Breinslavernij

Zwijg mij over de vromen die zich ostentatief als ‘goed’ voordoen, want zulke mensen hebben meestal een dubbele agenda.

Zoals de Dalai Lama die zijn boeddhistische wijsheden verkondigt in boekjes die wereldwijd als zoete broodjes verkopen. De man met het vriendelijk brilletje en het oranje gewaad over zijn knokig lijf is één van de machtigste Tibetanen ooit. “Hij gebruikt zijn hersens tenminste”, hoor je de kwijlende geldwolven grinniken die zijn vermogen beheren. Zijne Heiligheid is niet vies van een volmondig kusje van zijn jonge volgelingen, dat zag ik ooit bij een verborgen camera. En nee, het was echt niet koosjer wat hij toen deed. Na het uitlekken van het filmpje in de media smeekte de machthebber meteen om ‘vergiffenis’, ja spijt komt na de zonde, vooral als het je imago schaadt. In zijn tempel ergens in de bergen zingt hij elke ochtend: “All you need is love”. De mooie leerling-boeddhisten zingen vrolijk met hem mee. Ach, ik ga deze oude wijze man niet tot op het bot afbreken, want hij deed wellicht ook veel goeds.

Inderdaad: ‘Menselijk, al te menselijk’ las ik ooit in het werk van de Duitse filosoof Nietzsche en ook de Russische schrijver Dostojevski schreef in ‘Schuld en boete’ over het kwaad dat willens nillens in onze hersenpan schuilt. Eigenlijk wel vreemd dat we allemaal een gespleten persoonlijkheid hebben: een Jekyll en een Hyde, lees maar de gothic novel van de Schotse schrijver Robert Louis Stevenson. Als mister Hyde begaat het hoofdpersonage misdaden die hij als Doctor Jekyll normaal nooit zou plegen, uiteindelijk komt het tot een afschuwelijke moord.

Jawel, onze hersenen zijn de oorzaak van veel pijn en leed in de wereld, hersenen die we niet zelf hebben gefabriceerd. We moeten ermee leren leven. Maar waar komt dat complexe brein dan vandaan? Is dat het werk van enkele superintelligente wetenschappers, miljarden jaren geleden? En wordt onze vrije wil om al dan niet te kiezen voor het Goede geheel of gedeeltelijk gedetermineerd door onze hersenactiviteit? Je kan er je hoofd over breken maar ik vrees dat niemand daar een antwoord op kan geven: ik niet, ook Einstein en de bekende Nederlandse neuropsycholoog Erik Scherder niet.

Ach één ding staat vast: ons brein is een strenge farao en wij zijn z’n hardwerkende slaven, dag in dag uit moeten wij zwetend en puffend de sociale piramide beklimmen terwijl we gehoorzaam de zweepslagen ondergaan.

Reacties