Zorgen is ook werken

Momenteel is een op de drie Nederlanders mantelzorger. De verwachting is dat het er de komende jaren alleen maar meer gaan worden. Veel meer. Mantelzorg is onbetaald liefdeswerk, al is de keuze soms ver te zoeken. Ik ben zelf ook mantelzorger, dus je begrijpt dat dit onderwerp mij na aan het hart ligt.

Op 28 februari verscheen het nieuwe boek van journalist Lynn Berger over de strijd tussen betaald en onbetaald werk. Ik zag haar al eens op tv, in een programma over mantelzorg. En wat ze daar zei raakte me. Haar nieuwe boek gaat echter niet alleen over mantelzorg, maar over alle vormen van onbetaald werk. Fulltime moeders bijvoorbeeld. Ook ik koos er destijds voor om thuis te blijven toen er kinderen kwamen. Ja, het was een bewuste keuze, een keuze die ik helaas vaak heb moeten verdedigen. Terwijl moeders die werken dat eigenlijk nooit hoeven. Want als je werkt draag je bij, ben je zelfstandig, een echte ‘power vrouw’.

Maar onbetaald werk is ook belangrijk en waardevol. Zoals Lynn zegt in haar boek, „het is het werk dat al het andere werk mogelijk maakt”. En laten we daar eens goed over nadenken met z’n allen. Tegenwoordig zijn er overal personeelstekorten en roept de regering op tot meer werken. Deeltijd kan eigenlijk al niet meer. Maar is dat niet een beetje kort door de bocht? Wie zorgt er dan nog?

Stress

Begrijp me niet verkeerd. Ik ben absoluut niet tegen werkende moeders. Of vaders. Ik vrees alleen dat de keuze om te doen wat bij jou en je gezin past straks niet meer vrij is. Ik zie nu al zo veel stress bij jonge moeders. Vaak lopen ze op hun tandvlees. Zelfs opa’s en oma’s ervaren stress, omdat ze onder druk komen te staan om (meer) op te passen. En als er dan bovenop de fulltime baan en de opvoeding van de kinderen opeens een hulpbehoevende ouder bij komt, dan loopt het spaak.

Misschien moeten we allemaal alvast eens nadenken hoe we dat gaan aanpakken. Al die ouderen die straks niet meer zonder mantelzorg kunnen. De vergrijzing zien we al jaren aankomen, toch? En misschien moet de kloof tussen betaald en onbetaald werk kleiner worden. Want ook onbetaald werk is belangrijk voor onze samenleving. En het wordt tijd dat de overheid dat ook eens gaat inzien. De verzorgingsstaat bestaat niet meer en de participatie samenleving werkt niet. Het beleid moet dus anders.

Hoog op de agenda

Zeker, we moeten praten over de personeelstekorten, over deeltijdwerk en over de emancipatie van vrouwen. Maar onbetaald werk, zoals mantelzorg en het opvoeden van kinderen zou ook hoog op de agenda moeten staan. Want denk al die mantelzorgers eens weg? De mensen die gratis zorgen, ze ontlasten het personeel in de zorg. En wat als de ouders die er nu nog voor kiezen om (tijdelijk) fulltime voor hun kinderen te zorgen opeens gaan werken? Wat doet dat met de toch al zo overbelaste kinderopvang? Het zijn zo maar wat voorbeelden.

Misschien moeten we eerst zelf eens beginnen met anders kijken naar de mensen die onbetaald werk doen. Ze zitten niet achter de geraniums. Ze zijn niet lui. Ze maken alleen andere keuzes. Hoe vaak is de eerste vraag bij een kennismaking niet ‘wat doe je voor werk’? Laten we de mensen die zorgen zonder dat ze er voor worden betaald eens wat meer waarderen. Dat zou al een mooie start zijn.