Phlippen & Baarsma – rondjes draaien

Sandra Phlippen was op 31 juli de Zomergast van presentatrice Janine Abbring. Phlippen is hoofdeconoom bij ABN Amro. Ze studeerde daarnaast sociologie. „Er kleven ook nadelen aan het kapitalisme.” Ja, daar hoef je niet elitair voor te zijn om dat te weten. Ze verbaast zich erover dat er iedere maand zoveel geld op haar loonstrookje staat. Bovendien kan ze elke vijf jaar een half jaar verlof opnemen bij de bank. „Maar dat geldt ook voor de koffiejuffrouw.”

Zoals gebruikelijk bij Zomergasten kiest de gast fragmenten van films of documentaires, bij voorkeur minder bekend bij Jan Publiek. Deze keer onder meer een fragment uit The Square, een Deense film. Tijdens een galadiner speelt een man een aap die gasten lastigvalt. Niemand grijpt in totdat een vrouw aan haar haren wordt weggesleurd door de aap. De gasten, de culturele elite, kijken toe wat de aap, de boze burger, doet. Dat is de metafoor volgens Phlippen.

Een enge film? Valt wel mee vergeleken met het lugubere spelletje dat Phlippen met haar zusje speelde: geblinddoekt in een draaistoel gaan zitten en als die tot stilstand komt, ligt haar onafscheidelijke zusje zogenaamd, mogelijk dood op de grond… Het gaat om het gevoel. Ja, ja, geen wonder dat je dan later bij een ijskoude bank terechtkomt die kantoor na kantoor sluit omdat mensen steeds meer zaken online doen: oorzaak en gevolg, gevolg en oorzaak? Culturele, bancaire elite en de aap ofwel de boze (oudere) burger.

Janine Abbring is nooit kritisch. Maar je kunt wel een simpele vraag stellen: wat doet een hoofdeconoom eigenlijk? Komt ze ’s morgens op kantoor, gaat ze in haar bureaustoel zitten, draait ze rondjes (uitkijken dat haar lange blauwe jurk niet tussen de wielen komt) en kijkt ze dan tot stilstand gekomen op haar loonstrook hoeveel al die rondjes haar hebben opgeleverd? – of kan dat economischer: als ze een uur later komt en een uur eerder weggaat, dan blijft die loonstrook toch hetzelfde? Minder rondjes draaien kan ook: economie is een kwestie van keuzes maken.

Als je er een ouderwets carbonpapiertje tussen legt, zijn alle economen dan hetzelfde? Nou, sommigen spannen de kroon. Barbara Baarsma is directeur van Rabo Carbon Bank. Heeft iets te maken met het planten van bomen in Afrika om zo CO2-credits aan de man te brengen, dat wil zeggen vervuilende bedrijven en industrieën. Te vergelijken met de missionarissen van vroeger. Die goede christenen brachten het evangelie. Of met de middeleeuwen, toen je je zonden kon afkopen met zogenaamde aflaten.

Na door Sywert van Lienden te zijn ‘misleid’ tijdens de coronatijd, waarin Baarsma verwijst naar de economie en groepsimmuniteit door quarantaine van kwetsbaren (duurzaam dure AOW’ers) voor te stellen, laat ze weer eens van zich horen.

Wat je in Afrika voor bedrijven doet, kun je ook voor particulieren in Nederland. Baarsma pleit ervoor om CO2-uitstootrechten aan elk gezin te geven. Kom je tekort, dan koop je rechten bij. Dat kan in een niet-aflatende stroom, als je maar geld genoeg hebt. Anders moet je lenen…

„Ach, buurvrouw Baarsma, kan ik een kopje CO2-uitstootrechten van u lenen?”

„Alweer?”

„We hebben sinds de kerst weer eens gedoucht, ziet u. En die vliegvakantie… daar vervlogen onze rechten.”

„Wees blij dat u vakantie had.”

„Ons vliegtuig was al vertrokken toen we eindelijk onze bagage kwijt waren – zijn we nog steeds.”

„Heeft u spaargeld?”

„Verdampt, u geeft geen rente en dat met de inflatie… Een lening is te duur, door uw woekerrente. En mijn titanium heupen zult u niet als onderpand accepteren. Duur hoor, daar heb ik die zorgverzekeraar mooi een poot mee uitgedraaid! Weet u trouwens al wat u in de toekomst gaat doen met uw recht op AOW, die u na uw salaris, bonussen en met uw pensioen toch niet nodig heeft?”

Baarsma is ook hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam: daar valt heel wat aan uitstootrechten te verkopen als het gaat om gore uitstoot uit de monden van sommigen van haar studenten, ook wel corpsballen genoemd.