sociale media. Laten we beginnen met een opname waar jij een microfoon voor je hebt, niet in de camera kijkt, zodat het lijkt op een snapshot uit een podcast.

Je zegt met de strakste pokerface: „Wist je dat een meisje, zodra ze voor het eerst ongesteld wordt, biologisch gezien klaar is om te trouwen? Vroeger begrepen we dat, dus waarom vergeten we deze eeuwenoude wijsheid? De vruchtbaarste periode ligt immers tussen de 14 en 20 jaar. Waarom verspillen we die?”

Favoriete complotten

De verontwaardiging kun je dromen. Mensen delen linkjes naar wetenschappelijke studies van Google Scholar, die bewijzen dat het brein pas rond het 25e jaar volledig is ontwikkeld. Maar uiteraard leest bijna niemand die artikelen, want alles moet komen van hun favoriete platform, anders vindt Elon Musk jou ‘lui’. Musk wil dat je gratis content produceert, terwijl hij jouw bereik beperkt, tenzij je betaalt. Onze harde werker Musk plaatst in de tussentijd overdenkende emoji’s bij zijn favoriete complotten.

Een geweldige wereld waar iedereen een ster kan worden. Elke mening is evenveel waard, behalve als je met bronvermelding komt. Onderzoek is iets voor luie mensen, die betaald willen worden voor hun content. Er is een reden dat Trump van de ongeschoolden houdt en Wilders elke bezuiniging op onderwijs wil promoten als een investering.

Het zal niet de eerste keer zijn dat een platform belangrijk voor nieuws wordt omgetoverd tot propagandakanaal, met de diepgang van een triplexplankje. Orban was er erg goed in om zijn rijke vrienden aan te sporen nieuwsplatformen op te kopen. Elon Musk had al een meme, waar hij het te verleidelijk vond om niet NBC op te kopen, waar we uiteraard niks achter moeten zoeken, want het is maar een grapje.

Schoolvoorbeeld

Maar laten we even uitzoomen en kijken naar de groten der aarde, die het begrip ‘vrijheid van meningsuiting’ tot een kunstvorm hebben verheven. In Turkije heeft Erdoğan het schoolvoorbeeld neergezet: controleer de media, sluit kritische stemmen de mond en noem het vervolgens een verdediging van ‘nationale waarden’. Onafhankelijke journalisten verdwijnen achter tralies, terwijl regeringsvriendelijke mediakanalen overuren draaien om de boodschap van de president te verheerlijken. En toch zullen zijn aanhangers blijven beweren dat zij degenen zijn die het hardst onder vuur liggen.

Rusland, altijd een stapje verder, heeft zelfs de illusie van persvrijheid opgegeven. De meeste onafhankelijke media zijn gesloten of overgenomen door bedrijven die de belangen van het Kremlin behartigen. Memes en staatspropaganda hebben de publieke opinie volledig in hun greep. Want waarom een genuanceerd debat voeren als je ook simpelweg een oppositieleider kunt opsluiten?

Zelfs in democratische landen zien we dit fenomeen. Berlusconi, die jarenlang de commerciële media in Italië controleerde, gebruikte deze om zijn politieke carrière te versterken. Geen enkel kritisch geluid haalde de voorpagina als het zijn belangen schaadde. In de VS, het VK en Australië zorgt Rupert Murdoch’s News Corp er voor dat politieke agenda’s worden gevoed door sensationele koppen in plaats van door educatieve discussies. Maar hé, het is vrijheid van meningsuiting, toch?

Creëer een vijand

Intussen heeft de opkomst van sociale media ervoor gezorgd dat kennis steeds minder relevant wordt. Waarom investeren in onderwijs als je een heel electoraat kunt mobiliseren met een meme over ‘linkse indoctrinatie’? In Nederland was het meldpunt voor linkse leraren van de FVD een meesterzet: creëer een vijand, hef kritiek op als propaganda en noem het vervolgens een ‘investering in de toekomst’. Maar onderwijs? Dat is natuurlijk geldverspilling. Het echte onderwijs vindt plaats op X, waar een meme meer waard is dan een goed onderbouwd essay. Straks ontwikkelen mensen nog een spanningsboog die langer is dan 12 seconden.

Al deze mannen zouden de verboden vrucht hebben. Zij bezitten de echte kennis tussen goed en kwaad. Deze kritische denkers zonder politieke agenda, gaan vrijheid van meningsuiting herstellen door mediakanalen over te kopen zonder eigen belang uiteraard. Jouw telefoonnummer en adres wordt op straat gegooid door trollen, wanneer jij ze tegenspreekt, maar leve het vrije woord.

Reacties