De cryonist in mij

Stelt u zich eens voor dat na uw overlijden uw lichaam verdwijnt in een tank met vloeibare stikstof en onder ijskoude omstandigheden voor onbepaalde tijd bewaard blijft. In de hoop dat de wetenschap ooit in staat zal zijn u in een verre toekomst weer tot leven te wekken en u en passant ook even voorziet van een nieuw geavanceerd kunstmatig lichaam. Sciencefiction of niet?

In zoverre is het sciencefiction dat er tot op heden geen enkel bewijs is dat het mogelijk is om een dood lichaam weer tot leven te wekken, laat staan inclusief herstel van bewustzijn. Wat alles behalve fictie is, is dat sinds halverwege de vorige eeuw er mensen zijn (men noemt ze cryonisten, afgeleid van het Griekse kryos = koud) die zich op deze manier hebben laten conserveren. Er zijn wereldwijd enkele commerciële bedrijven die zich hebben toegelegd op het aanbieden van deze wel heel bijzondere dienstverlening. Goedkoop is het niet, maar wie bijtijds begint met sparen hoeft echt geen multimiljonair te worden om een plekje te bemachtigen. En voor de koopjesjagers onder ons, alleen je hoofd laten invriezen is een stuk voordeliger.

Waarom wil iemand dit?

Los van de wetenschappelijke discussies over haalbaarheid – en de levensbeschouwelijke discussie of het bewustzijn überhaupt wel onlosmakelijk aan het lichaam is verbonden – is het natuurlijk een hele interessante vraag waarom iemand dit überhaupt zou willen. De meeste mensen die ik lastig val met dit onderwerp geven aan absoluut geen interesse te hebben in een toekomstig tweede leven. Het idee dat je wakker zou worden in een totaal vreemde maatschappij, waarbij het nog maar de vraag is of je daarin kunt functioneren, klinkt weinig aantrekkelijk. Bovendien moet je dan zien te leven met het feit dat iedereen waar je ooit van gehouden hebt al lang geleden overleden is en nooit terug zult zien. Een begrijpelijk argument dat hoogbejaarde mensen ook in het heden aandragen wanneer ze iedereen om zich heen hebben zien wegvallen.

Waarom dan toch dat cryonisten met volle overtuiging de stap zetten om zich te laten conserveren? Voor sommigen zal het een manier zijn om te kunnen accepteren dat het leven eindig is, in de hoop dat het sterven in het heden ooit weer ongedaan gemaakt zal kunnen worden. Maar daarnaast is het ook de interesse voor het onbekende. Een niet aflatende fascinatie voor wat de toekomst de mensheid brengen zal. Het aanschouwen van misschien wel technologie die zo hoogstaand is dat we ons er nu geen voorstelling van kunnen maken. Reizen maken door het universum, andere sterrenstelsels bezoeken en misschien zelfs wel andere dimensies. Ik kan me daar als ruimtevaartfanaat best iets bij voorstellen. We leven in een tijd dat space exploration nog maar in de kinderschoenen staat. Best frustrerend dat toekomstige generaties waarschijnlijk zoveel meer over ons bestaan te weten zullen komen dan wij nu in het heden.

Toekomstig tweede leven

Maar misschien hebben de cryonisten ook wel een te positief beeld van dat toekomstige tweede leven. Want wie zegt dat het dan een mooie ontdekkingsreis zal worden? Los van de vraag of onze psyche wel in staat zal zijn te wennen aan de eerdere genoemde implicaties van een nieuw bestaan, is het nog maar de vraag hoe die werkelijkheid er dan uit zal zien. Misschien zijn de oorlogen, honger en armoede nog wel erger dan we tot nu toe gekend hebben? En wie zegt dat je opnieuw zelfbeschikkingsrecht krijgt? Wat nou als de wetenschappers van de toekomst besluiten om allerlei verschrikkelijke experimenten op je uit te voeren? Of als de toekomstige machthebbers besluiten om jouw hersenen te implanteren in het nieuwste model gevechtsrobot? Voordat je het weet ben je een pion in het cyborgleger van een of andere totale mafklapper. Zo bekeken betekent invriezen slechts totale overlevering.

Iets in mij is verrekte nieuwsgierig naar de toekomst die ik nooit mee zal maken. Maar net zo goed zegt iets in mij dat behalve het menselijke lichaam ook de menselijke geest niet gemaakt is om eeuwig het leven te ondergaan. Misschien wordt mijn dilemma binnenkort vanzelf wel opgelost als blijkt dat de bedrijven die de stikstoftanks koel moeten houden hun energierekeningen niet meer kunnen betalen en al die cryonisten plotsklaps ontdooien als dozen kroketten in een kapotte diepvriezer bij de Albert Heijn.