Excuses – dwangarbeiders

„Ik word er schijtziek van”, zegt Caroline van der Plas. Al die koeienvlaaien op het Malieveld zijn ook ongewenst. En zelfs de slungelige, politiek-klimaatneutrale Jaïr Ferwerda wordt bedreigd.

Maar Caroline heeft het over iets anders, de polarisatie in het asieldebat. „We moeten kijken naar wat we aankunnen.” ‘We’ kunnen het in Europa en dus ook in Nederland al lang niet meer aan. Bloemendaal zit al vol zonder dat het vol zit. Dus wat noordelijker dan maar, het pittoreske Heiloo. Een hotel wordt gevorderd. Laat daar nu net een man en een vrouw hun trouwfeest hebben gepland – ja, een man met een vrouw, ik kan er ook niets aan doen. Voor het vechten zijn ze al gescheiden. Schijtziek zijn ze. Misschien trouwen ze nu wel nooit. Als ik de overheid was, zou ik alvast excuses aanbieden voordat de kleinkinderen dat later eisen. Scheelt een hoop geld.

Mijn vader moest in de oorlog als dwangarbeider in Lager Weserlust (Bremen) werken. Als hij dit niet zou doen, werden zijn broers en vader als represaillemaatregel door de mof opgepakt. De NS faciliteerde de ‘reis’ naar Bremen. Getraumatiseerd is hij grotendeels lopend – op versleten damesschoenen met poetslappen als sokken – uit Duitsland gevlucht.
Dwangarbeiders werden met de nek aangekeken, collaborateurs werden ze zelfs genoemd. Asielzoekers in eigen land. Geen steun van Stichting 1940-1945. En ook nu nadat de NS onder druk van Job Cohen en Salo Muller een schadevergoeding heeft uitgekeerd aan oorlogsslachtoffers en nabestaanden, blijft het stil rond de dwangarbeiders. Een excuus kan er zelfs niet af.

Ik heb het wel over mijn vader, zijn angsten, die nooit zijn verdwenen. Niet over een verre voorvader die ik hooguit van naam ken. Nee, ik hoef geen geld. Ik kom al zó veel miljoenen tekort dat ik een miljoen niet mis.

Willem-Alexander heeft, koste wat kost, excuses aangeboden voor het slavernijverleden: 200 miljoen voor een bewustwordingsproces(?) en 20 miljoen voor een museum. Er is zelfs iemand die dat een quasi-vergoeding noemt, want Groningen krijgt 22 miljard. Waar en/of bij wie komt die 200 miljoen terecht? Voor de mensen die onder vreselijke omstandigheden op plantages werkten, komt deze aflaat te laat. Maar niemand heeft behoefte aan:

VALSE NOTEN

Wie heeft bepaald dat de zwarte toetsen van een piano zwart zijn en de witte toetsen wit?
Als die morgen worden omgewisseld, zouden pianisten dan in de war raken, of weten ze de tonen dan nog evengoed te raken zonder ook maar één valse noot te spelen?
Waarom worden donkere mensen zwart genoemd terwijl ze meestal bruin zijn, en blanken wit, ook al zijn ze eerder ivoorkleurig? Om onderscheid te maken, zodat je weet over wie je spreekt? Maar we hebben toch allemaal een naam?
In iedere toets schuilt een valse toon, zwart of wit. Maar alle toetsen samen, zijn in perfecte harmonie om mooie klanken voort te brengen.
Een halve en een hele noot zijn opgeteld meer dan één.

(Geïnspireerd op Ebony and Ivory – Paul McCartney)