Kerk en staat

Een van de verdiensten van de Franse revolutie is dat het begrip ontstond dat het noodzakelijk is kerk en staat van elkaar te scheiden. De kerk mag geen invloed hebben op de staat en de staat moet de kerk zijn gang laten gaan.

Daarvoor bepaalden de kerken (religies) de staatsinrichting. Scheiding van kerk en staat wil dat onmogelijk maken en de inrichting van de staat overlaten aan systemen en begrippen die niet religieus gebonden zijn. Deze scheiding levert ook gelijke rechten op voor alle kerkelijke denominaties, dus de een kan de ander niet meer overheersen met behulp van de staat of de overheid. Het samenvallen van kerk en staat had voor die tijd een lange geschiedenis, dus deze scheiding leverde een complete breuk met het verleden op. De ‘Verlichting’ was hiermee begonnen.

Maar de gedachte invoeren is makkelijker gezegd dan gedaan; de eeuwenlange religieuze machthebbers lieten zich niet zomaar hun macht afnemen en deze strijd gaat nog steeds door. Zelfs in Nederland is de scheiding nog steeds niet voltooid: wij hebben religieuze politieke partijen die nog steeds een religieuze samenleving naar hun ideeën nastreven. En als ze een meerderheid zouden krijgen zouden ze er toe overgaan ook, en zouden andersdenkenden opnieuw onderworpen worden aan religieuze overheersing. Ik vind de religieuze partijen in ons land om die reden dan ook ongrondwettelijk en ze zouden daarom niet aan verkiezingen mee mogen doen. En ook scholen of andere openbare instellingen met een religieuze grondvest, zouden niet meer met staatsfinanciering in leven gehouden moeten worden, vanwege de grondwettelijke verplichting kerk en staat strikt gescheiden te laten functioneren.

DENK begrijpt het niet

Politieke partij DENK kwam deze week met het voorstel een wettelijk verbod en strafbaarstelling in te stellen op het verbranden van Korans. Ook zij tonen daarmee aan niets te hebben begrepen van het grondbeginsel van de scheiding tussen kerk en staat. Zij mogen gedrukt papier met de Koran best heilig vinden, net als christenen de Bijbel, de Joden de Torah enzovoort, maar dat mogen ze dus nooit via de staat aan anderen opleggen. Dat betekent dus dat DENK de Grondwet niet respecteert en daarom niet als politieke partij erkend kan worden. Net als SGP, CU en CDA.

Engeland en Frankrijk kennen geen religieus gefundeerde politieke partijen, waaruit blijkt dat democratie heel goed zonder kan. Terwijl Engeland nog wel een staatsgodsdient kent. Wat eigenlijk heel raar is. Bij de aanstaande kroning van koning Charles kunnen we weer zien hoezeer dit staatsgebeuren wordt overheerst door de staatsgodsdienst. En dat is natuurlijk volslagen in strijd met het principe van scheiding van kerk en staat. Ook in Nederland wordt het staatshoofd ingezworen met de kreet „Zo waarlijk helpe mij God almachtig”. Welke god wordt er niet bijgezegd, maar het ligt voor de hand dat de christelijke god wordt bedoeld, dus alle moslims, joden, hindoes en alle anderen hebben het nakijken. En de niet-gelovigen al helemaal.

Overheersende religie

Ik had onlangs een discussie met een in Zuid-Afrika wonende Nederlander en die sprak positief over de toekomstige samenwerking en gemeenschappelijke belangenbehartiging van zijn woonland met Saoedi-Arabië. Zijn woonland werkt al samen in het BRICS verband met onder andere Rusland. Uit ben je met zo’n partner! Als er nu één land op de wereld is waar de scheiding van kerk en staat niet bestaat is het wel Saoedi-Arabië. Er zijn er meer, Iran is er ook zo een. In deze landen wordt de staatsinrichting bepaald door de overheersende religie en meer smaken zijn er niet. Dat gaat dan altijd ten koste van de rechten van minderheden en de mensenrechten. Het lijkt me levensgevaarlijk voor democratische landen om met een dergelijke staat intensief te gaan samenwerken. Dus ik snap niet wat een jonge democratie als Zuid-Afrika daarmee te maken wil hebben.

Laten we ook in Nederland de scheiding van kerk en staat eindelijk voltooien. Dat betekent dus het niet meer van staatswege navolgen van religieuze feestdagen en instellingen met een religieuze grondslag (scholen, ziekenhuizen enzovoort) niet meer publiek financieren. En politieke partijen die op religie zijn gefundeerd niet meer als zodanig erkennen en toelaten tot het politieke systeem. En ook de aanroepingen van een opperwezen bij staatsevenementen afschaffen, inclusief de randtekst op de euro. Laten ze in de VS ook ophouden met het voortdurend roepen van „God bless America“.

Laat religieuze opvattingen daar waar ze thuis horen: in de diverse kerken en de gemeenschappen die ze steunen. En met zijn allen de Grondwet naleven en respecteren. Voor de lieve vrede.