Pindakaasarmoede

Het nieuws over de gedaalde armoede hoor ik in het Journaal, dat zelfs in traag uitgesproken makkelijke taal niet is uit te leggen.

‘Op vrijdagavond hing de lamp scheef’, zegt mijn oude vriend Jaap in de supermarkt. ‘Met het laatste restje olie werd mijn vaders armoede verlicht: een hap rijst met bruine suiker. Zou mijn opa geld op tafel leggen? Mijn oma was allang blij als hij bij een temeier was geweest en zij haar walhalla niet ter beschikking hoefde te stellen. Aan de jeneverwalm was ze wel gewend. Vaak dook hij meteen de bedstee in en moest mijn vader zijn kop houden. “Als je hem wakker maakt, krijg je weer klappen; zit ik daar ook nog mee.” Uit armoede ging hij maar naar bed.

Hij werd van de armen begraven, door de gemeente dus. Daar ging mijn vader later werken en als ambtenaar had je ‘fatsoenlijke armoede’. Met pensioen, maar dat haalde hij niet. Het was niet makkelijk voor mijn moeder. Dus werd het rijst met bruine suiker.

Je krijgt toch iets van huis mee hè. Weet je dat ik nog steeds rijst met bruine suiker lekker vind?’

Er komt geen algoritme of AI aan te pas. Een rekensom met een zelfvervullende uitkomst bepaalt een andere ‘AI’: Armoede Index. Als je nog wat spaargeld hebt, ben je niet arm. Dus als de wat opdringerige medewerkers van de voedselbank mij vragen om boodschappen te doneren, eis ik wel dat hun klanten spaargeldvrij zijn. Voordat je het weet, smeert een alleenstaande moeder boterhammen met pindakaas van mijn geld als ze na toch wat te hebben gespaard met haar kinderen een dag naar een pretpark gaat – die ze buiten het park moeten opeten. Maar zolang je brood met pindakaas eet is er geen sprake van armoede.

Ik moet denken aan een jaar of drie geleden: in de supermarkt krijg ik van een medewerkster van de voedselbank een papiertje in mijn handen gedrukt. Of ik boodschappen wil meenemen. Maar dat durf ik niet meer aan. Ik ben alleen, en een te volle kar zou argwaan kunnen wekken, dat ik ook boodschappen doe voor een ander. Want dan is ‘samen’ en ‘verbinden’ plotseling niet zo sociaal meer volgens de normen van de sociale dienst, maar voorbehouden aan een vals coronasentiment, en niet aan bijvoorbeeld een moeder en een dochter met een bijstandsuitkering, die door geboorte al met elkaar verbonden zijn.

De dochter wordt gekort op haar uitkering omdat haar moeder boodschappen betaalt.

De paar boodschappen voor een vriendin in de bijstand breng ik vanavond maar, als het donker is.

Jaap doet een blik kapucijners in zijn mandje. ‘Ik heb maar één speklapje nodig, maar ik moet er drie nemen. Dat geldt ook voor de uien. Vijf euro voor een pot pindakaas? 271 miljoen aan artilleriegranaten voor Oekraïne, dat zijn heel wat potten pindakaas. Wat een armoede!’

Dwars door de Lage Landen wint de Televizier-Ring. Dan is Nederland wel weer een prachtig land, zonder B&B-armoedzaaiers, met of zonder pindakaas.

Reacties