Hoe een stukje stof een dictatuur kan maken

In Iran is een stukje stof blijkbaar een levensbedreigend wapen. Niet omdat je er iemand mee kunt wurgen, maar omdat het onbedekte hoofd eronder een regime kan laten wankelen.

De nieuwe wet die vrouwen tot vijftien jaar cel of zelfs de doodstraf kan opleggen voor ‘ongepaste kleding’, is voorlopig uitgesteld. Maar wie Iran kent, weet dat ‘voorlopig’ daar net zoiets betekent als ‘misschien morgen, misschien overmorgen, maar reken er maar op!’

De wet heet, met een rechtstreekse knipoog naar George Orwell, ‘de bescherming van het gezin door kuisheid en de hidjab te promoten’. Wat natuurlijk betekent: draag een hidjab of je gezin heeft een moeder minder. Voor het eerst wordt de doodstraf openlijk gekoppeld aan kledingvoorschriften. Een onbedekt hoofd of een stukje blote huid is blijkbaar niet alleen immoreel, maar ook een vorm van ‘verdorvenheid op aarde’. En wie beslist wat verdorven is? Juist, mannen in lange jurken die de laatste keer dat ze een vrouw zagen zonder sluier waarschijnlijk in een historisch museum was.

Helaas niet hoopvol

President Massoud Pezeshkian noemt de wet ‘dubbelzinnig’ en stelt voor om hem aan te passen. Dat klinkt hoopvol, toch? Helaas niet. Dit is dezelfde man die tijdens zijn verkiezingscampagne beloofde zich niet te bemoeien met de persoonlijke keuzes van vrouwen. Blijkbaar geldt dat alleen voor vrouwen die persoonlijke keuzes maken die hij leuk vindt.

Ondertussen groeit het verzet. Vrouwen riskeren hun leven door hun hidjab af te doen, alsof ze zeggen: „Als ik dan toch moet lijden, doe ik het liever staand dan gebogen.” Vorige week noemden driehonderd prominente Iraniërs de nieuwe wet ‘illegaal en onuitvoerbaar.’ Dapper, maar in Iran betekent dat ook: besteed je spaarrekening, want je advocaat moet binnenkort betaald worden.

Toekijken

En de rest van de wereld? Die kijkt toe. Amnesty International noemt het systeem van onderdrukking ‘verstikkend’, wat zoiets betekent als ‘we hebben er geen woorden voor, maar ook geen plannen’. De verontwaardiging is er, maar actie blijft uit. Want ja, vrouwenrechten zijn belangrijk, zolang we er zelf geen ongemak door ervaren.

Dus hoe lang gaat dit door? Tot de laatste vrouw haar hoofd bedekt of haar leven verliest? Of tot het regime eindelijk struikelt over zijn eigen angst voor een onbedekte haarlok? Als de geschiedenis iets leert, is het dat regimes die vrijheid proberen te verstikken, vaak hun eigen adem verliezen. En misschien, heel misschien, wordt Iran ooit een plek waar een stukje stof gewoon een stukje stof kan zijn.

Reacties