De zak van Sinterklaas

Het sinterklaasfeest had bij ons thuis altijd een hoog ‘Toon Hermans-gehalte’. Omdat de verjaardag van de goedheiligman geen hoge prioriteit had voor mijn ouders, is deze sympathieke heilige nooit in ons midden verschenen.

Mijn ouders hadden aan heiligen van katholieke afkomst sowieso een hekel. Terwijl mijn moeders moeder nota bene katholiek was. Toen ik op een gegeven moment tot de ontdekking kwam, dat de sint helemaal niet bestond, was dit voor mij dan ook geen teleurstelling van formaat. Mijn ouders hebben ook wel enige haast gemaakt om mij, en hun andere kinderen, duidelijk te maken dat sinterklaas een nepheilige was. Met het bekend maken van deze ‘harde waarheid’ verschaften zij zich een alibi om zo goed als niets aan de sinterklaasviering te doen. Dat scheelde weer in de portemonnee.

Toen mijn ouders de goede sint van zijn voetstuk hadden gestoten, brak voor mij de dag aan om ook te gaan twijfelen aan alles wat voor hen heilig was. Aan al die vrome individuen binnen hun eigen Nederlands-Hervormde gemeenschap. Ik dacht, laten we de ‘beeldenstorm’ dan maar gelijk completeren en al die kerkelijke vorsten en leiders ook een flinke schop onder hun vrome reet geven.

Gekunstelde sinterklaashulpjes

Op school vierden we gelukkig wel sinterklaas en dat was altijd heel erg sfeervol. Met echte zwarte pieten en niet met zulke gekunstelde, mierzoete sinterklaashulpjes van tegenwoordig.
Als sinterklaas en zijn pieten de school aandeden, hing er immer een enigszins gespannen sfeer onder de kinderen. Kreeg je een cadeautje, kreeg je een veeg met de roe? Let wel, in de betekenis van een bestraffende tik. Het was een leuke spanning, die het bezoek van de sint met zich meebracht. Ik heb een aantal keren zo’n veegje voor mijn broek gekregen van zwarte piet. Het was voor mij geen reden om geestelijke bijstand te zoeken. Het was gewoon een goedbedoelde actie, die voor veel hilariteit zorgde.

Bij ons thuis bleef het een armzalige vertoning. Natuurlijk had dit vooral te maken met de financiële stand van zaken. Toch kan ik me herinneren dat mijn ouders een keer hun best hebben gedaan om er iets gezelligs van te maken. Dat gebeurde toen we nog in het Napoleonplantsoen op de derde etage in Utrecht woonden. Dagen voor deze sinterklaasviering hing er al iets in de lucht. Iets in de geest van: de kinderen van huize Plomp kunnen zich ditmaal opmaken voor een feest dat zijn weerga niet kent. Een viering die zich makkelijk zou kunnen meten met die bij vriendjes in de buurt. Bij wie de goedheiligman gewoonlijk flink uitpakte.

Op de bewuste sinterklaasavond werd er uit alle macht op de huisdeur gebonkt en furieus aangebeld. Ik schrok me een ongeluk. Samen met de anderen zocht ik onmiddellijk dekking achter een paar stoelen en onder de tafel. We vreesden dat de Gestapo was teruggekeerd van weggeweest. Dat deze geheime politie ons alsnog te grazen kwam nemen. Plots vloog er allerlei snoepgoed door de huiskamer. Eerst een handjevol, daarna een grote hoeveelheid, welke nog half verpakt zat in een flinke, papieren zak. Kennelijk had de smijter veel haast of was de zak gewoon uit zijn hand gevlogen.

Jute aardappelzak

Na de eerste schrik te boven zijn gekomen, trokken we op een gegeven moment toch maar eens naar de deur, waarachter de gulle hand was verdwenen. De persoon in kwestie was echter gevlogen. Bij de buitendeur aangekomen, stond daar een grote, jute aardappelzak ons aan te gapen. En zo waar, die zak was gevuld met pakjes. Terwijl de anderen de zak naar binnen sleepten, ben ik nog even het trappenhuis afgerend om de bezorger van de zak te achterhalen. Zonder succes, helaas.

Mijn ouders hielden er niet van om een hele avond uit te trekken voor het uitdelen en uitpakken van cadeautjes. Surprises en gedichtjes waren al helemaal niet aan de orde. Dat hield de zaak alleen maar onnodig lang op en wat moet je nu in hemelsnaam op schrift stellen voor zo’n stelletje ongeregeld? Dus ontfermde het gezinshoofd zich over de inhoud van de zak. Mijn vader, die zich als kostwinner automatisch kwalificeerde als gezinshoofd, nam plaats op zijn stoel bij de petroleumkachel. Hij nam een greep uit de zak, controleerde de adresgegevens en gooide het pakketje naar de beoogde begunstigde. Zo ledigde hij vervolgens in een moordend tempo de inhoud van de zak. De pakjes vlogen in alle richtingen door de lucht. Een pakje was nog niet uitgepakt, of het volgende viel al in je schoot.

De opbrengst per kind bestond om te beginnen uit een suikerbeest. Een niet te vreten, mierzoete, tandglazuur vernietiger. Voorts uit een chocoladeletter, welke niet per se correspondeerde met de beginletter van de naam van de ontvanger. Het betrof zo’n onvervalste ‘last minute chocoladeletter’. Oftewel een letter, die zo goed als onverkoopbaar was. Te weten een Q, een U, een X, een Y of een Z.

Nuttig cadeautje

Om de aanslag op het kindergebit compleet te maken, kreeg ieder ook nog een pop van taaitaai. Als je daarin je tanden zette, kreeg je ze niet meer van mekaar. Tot slot ontving ieder nog een nuttig cadeautje, zijnde een paar sokken, een paar wanten of iets van dien aard. Zelfs hond Marsha viel in de prijzen. Nadat het arme dier, met stijgende belangstelling en ingehouden adem, minutenlang het ‘luchtverkeer’ had aanschouwd en menigmaal tevergeefs had geprobeerd toe te happen, kwam er plots een pakketje rechtstreeks zijn kant uit suizen. De viervoeter was daarover zo verbouwereerd, dat hij het toegeworpen stuk paardenworst met verpakking en al in één keer verslond. Zodoende kon niemand anders de hand leggen op zijn legitieme portie.

Hoogtepunt van deze bijzondere sinterklaasviering, die overigens niet veel langer duurde dan een half uur, was de plechtige overhandiging van het hoofdgeschenk. Vanwege de kwetsbaarheid van de inhoud van het pakket, werd het bij uitzondering niet ‘per luchtpost’ bezorgd. Het ging om een cadeau voor de drie broers tezamen. Het was een elektrisch speelgoedtreintje. Dit minuscule treintje, met dito wagonnetjes, kon, in verband met de geringe hoeveelheid bijgeleverde spoorrails, slechts een heel klein rondje rijden. Maar goed, we waren ook zeer klein behuisd.

Met Blue Band-zegeltjes had mijn moeder dit kostbare speeltje bij elkaar weten te sparen. Al met al was het een sinterklaasviering van buitengewoon formaat. Daarbij vielen alle eerdere en latere vieringen volledig in het niet. Vandaar dat deze viering ook de enige is, die mij is bijgebleven.