De bioscoop als bedevaartsoord

‘God is dood. God blijft dood. En wij hebben Hem vermoord.’ Met deze beroemde quote probeerde Nietzsche onder andere uit te leggen dat het geloof in religieuze waarden steeds minder wordt. Dit is in Nederland ook terug te zien in de dalingen van het aantal kerkbezoekers of het steeds groter aantal mensen dat zegt niet religieus te zijn.

Oftewel, we geloven steeds minder in dingen die bovennatuurlijk en niet te bewijzen zijn, maar we zijn meer van de wetenschappelijke verklaringen. Maar zijn wij als Nederlanders wel zo seculier als we zelf misschien denken?

In de periode voor de jaarwisseling gaan we massaal naar de supermarkt, boekwinkel of andere plek om Staatsloten te halen voor de Oudejaarstrekking en iedere keer kun je een eindcijfer kiezen. Sommige mensen kiezen de verjaardag van hun kind, of (in mijn geval) het rugnummer van mijn favoriete voetballer. Maar er is ook een aantal mensen dat daadwerkelijk gelooft dat ze een geluksnummer hebben en als ze die kiezen dat het hun winkans vergroot. Zonder grootschalig onderzoek of kansberekening hebben ze blind vertrouwen in een speciaal getal dat een bijzondere invloed heeft op het leven. Is dit niet een verborgen vorm van een religie? Niet een georganiseerde religie zoals het jodendom of de islam, maar er is hier wel een geloof in het bovennatuurlijke.

Geloven in een film

Dan neem ik u even terug naar 1974 (al was ik zelf pas twintig jaar later geboren). The Exorcist was eindelijk in Nederland te zien. Mensen gingen massaal naar de bioscopen om deze angstaanjagende film te zien. Maar wat maakte deze film zo angstaanjagend? Het antwoord is simpel: veel mensen geloven dat wat ze in de film zagen ook mogelijk was in de echte wereld. Als je weet dat iets nep is, dan heeft het weinig effect. Pas als je in zulke bovennatuurlijke dingen gelooft, maakt dat het echt angstaanjagend is. Als er tegenwoordig een nieuwe film van The Conjuring-franchise uitkomt, gaan we ook naar de bios om als groep bang gemaakt te worden voor het bovennatuurlijke. Vergeet Lourdes of al die andere pelgrimages, de bioscopen zijn de moderne plekken waar mensen naartoe gaan om met elkaar dezelfde religieuze ervaring te delen. Een bioscoopkaartje is (ondanks de stijgende prijzen) ook een stuk goedkoper als bedevaartsoort.

Karma

Bovengenoemde voorbeelden maak ik ook mee op mijn werk. Als docent levensbeschouwing op twee middelbare scholen vraag ik de leerlingen weleens of ze zelf religieus zijn. De meeste leerlingen antwoorden stellig met „nee”. Als ze later hun eigen levensbeschouwing mogen uitleggen, geven de meeste leerlingen wel aan dat ze geloven in bijvoorbeeld reïncarnatie of karma.

Religie is niet dood, het heeft zich aangepast. De kerken worden misschien minder gevuld, maar de bedevaartsoorten worden nog massaal bezocht. Dus pak je popcorn en geniet bij je volgende religieuze ervaring!

Reacties