Waar blijft het ‘U’? Een kwestie van respect

Spreek jij nog met ‘u’? Dan behoor je tot een krimpende minderheid. ‘U’ lijkt tegenwoordig slechts een echo uit een beleefdheidscultuur die ons almaar sneller ontglipt. Terwijl het gebruik van ‘je’ en ‘jij’ gewoonte wordt, verschuift ook de manier waarop wij de wereld, elkaar, en onszelf beschouwen.

In de ogen van velen is het respectvolle ‘u’ iets van vroeger, iets wat slechts handhavers, politieagenten, en beveiligers nog op gezag aangeleerd krijgen. Hier is ‘u’ geen ouderwets formalisme, maar een functioneel instrument dat professionele afstand schept, broodnodig bij het aanspreken op gedrag. Bij elke ontmoeting met een beveiligingsmedewerker die vriendelijk ‘u’ zegt, wordt me dat weer even helder. Toch, deze eenvoudige beleefdheid begint elders aan respect te verliezen.

Een nieuwe trend van tutoyeren

De verschuiving naar ‘je’ en ‘jij’ wordt openlijk verwelkomd in onze commerciële en digitale wereld. Bedrijven spelen hier slim op in, met marketingstrategieën die het formele ‘u’ mijden. Hun redenatie? Mensen willen zich aangesproken voelen alsof ze onder bekenden zijn. Dus geen formele afstand meer, maar een benadering die ‘verfrissend’ oogt. Toch voelt deze marketingtaal niet voor iedereen als een compliment. Voor veel ouderen lijkt deze directe toon respectloos en ruw. Ouderwets misschien, maar respectloos? Ik durf het sterk te betwijfelen.

Waar blijft de hiërarchie?

Binnen organisaties zijn we elkaar meer als ‘gelijk’ gaan zien; hiërarchische lagen vervagen. Tussen collega’s hoor je zelden nog ‘u’ – een teken van het veranderende werkklimaat, maar ook een verlies aan nuance. Als we besluiten elkaar te tutoyeren, kan dat heus in een open sfeer. Maar als het ongewenst is, zou ‘u’ geen gekke vraag moeten zijn. De verengelsing van onze taal en het informele ‘you‘ dragen eveneens bij aan het verval van ‘u’, maar we leven tenslotte in Nederland, waar die ene klank juist een eeuwenoude traditie van respect belichaamt. Dat behouden zou toch niet misstaan?

Conclusie: respect is tijdloos

In enkele grote, protestantse gezinnen leer je nog hoe respect een belangrijke plaats inneemt in de omgangsvormen. Het is geen formaliteit, maar een eerbetoon aan onze ouderen en tradities. ‘U’ is daarmee geen stijve beleefdheidsvorm, maar een teken van respect. Moeten we dat opgeven, nu we ouderwets gehaast op zoek gaan naar nieuwe manieren van aanspreken?

Reacties