Investeren in jezelf

Zondagavond 22 oktober 2023, als politiek junkie en als bijna afgestudeerd student, zit ik met enthousiasme op de bank live voor de tv, het College Tour-verkiezingsdebat begint. Met een publiek van studenten kwam gaandeweg natuurlijk een vraag over de pechgeneratie.

Het antwoord van meneer Timmermans: het bevriezen van de rente, waarvan hij niet precies wist welk rente dat was. Het was geen bevredigend antwoord en, zoals de student in het publiek zei, „het minimale”. Het antwoord van mevrouw Yesilgöz was nog teleurstellender. Ze kwam met een verhaal over investeren in jezelf.

Maar waarom zou de VVD niet investeren in deze groep (toekomstig) werkenden? De pechgeneratie kan (straks) aan de slag. Maar hoe ontmoedigend is het dat je loon jarenlang naar je studieschuld gaat? Niet ontmoedigend genoeg, want deze schuld wordt actief vergroot door de rente op de studielening fors te verhogen. De overheid had destijds een rente dicht tegen de 0 procent beloofd. De overheid heeft zijn eigen belofte, zoals vaker denk ik dan cynisch, gebroken. Het vertrouwen in de overheid voor deze jongvolwassenen begint met een valse start, en de solidariteit tussen generaties brokkelt met dit soort beleid af. De VVD achterban wordt er waarschijnlijk niet warm of koud van.

Kijkje in Japan

Toch hier een voorbeeld in termen van geld om misschien ook de VVD te behoeden. Laten we een kijkje nemen in Japan. Er is daar een generatie die door voorgaande economische crises nooit aan het werk is gekomen. Dit heeft te maken met een systeem waar een groot deel van Japanse afgestudeerden aan het begin van hun loopbaan aangenomen worden voor het leven. Daarna is het moeilijk om ertussen te komen op de arbeidsmarkt.

Deze groep heeft een aantal jaar van alles geprobeerd, maar het systeem moest hen niet, en de overheid, op een kleine uitkering na, keek niet naar ze om. Hun leven is stil blijven staan. Met die uitkering hebben ze „gekozen” om bij hun ouders te blijven wonen en niet productief te zijn. Dit voorbeeld verschilt natuurlijk te veel van Nederland, maar bedenk het volgende: Je kunt een generatie van je arbeidsgeschikte bevolking zo vervreemden, dat deze generatie niet productief wil zijn voor de samenleving, door te leven van een uitkering of misschien zwart te werken. Als er niet fatsoenlijk wordt omgegaan met de pechgeneratie, zie ik dit gevaar voor de staatskas stukje bij beetje dichterbij komen…