Eilandcultuur

Een gangbare economische theorie is dat wat mensen uit eigenbelang doen vaak ook goed is voor de hele maatschappij. Doordat jij probeert alles zo goedkoop mogelijk te kopen (ouwe krent), proberen bedrijven alles zo efficiënt mogelijk te produceren, zonder verspilling van grondstoffen.

Vaak wordt gedacht dat het binnen organisaties ook zo werkt. Wat goed is voor één afdeling is goed voor de hele organisatie. Helaas is dit in de praktijk anders, hierdoor ontstaat een eilandcultuur.

Voorbeeld: bij mijn werkgever vindt ook onderzoek en onderwijs plaats, waarvoor MacBooks nodig zijn. De ICT-afdeling wilde niet meerdere besturingssystemen onderhouden en dus kreeg iedereen een MacBook. Dat is goed voor de ICT-afdeling, maar slecht voor de organisatie als geheel. Veel mensen gebruiken die dure MacBook alleen om in te loggen op een virtuele werkomgeving. Dat kan ook op een simpele Windows-laptop, die tot wel vijf (!) keer goedkoper zijn.

De MacBooks zijn ook nog eens alleen aan te sluiten op randapparatuur via een extern hulpstuk. Die worden via AliExpress besteld en worden extreem heet. Thee zetten onder werktijd kan door je mok met koud water en theezakje op het hulpstuk te zetten. Ze worden op AliExpress verkocht in de categorieën USB-hubs en Mobiele grillplaten.

Klef broodje

Ander voorbeeld: Ik ken een cateringbedrijf waar de catering van het hoofdkantoor onder de afdeling Financiën viel. Dat moest dus zo goedkoop mogelijk. Meer dan een klef broodje of lauwe salade was er niet te krijgen. Dat is goed voor de afdeling Financiën, maar slecht voor de organisatie als geheel. De afdeling Sales kon met potentiële klanten nu niet op het hoofdkantoor lunchen en moest naar een concurrent of zelf lunchpakketten meenemen.

Nog een voorbeeld? Ik werkte ooit bij een ICT-bedrijf dat financiële problemen had. Dus werd er bedrijfsbreed afgesproken dat er even geen afdelingsetentjes mochten plaatsvinden. Poortwachter was de Salarisadministratie, die declaraties van afdelingsetentjes moest tegenhouden. Er was toen een afdelingsmanager die over een afgekeurde declaratie zijn beklag ging doen bij de CFO. ‘Agree to disagree’ zei de CFO toen (Engels voor: ik heb geen ruggengraat) en de declaratie moest toch doorgang vinden. Dat is goed voor die afdeling, maar slecht voor de organisatie als geheel. De Salarisadministratie had nu geen grond meer om declaraties van afdelingsetentjes af te keuren. Uiteindelijk moest er bezuinigd worden en kreeg het hele bedrijf geen kerstpakket, ook de afdelingen die zich netjes aan de afspraak hadden gehouden niet.

Leuk die voorbeelden, maar is er ook een oplossing? Eh, wat dacht je van: neem een Indische CEO aan. Indonesië bestaat namelijk uit iets van 15.000 eilanden (gek genoeg schijnt niemand het exacte aantal te weten). Iemand die gewend is om daar te werken kan ook een Nederlandse organisatie met eilandcultuur wel aan.