Eigen minderheid eerst!

Perfecte slachtoffers bestaan niet. Je kunt als slachtoffer slechte dingen hebben gedaan en nog steeds slachtoffer zijn. We moeten wel objectief blijven in situaties. Oh, jij bent Joods, euh ik bedoel, een Israëlisch staatsburger?

Ok, vergeet wat ik heb gezegd! Krijg de tering! Ook al heb jij niks gedaan, jij bent verantwoordelijk voor een paar hooligans. Sterker nog, jij bent nu verantwoordelijk voor alles wat de regering doet en als jij wordt mishandeld, is dit kritiek op Israël. Vat het niet te persoonlijk op, ok?

Ik heb met stijgende verbazing lopen kijken hoe mijn mede-witneuzen zo’n flexibel brein hebben, dat in staat is tot deze mentale gymnastiek. Driedubbele intellectuele salto’s werden uitgevoerd, om maar niet te hoeven toegeven dat de rellen in Amsterdam waren gegrond in Jodenhaat. Dat er in andere landen nu ook bedreigingen zijn en mensen worden opgepakt, is uiteraard toeval.

‘Ja maar’

Stel de daders waren witte mannen, zou dit op dezelfde manier zijn gebagatelliseerd? Nee, het zou onmiddellijk gelinkt worden aan extreemrechtse ideologieën, en terecht ook. Er zou geen enkel excuus zijn, geen „ja maar, ze zijn boos vanwege het beleid van hun regering” of „ze zijn gemarginaliseerd en voelen zich niet gehoord”. Na de aanslag in Christchurch bijvoorbeeld, werd de dader onmiddellijk gelinkt aan extreemrechtse ideologieën. Er werd terecht gewezen op de racistische motieven, wat ook snel bleek uit zijn manifest. Waarom ontbreekt dezelfde analyse als de dader tot een andere etnische groep behoort?

Deze dubbele standaard is pijnlijk zichtbaar. Wat nu gebeurt, is een soort selectieve empathie: voor sommige slachtoffers hebben we een eindeloos begrip en wordt elke daad gerationaliseerd, terwijl anderen zonder pardon worden geassocieerd met het ergste wat mensen die op hen lijken ooit hebben gedaan. Selectieve empathie ondermijnt de strijd voor gelijkwaardigheid, omdat het niet consistent is. Het erkennen van sociale onrechtvaardigheid betekent niet dat we daden vergoelijken; het betekent dat we eerlijk moeten zijn in onze analyse, ongeacht de identiteit van de dader of het slachtoffer.

Geen last

Het erge is nog dat de mensen die dit doen, niet de gevolgen van zowel Wilders’ islamofobie als het antisemitisme van Marokkaanse Nederlanders ervaren. Zij hebben er uiteindelijk geen last van als islamofobie toeneemt door hun bagatellisering, of als het antisemitisme toeneemt, want de Joden zullen vast weer aan marionet Wilders zijn touwtjes trekken.

De illusie van objectiviteit wordt snel doorgeprikt wanneer het gaat om de behandeling van verschillende minderheden. ‘Eigen minderheid eerst’ is gedrag dat ik van Wilders verwacht, maar niet van mensen die zich opstellen als de redelijkheid zelf. Het gedrag van ‘eigen minderheid eerst’ wordt vaak geassocieerd met populisten als Wilders, maar we zien hetzelfde patroon bij mensen die zichzelf als progressief en intersectioneel beschouwen. Het verschil is dat hun voorkeuren verhuld zijn onder de dekmantel van solidariteit, maar uiteindelijk worden bepaalde minderheden bewust of onbewust opgeofferd.

Opgeofferd

Het is verbijsterend om te zien hoe snel bepaalde groepen in de slachtofferrol worden gedrukt, met eindeloze verklaringen en excuses voor hun gedrag, terwijl anderen worden opgeofferd als zondebok voor de acties van een paar extremisten die toevallig een gedeelde identiteit hebben.

Waar is de nuance gebleven? Als een witte dader iets misdoet, wordt dit terecht gelinkt aan racistische of extreemrechtse ideologieën. Maar als de dader tot een andere groep behoort, worden er direct redenen gezocht om het gedrag goed te praten of af te zwakken: woede over beleid, marginalisatie, of frustratie. Dit is niet intersectioneel denken; dit is morele selectiviteit en een poging om de realiteit te verbuigen naar een ideologisch wensbeeld.

Hypothetisch

Er is besloten dat Israël niet mag bestaan, dus is elke burger schuldig. Burgers die maar zeer selectief invloed hebben op dit beleid. Stel je eens voor dat Oeigoeren door de straten marcheren en lokale Chinese bedrijven aanvallen als vergelding voor de onderdrukking in Xinjiang. Of dat Oekraïners Russische winkels vernielen vanwege de oorlog in Oekraïne. Dit zijn hypothetische scenario’s, maar ze illustreren hoe absurd het zou zijn om dit gedrag goed te praten vanwege de acties van een regering waar deze burgers geen controle over hebben. Dat zouden we ook niet accepteren, en al helemaal niet als van tevoren er even om hun paspoort werd gevraagd, zodat niet de verkeerde wordt geramd. Dat zou het misschien nog wel veel erger maken.

Reacties