Saure-Gurken-Zeit

Komkommertijd valt in de zomervakantie. Deze term wordt schertsend gebruikt voor de periode, waar velen op vakantie gaan. Het politieke, culturele en economische leven ligt stil. De tv zendt de ene herhaling na de andere uit. De herbeleving van het programma Weet Ik Veel lijkt wel een opfriscursus.

Door de media is weinig nieuws te melden. Berichtgeving gaat over kommer en kwel. Zo las ik de volgende nieuwsknallers: aardappelkweker bestolen van piepers, grote voshaai uit Noordzee in de vriezer en Indiers grijpen naar blikken tomatenpuree in plaats van dure tomaten.

Komkommertijd betekent voor de komkommerkweker de oogsttijd. Een komkommer en een augurk behoren tot de komkommerfamilie. De augurk heeft andere eigenschappen als de komkommer. De augurk is kleiner en heeft een dunnere schil. Rauw zijn ze niet lekker. Zij worden ingelegd in azijn met kruiden of in pekel. De augurkjes in het zuur zijn in West-Europa geïntroduceerd rond 1500 na Chr. door Joodse immigranten. De zure bom is de grote broer van de augurkjes, een ware smaakexplosie.

Zure tijd

Het is aannemelijk, dat het woord komkommertijd afstamt van de Duitse uitdrukking Saure-Gurken-Zeit. De geoogste augurken werden ingelegd om ze langer houdbaar te maken. In de winterperiode viel men terug op de augurken, omdat er maar weinig levensmiddelen te verkrijgen waren. In de 18de eeuw noemde men de wintertijd de Saure-Gurken-Zeit. De winter was een tijd van afzien en lijden. Een heel zure tijd met veel augurken op het menu. Aardappelen met augurk en kwark, penssoep met stukjes augurk en aardappels vulden de hongerige buiken.

Komkommertijd en reces typeren de politiek in de zomertijd. Politici bezigen bij het aankondigen van ingrijpende maatregelen het gezegde: eerst het zuur, dan het zoet. Ik krijg dan een bittere smaak in mijn mond. Op een mooie zomerdag gebeurde het dat een Belgische politicus zijn vakantie moest afbreken, omdat besparingsplannen waren uitgelekt. Hij reageerde daarop door het spreekwoord „in volle komkommertijd is van een augurk een komkommer gemaakt” te lanceren. Leuk bedacht, maar klopt niet. Beide behoren tot de komkommerfamilie, maar zijn twee verschillende rassen. Het was zuur voor de man dat hij zijn vakantie moest afbreken, maar nog zuurder voor de bevolking, dat er bezuinigd ging worden.

De komkommertijd staat ook voor zomer-eenzaamheid. Voor vele ouderen een zure periode. Familie is op vakantie. Het verenigingsleven ligt stil. Er zijn gelukkig lichtpuntjes, een praatje op straat of bij de supermarkt. Een knipoog of een kaartje in de brievenbus. Een klein gebaar, maar wordt zo gewaardeerd !