Studiehoofd

Mijn jeugdvriend Joop en ik hadden in het begin van de zestiger jaren beiden een oudere broer die studeerde terwijl wij nog op school zaten. Joops broer studeerde scheikunde en mijn broer farmacie. Voor hun colleges bezochten beiden de Rijksuniversiteit Utrecht. Ze studeerden dat de stukken er vanaf vlogen.

In die tijd genoot een student nog een zeker aanzien op grond van de ingewikkelde materie die hij dagelijks tot zich nam. Zo’n denkend individu leefde meestal een teruggetrokken bestaan en moest vooral met rust gelaten worden. Onze oudere broeders kwamen hooguit voor een potje straatvoetbal achter hun studieboeken vandaan en mengden zich dan enigermate in het alledaagse verkeer. Ze hadden beiden een eigen kamer in huis en op hun kamerdeur prijkte een bordje met de tekst ‘Niet storen, hier wordt gestudeerd’.
Alle huisgenoten fluisterden en liepen op hun tenen om de student vooral niet te storen. Een dienblaadje met een kopje thee of een andere versnapering werd met de grootst mogelijke voorzichtigheid voor de deur geplaatst, waarna de student met een bijna onhoorbaar klopje op de deur erop werd geattendeerd dat hem aan de andere zijde van de deur een lafenis wachtte. Het behoedzame gedrag van de medebewoners had veel weg van de omgang met een patiënt die aan een of andere ernstige zenuwziekte leed.

Je nek breken over studenten

In die tijd studeerde een ‘echte student’ geneeskunde, farmacie, scheikunde of wis- en/of natuurkunde. Was zo’n studie te hoog gegrepen omdat de student in spe geen of een te magere bèta-opleiding had, dan kon hij altijd nog rechten gaan studeren. Je was als student pas echt geslaagd indien je na afronding van je studie ook nog een dissertatie met een aantal stellingen had geschreven en, na verdediging ervan, tot doctor was gepromoveerd. Zowel Joop zijn broer als de mijne slaagde daarin. Mijn broer is daarna zelfs nog een keer gepromoveerd en wel in de geneeskunde. Je moet er maar zin in hebben. Maar ondanks dat is het een gezellige gozer gebleven.

Tegenwoordig breek je, weliswaar op een gezellige wijze, je nek over de studenten. Ze zijn overal nadrukkelijk aanwezig en ze bezetten niet alleen dagelijks de collegebankjes maar ook de tafeltjes en stoeltjes van cafés en terrasjes. Je kunt er over de gestudeerde studiehoofden lopen. Op een doordeweekse zomerse middag, wanneer Jan met de pet in het zweet zijns aanschijns zijn boterham verdient, wordt het grote plein op de Neude in Utrecht volledig bezet door jongelui. Ze vertoeven daar niet om een potje straatvoetbal te spelen en na afloop een kopje thee te drinken. Ze zitten daar op de aaneengesloten terrasjes grote hoeveelheden alcoholische versnaperingen naar binnen te werken en al doende een aanzienlijke ‘studieschuld’ op te bouwen.

Geen droge snee brood

De studiekeuze is bijna ongelimiteerd. Rond ieder onderwerp heeft men de afgelopen decennia kans gezien een universitaire opleiding in elkaar te flansen. Daarbij volledig voorbijgaand aan de vraag of de maatschappij wel gebaat is met afgestudeerden met zo’n opleiding. Van veel van die studies weet men van tevoren eigenlijk al dat daarmee na afronding geen droge snee brood te verdienen valt. Desondanks volhardt de meerderheid in het voortzetten van zo’n kansloze studie en gaat na afronding gewoon heel iets anders doen of komt niet aan de slag.

Omdat je van oudsher als studiehoofd aanspraak kunt maken op enig aanzien en omdat bewondering in de huidige megalomane maatschappij helemaal hot is, claimt ieder individu dat het voortgezet onderwijs heeft verlaten en verder leert vandaag de dag student te zijn. Natuurlijk is het ook wel zo dat als je je neus in een studieboek steekt, maakt niet uit van welk intellectueel niveau dat boek is, dan studeer je. En wie studeert is een student. Is het niet?

Ik heb eens iemand gekend die de inleiding had doorgenomen van een vrijetijdscursus ‘Psychologie voor beginners’, sindsdien beweerde hij doodleuk dat hij Psychologie studeerde.

Intelligentsia van het land

Al die moderne studiehoofden worden graag aangemerkt als hoogopgeleide individuen en als de intelligentsia van het land, als het beste wat de natie te bieden heeft. Passend bij al dat hoogopgeleid zijn, zien we tegenwoordig speciale datingsites. Sites waarop intelligente individuen in contact kunnen treden met andere hoogopgeleiden. Je moet er als hoogopgeleide toch niet aan denken dat je omgang krijgt met iemand die minder hoogopgeleid is. Ook al beschikt die persoon over andere bekwaamheden en misschien wel een reeks van verrukkingen.

Zo’n excellent stelletje verdient uiteraard ook een verzekering voor hoogopgeleiden, want zij lopen natuurlijk heel andere risico’s dan het plebs. Nou, geef mijn portie maar aan Fikkie. We zitten te springen om mensen die met hun handen wat tot stand kunnen brengen. Vakmensen die een praktisch antwoord kunnen geven op allerlei technische problemen waarmee we te kampen hebben. Wie zit er nu te wachten op al die verwaande studiehoofden met een nutteloze opleiding?

En als het om een passende levensgezel gaat, begeef je lekker op straat en als je geluk hebt loop je op een dag een lieve, ingetogen partner tegen het lijf.