De donkerste dag van het jaar

21 december is de donkerste dag van het jaar. Dat is waar. Staat op Teletekst. Zon op: 8.46 uur. Zon onder: 16.30 uur. Daglengte: 7 uur en 44 minuten.

Maar dat was de dag ervoor dus ook al zo. En twee dagen daarna ook, maar dan net iets anders. Zon op: 8.47 uur. Zon onder: 16.31 uur. Dus wat is er nou ‘waar’ van die kortste dag?

Wat is er nou waar?

Dat kun je je bij een heleboel zaken afvragen. Zoals bij het nieuws. Arabische anti-moslim en AFD-aanhanger doodt op een Kerstmarkt vijf mensen en verwondt er rond de tweehonderd. Wat is er waar aan zijn waarom? Er zijn in een week weer vele tientallen Palestijnen gedood. Maar Israël weet van niks of onderzoekt nog. Alleen hoor je nooit wat van dat onderzoek, alleen als die doden per ongeluk waren. En dat zijn ze altijd. Hamas is de schuldige. Is dat nou waar? Tijdens een uitvoering van Bachs Kerstcantate raak ik de weg ook kwijt. De muziek is prachtig, dat is waar. Maar wat klopt er van het verhaal daarachter? Is Jezus echt geboren in een stal?

Kan best; kinderen worden in zijn geboortestreek nog steeds geboren in stallen in plaats van in warme bedden. Maar die engelen dan? En die ster? Sterren zijn er nog steeds, dus die heldere ster kan er best zijn geweest. Een komeet? Een conjunctie tussen Jupiter en Saturnus? Een ongewoon heldere Venus?  Waar kwamen die wijzen uit het Oosten echt vandaan? Of hebben ze niet bestaan? Maar zelfs als ze niet bestonden kunnen ze waar zijn. Geen wijzen misschien maar gewone mensen. Niet uit het Morgenland maar van het Avondland. Gaan we weer. Zijn Morgen- en Avondland eigenlijk wel waar? De aarde is immers niet plat maar rond en dat houdt in dat op elk moment van de dag de zon wel ergens op- of ondergaat. En dat die kortste dag van het jaar bij ons op het zuidelijk halfrond juist de langste is.

Echt gebeurd of waar?

Het is misschien niet eens echt gebeurd: die koningen, die sterren, die engelen, die herders. En Jezus zelf wordt in de geschiedenisbronnen amper genoemd. Gewoon maar een van de vele rondtrekkende predikers. Die lastig werd gevonden door de Romeinen en die de Hogepriesters het liefste kwijtwilden. Aan het kruis dan maar. Maar de waarheid achter alle gebeurtenissen is dat mensen geloven in goedheid, in uitweg, in verlossing. En moeten erkennen dat die verlossing er nu niet is. Later misschien? Maar dat maakt verlossing en bevrijding niet minder waar.

Duistere waarheid

Op de achtergrond schuilt ook de waarheid van de duisternis. Zie het verhaal van die wijzen. Zij eren Jezus met drie koninklijke geschenken: goud uit Sudan, wierook uit Arabië en mirre uit Somalië. Dat waren de schatten van de toenmalige ‘echte’ wereld, dat is waar. Want een andere wereld was ook bij de evangelisten niet bekend. Net zomin als tegenwoordig, al is ‘onze’ wereld wel anders dan die van ‘hen’. Maar onbedoeld zijn de wijzen de oorzaak van de kindermoord van Bethlehem. Want Herodes krijgt er lucht van en probeert erachter te komen waar dat kind nu is. Die concurrentie moet worden geëlimineerd. En als dat niet lukt, moet heel Bethlehem er maar aan. Een verschrikkelijke waarheid, ja. Is het juist om één kind te redden ten koste van vele andere kinderen?

Waarheid is geen gebeurtenis, ze is alleen maar waar. Een mens moet heel goed kijken om achter alle gebeurtenissen en smoezen het licht van die waarheid te zien.

Reacties