Rij voor de watertank

Ik ga zelden naar mijn geboorteland, meestal vanwege de dood of ziekte van naasten of om documenten te verlengen. Ik wilde mijn fijne levensgevoel niet verliezen toen ik naar een andere televisiezender schakelde. De scène uit de documentaire verschilde met alles wat ik in Nederland had ervaren. Ik heb het tv-kanaal niet veranderd. Er was geen waarschuwing dat de opname een verontrustende inhoud bevatte.

De veiligheid van de woonkamer dempte behoorlijk mijn emoties als een doek over een tafellamp. Op tv zag ik een oude opname uit Sarajevo in oorlogstijd die niemand meer kwaad kan doen behalve de verliezers. In de rij voor de watertank staat een perfect opgemaakte Sarajevka (vrouwelijke inwoner van Sarajevo) in een prachtige beige outfit met twee waterjerrycans in haar handen. Kleding maakt overal de mens. In de rij voor de watertank. Op het strand. Op de rode loper in Cannes. In Gaza. In het museum Valkhof in Nijmegen.

De opname gaat verder. Een man in een oude uniform vult jerrycans. Hij was niet eens aan de beurt. In oorlogen hoeven soldaten geen gentlemen in de rij wachtenden te zijn omdat zij in het oorlog andere taken hebben. Zijn uniform is waarschijnlijk niet van hem. Het is vervelend dat ik die details herken. De eigenaar van een uniform is dood of gewond. Het uniform van de gewonde afstropen is een pijnlijke aangelegenheid, tenzij het uniform met een schaar wordt ingeknipt. De bloederigste oorlogen zijn die waarin er niet genoeg uniformen zijn. Vaak heb ik me afgevraagd waarom soldaten hetzelfde uniformen dragen. Ik vrees omdat ze zo gemakkelijker te vervangen zijn.

Gisteren gaf dezelfde man in uniform zijn papegaai een stuk spiegel met scherpe randen bedekt met isolatietape. Oorlog kan alle spiegels in de stad tegelijkertijd laten barsten. In mijn geboorteland geloven bijgelovige mensen dat een gebroken spiegel ongeluk brengt. Iedereen gelooft wel in iets. De papegaai van de soldaat geloofde dat haar spiegelbeeld eigenlijk haar partner was. Ze legde een ei dat haar darmen belemmerde en heeft dat blijkbaar moeilijk overleefd. De papegaai had al een tijdje problemen met haar darmen. In oorlogstijd zijn er geen gespecialiseerde winkels waar dierenvoeding, inktvisbotten en vitamines worden verkocht.

Als de soldaat uit de rij voor water toevallig overleeft, zal hij op de een of andere manier wennen aan de gezondheidszorg die niet langer gratis is. Het is te duur geworden om alle kamers in het appartement te verwarmen. Veel dingen uit mijn en zijn kindertijd zijn veranderd. Gelukkig is mijn bestaan in Nederland niet doordrenkt met bloed. Dit was niet de eerste oorlog voor mensen, noch was het minder bloederig dan een vorige. Maar het was wel de eerste voor mij. Mensen zijn gespannen, staan op een aantrekkelijk doelwit. Granaten hebben geen ogen, maar mensen lenen ze die.

Ik zag een meisje met lang krullend haar in de rij voor de tankwagen. Vanwege haar weelderige haar is er een extra vijf liter-jerrycan nodig. Ik zie duidelijk hoe ze haar haar voor het slapengaan bij elkaar pakt en het in de houtkachel stopt. Een mens went eraan zonder föhn te leven en zich te wassen met een paar liter water. Daarom houd ik niet van rijen voor tankstations. Ik heb een maniakale angst voor jerrycans gevuld met water en benzine.

Reacties