My Struggle

Op 18 juli 1925 verschijnt het boek Mein Kampf van Adolf Hitler, dat hij schreef toen hij gevangen zat na een mislukte putsch in 1923.

Het boek is een leidraad voor zijn extreemrechtse gedachtegoed, het is het manifest van een antisemitisch dictator. Elk rechtgeaard Duits gezin bezit dan ook een exemplaar, pasgehuwden ontvangen het als huwelijkscadeau van de overheid.

Vreselijke ideeën en daden

Hitler is zich bewust van de macht van zijn overredingskracht, hoe je mensen op grote schaal kunt overtuigen en aanzetten tot de meest vreselijke ideeën en daden. Gewone mensen, die op het eerste gezicht niemand kwaad zouden doen, radicaliseren en veranderen compleet. Hitler begrijpt als geen ander hoe hij die verandering bewerkstelligen kan.

Herhaling maakt iets al snel aannemelijk en uiteindelijk tot waarheid, evenals het inspelen op het lijden en de onderbuikgevoelens van zijn toehoorders, het luidruchtig uitdragen van negativiteit, beschuldigingen en inspelen op een collectief wantrouwen, in woord en gebaar. De pers liegt, zoals iedere tegenstander liegt.

Honderd jaar later gebruikt ook Donald Trump deze zelfde technieken. Ze werken, zo heeft hij ondervonden. Op zijn nachtkastje zou volgens de overlevering een kopie liggen van het boek, dat in Nederland al jaren verboden is. My Struggle, is nu de strijd van Trump, de ex- president van de Verenigde Staten.

Hypnose

Hij heeft zich de tekst eigengemaakt, de inhoud, de mimiek, de persoon. Bijna alsof hij een incarnatie van de dictator zelf kan zijn, als je daarin zou geloven. De helft van de bevolking heeft hij gehypnotiseerd, en zo schuift hij verder en verder op met zijn retoriek en verdachtmakingen. Waarbij hij immer figureert als het slachtoffer van de overheid, net zoals zijn aanhangers dit zijn. Zonder morren dragen zij bij in de kosten van zijn verdediging, die inmiddels in de miljoenen lopen vanwege de vele aanklachten die hij intussen moet aanvechten.

Een man die staatsgeheimen lekt, die de zwakkeren aanvalt, een veroordeeld verkrachter, nietsontziend op social media en in het openbaar, wordt gezien als slachtoffer. Een miljonair met een gouden interieur, die zich vereenzelvigt met de voornamelijk minder bedeelden uit de rode staten. Hij komt daarmee weg, zoals Hitler ook, bijna een eeuw terug.

Geschiedenis herhaalt zich, haast alsof we de kans krijgen om het beter te doen deze keer, alsof we recht moeten zetten wat wij ooit verknalden, om zo een natuurlijk evenwicht te herstellen. Wellicht zoekt iets in ons de overtuiging dat wij dat ook daadwerkelijk kunnen.

Herhaling van het kwaad

De mogelijkheid dat Trump in herhaling kan vallen, de herhaling van het kwaad, zonder dat wij opnieuw bij machte zullen zijn om dit kwaad te stoppen, vervult mij met angst. Zijn we echt betere mensen dan destijds, of althans overwegend beter? Zijn wij goed, dit keer goed genoeg om het kwaad te weerstaan?

Dan kijk ik naar beelden van de Brandenburger Tor, die zaterdagavond oplichtte in de kleuren van de Israëlische vlag, in solidariteit met de Israëlische bevolking, die dit weekend door Hamas werd aangevallen. Ongeveer vijftig jaar na de Jom kipoer-oorlog, ook wel bekend als de Ramadanoorlog.

Geschiedenis kan zich herhalen, ja, maar verbetering is mogelijk. Daar kan ik, bij het zien van dit ontroerende gebaar, toch in geloven. Mensen kúnnen veranderen, we zijn in staat tot verbetering. Wellicht biedt het hoop voor onze kinderen en de toekomst van onze planeet.