Vroeger was alles beter?

Vroeger was alles beter? Mijn oma riep dit toen ze dement werd nog wel eens. Ze hield zich in die periode graag vast aan herinneringen en gebeurtenissen die haar leven hadden verrijkt.

Voor ze dement werd riep ze dat echter nooit. Oma vond die modernisering fantastisch. Ze had ook heel erg het gevoel dat de moderne tijd haar in zou halen als ze er zelf niet een beetje energie in stak om modernisering te begrijpen.

Ik kan dan ook wel zeggen dat mijn oma erg modern was. Zo kocht ze op 85-jarige leeftijd nog een tablet om te kunnen mailen met de kleinkinderen en werd interactieve tv aangemeld. Ook werden er hypermoderne snufjes aangeschaft om het tuinieren makkelijker te maken.

Mijn oma was kind in de tijd dat het Sinterklaasfeest nog bol stond van angst aanjagen. Een soort boeman die kinderen in de zak stopte, om daarin te ontvoeren naar Spanje. Daar waar Zwarte Piet alle dagen met een soort martelwerktuig rondliep om je een pak slaag te geven als je stout was. Je moest in Spanje hard werken om te bewijzen dat je toch wel een lief kind was. Halloween is er niets bij.

Doodsbenauwd voor de roe

Het hele jaar door kreeg je als kind te horen dat je lief moest zijn, want anders zou Sinterklaas het horen. Dit had meer effect dan een pak slaag met de mattenklopper van vader. Voor de mattenklopper van vader had je ontzag, maar voor de roe van Zwarte Piet was je doodsbenauwd.

Wij denken dat we tegenwoordig nergens meer anoniem zijn, maar in die tijd bewoog deze baas zich ongezien en ongehoord over de daken van de Nederlandse huizen op zijn trouwe witte ros. Niets ontging hem en hij hield alles bij in een boekwerk. Hij moet er ongetwijfeld honderden van hebben volgeschreven al die jaren. Soms denk ik wel eens dat die manier van bewaken veel effectiever moet zijn geweest dan alle moderne computergestuurde hightech camera’s die we nu hebben. Waarom deze manier nooit is overgenomen zal wel een raadsel blijven. In die zin was het vroeger toch wel beter.

Door de jaren heen veranderde er echter iets. Het martelwerktuig van de Zwarte Piet veranderde in een speculaaspop en de persoon zelf veranderde in een vrolijke karikatuur die zijn vieze met roet geveegde gezicht, te danken had aan de schoorsteen waar hij elke keer weer doorheen moest kruipen. Sinterklaas veranderde van een zeer strenge, verzuurde oude man, in een gezellige lieve opa met humor.

Sint als knuffel-opa

De laatste veertig jaar groeiden Sinterklaas en zijn pieten steeds meer uit tot kindervrienden. Figuren die elke keer een beetje veranderen naar de maatstaven van het heden.
De internationale knuffel-opa met zijn vrienden als moderne mantelzorgers. Waarom ooit gekozen is voor Zwarte Piet, vertelt het verhaal niet. Temeer omdat de heilige Sint Nicolaas voor alle verdrukten opkwam zoals slaven, prostituees, ongehuwde meisjes en kinderen.

En ergens snap ik de keuze wel voor de slaven in een kinderfeest als dit. Wanneer je die oude snoeperd laat vergezellen door een optocht met prostituees, dan wordt het Sinterklaasfeest toch ineens een beetje anders. Hoe het Sinterklaasfeest eruit zal zien in de toekomst weet niemand, maar dat het verandert is zeker. En eigenlijk is dat door de eeuwen heen ook prima geweest.

De hypermoderne opa, met vrolijke kinderen uit alle lagen van de bevolking om zich heen die hem helpen. Het zou een mooie afspiegeling zijn van de samenleving. Ook moeten we gaan nadenken over het milieu. Voor je het weet zit er iemand aan je eigendommen vastgeplakt als je niet meegaat in die modernisering. Het boek zal in de komende jaren wel een tablet worden. En wie weet mogen we hem wel verwelkomen in zijn hypermoderne elektrische boot.

En wij? Laten wij nou, net als mijn oma, gewoon meegaan in die modernisering. Voor je het weet haalt die je in, want echt niet alles was vroeger beter.