Tijd om werkgeluk centraal te stellen

Na jaren van groei is de Nederlandse arbeidsproductiviteit in 2023 gedaald, concludeert het CBS. In zoverre dat in het najaar al duidelijk werd dat we achterblijven op andere landen. Dat vormt een risico voor een gezonde Nederlandse economie en (investerings)aantrekkelijkheid voor bedrijven.

Het is dan ook niet gek dat er zorgen worden geuit en de aandacht wordt gelegd op hoe we dit tij gaan keren. Maar wat ik niet langer begrijp, is dat we continu vanuit een economische bril naar productiviteit blijven kijken. Stop daarmee en laat werkgeluk de leidende factor zijn.

Laaghangend fruit is geplukt

Productiviteit wordt meestal uitgelegd in financiële termen. Arbeidsproductiviteit is dan ook de opbrengst van een gewerkt uur. Hoe meer werk met hoge opbrengst, hoe beter voor het bedrijf in kwestie en uiteindelijk voor onze economie. Een ideaalbeeld dat we al jaren met succes behaalden. Tot nu. Al het laaghangend fruit om meer arbeidsproductiviteit te realiseren, denk aan innovaties, meer uren werken of investeren in het onderwijs, is geplukt. Aan bekende knoppen is gedraaid, maar het effect is uitgewerkt. Met andere woorden: paniek in de tent.

Ik vind dit goed nieuws. Want het betekent ook dat we eindelijk de focus kunnen verschuiven naar de hoofdrolspelers in dit productiviteitsverhaal: de mens achter werkend Nederland. Voor hem of haar is het volstrekt irrelevant hoeveel hun gewerkte uur oplevert voor de Nederlandse schatkist. Het gaat ze vooral om de werkomstandigheden en werkdruk die hun productiviteit bepalen. Vraag maar eens aan de gemiddelde zorgmedewerker of hij of zij nog een tikje productiever kan werken. Je krijgt – op z’n minst – een boze blik terug.

Werkdag versoepelen

Waar we nu volop op moeten inzetten, is op het werkgeluk van werkend Nederland. Dáár is ontzettend veel te halen als het om productiviteit gaat. Want met hoeveel plezier je aan het werk bent, bepaalt in grote mate jouw bijdrage, toch? Investeren in werkgemak en daarmee plezier is cruciaal om de arbeidsproductiviteit te verhogen. Grootschalige veranderingen zijn hiervoor niet nodig. Integendeel. Het gaat om kleine dingen die iemands werkdag versoepelen, zoals informatie (digitaal) makkelijker vindbaar maken, online samenwerken vereenvoudigen of afrekenen met repeterende taken.

Nog te vaak kom ik situaties tegen waarin medewerkers geestdodende repeterende werkzaamheden uitvoeren die allang geautomatiseerd hadden kunnen worden. Dat is vaak geen onwil; processen evalueren die je al jaren op een bepaalde manier uitvoert, geeft je bedrijfsblindheid. Je ziet niet meer hoe het efficiënter kan. Een kritische blik van buitenaf is dan ontzettend waardevol. Want het is doodsimpel: hoe soepeler iemand door zijn werkzaamheden vliegt, hoe meer hij of zij kan betekenen voor de klant, burger of cliënt. Dat is waar het medewerkers uiteindelijk om draait. Hoe meer tijd ze hieraan kunnen besteden, hoe meer energie, werkplezier en daarmee productiviteit je terugkrijgt. Kind kan de was doen.

Focus op medewerkers

Dus werkgevers, stop eens met de financiële prikkel leidend te laten zijn in het verhogen van de productiviteit op de werkvloer. Bekijk het vanuit het werkgeluk van jouw medewerkers. Hoe maak je het hem of haar zo makkelijk mogelijk om te zorgen voor blije klanten, burgers of cliënten? Onderzoek wat werkgeluk voor jouw medewerkers inhoudt en pas daar de (digitale) werkomstandigheden op aan. Natuurlijk moeten we ook op grotere schaal blijven investeren in kennis en innovaties om als land welvarend en aantrekkelijk te blijven. Maar laten we de focus nu eindelijk leggen op het werkgeluk van degenen die de werkzaamheden moeten uitvoeren. Kijk dan maar eens wat dat onderaan de streep aan productiviteit én resultaat oplevert.

Reacties